Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 3 czerwca 2024
w Esensji w Esensjopedii

Wioletta Grzegorzewska
‹Wilcza rzeka›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułWilcza rzeka
Data wydania27 października 2021
Autor
Wydawca W.A.B.
ISBN978-83-280-9112-2
Format224s. 123×194mm
Cena42,99
Gatunekobyczajowa
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Między przypadkiem a przeznaczeniem
[Wioletta Grzegorzewska „Wilcza rzeka” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
„Wilcza rzeka” to proza autobiograficzna. Obraz czasu pandemii, nakreślony z punktu widzenia bezdomnej emigrantki i samotnej matki – także ofiary przemocy domowej, jest przejmujący i niepokojący.

Joanna Kapica-Curzytek

Między przypadkiem a przeznaczeniem
[Wioletta Grzegorzewska „Wilcza rzeka” - recenzja]

„Wilcza rzeka” to proza autobiograficzna. Obraz czasu pandemii, nakreślony z punktu widzenia bezdomnej emigrantki i samotnej matki – także ofiary przemocy domowej, jest przejmujący i niepokojący.

Wioletta Grzegorzewska
‹Wilcza rzeka›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułWilcza rzeka
Data wydania27 października 2021
Autor
Wydawca W.A.B.
ISBN978-83-280-9112-2
Format224s. 123×194mm
Cena42,99
Gatunekobyczajowa
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Wiosna 2020 roku okazała się dla wszystkich na świecie zupełnie inna niż miała być. Wybuchła pandemia COVID-19. Zabierała życie i zdrowie, zamykała w domach, pozbawiała pracy. Krzyżowała plany, zmieniała perspektywę widzenia świata, potęgowała niepewność i poczucie kruchości egzystencji. Bolesny i trudny był szczególnie czas przed wprowadzeniem masowych szczepień. Niebezpieczeństwo mogło być minimalizowane poprzez wprowadzenie systemowych ograniczeń, składających się na tzw. lockdown.
Ta sytuacja zastaje Wiolettę (alter ego autorki) w połowie przeprowadzki z wyspy Wight do Hastings w Wielkiej Brytanii. Na nowe miejsce pojechały już rzeczy jej i trzynastoletniej córki. One same wydostają się z Wight dosłownie ostatnim promem kursującym do Southampton przed lockdownem. Pomaga im były mąż Wioletty. Ich bilety na prom nie są ważne i to od decyzji strażnika zależy, czy będą mogli przepłynąć. Napięcie udziela się więc czytającym już od pierwszych stron. „To, co bierzemy za przeznaczenie, jest często wypadkową decyzji różnych ludzi, których spotykamy na swojej drodze”, zauważa narratorka.
Podróż promem nie trwa długo, ale metaforyczny tytuł książki budzi skojarzenia z podążaniem wzdłuż rzeki, podobnie jak w „Jądrze ciemności” Conrada (czytamy tutaj, że to jeden z ulubionych pisarzy narratorki). Ostatnie słowa w tym opowiadaniu to „głąb niezmierzonej ciemności”. U Wioletty Grzegorzewskiej oznacza to tymczasowość, niepewność jutra, wspólne zamieszkanie z przypadkowymi osobami – bywa, że niebezpiecznymi dla innych. W książce znajdziemy wyjaśnienie tytułu (łączące się z piosenkarzem Jeffen Buckleyem), ale dla mnie jest to także odniesienie do łacińskiej sentencji, że „człowiek człowiekowi wilkiem”. „Inny” jest niebezpieczny, fałszywy, interesowny. Na nikogo nie można liczyć ani budować na nim swojego życia. Wioletta podróżuje zatem „Wilczą rzeką”, rzeką pełną wilków, w każdej chwili gotowych rzucić się człowiekowi do gardła.
Poczucie fizycznego zagrożenia przewija się przez całą książkę. Jego źródłem są nie tylko inni ludzie, ale także lockdownowe przepisy. Nie można oficjalnie wynająć mieszkania, dlatego główna bohaterka i jej córka są skazane na pomieszkiwanie w obskurnym pokoju, wynalezionym dla nich przez byłego męża Wioletty. Mieszkają tam inni imigranci. Z racji pandemii są pozbawieni pracy. W sytuacji przymusowego zamknięcia w czterech ścianach i odcięcia od źródeł zarobków narasta u nich niepewność i osamotnienie, rozpaczliwie zagłuszane alkoholem czy narkotykami. A wszystko to rozgrywa się na małej przestrzeni wspólnego lokum, gdzie wszyscy siedzą sobie nawzajem „na głowie”. Zagubienie i dezorientacja dodatkowo potęgowane są także przez Brexit (wszedł w życie w styczniu 2020 roku).
Jak radzi sobie Wioletta? Nie poddaje się tak łatwo. Przyznaje, że jest „dzieckiem PRL-u”, poza tym nieobce są jej tymczasowe miejsca (co opisała m.in. w utworze „Stancje”). Żyje wirtualną (i pełną erotyzmu) miłością do kogoś, kto mieszka (jeszcze?) w Polsce i być może kiedyś, któregoś dnia się z nią połączy. Ale tu nic nie jest proste. Stosunkowo dużo czasu zajmują protagonistce obowiązki matki: troska o codzienną egzystencję (przede wszystkim zakupy i gotowanie), budowanie psychicznej więzi z nastoletnią córką. Wątek ten wybrzmiewa w książce stosunkowo najsłabiej: co więcej, Julia wydaje się trochę „bez właściwości”, a należy podkreślić, że autorce zdecydowanie nie brak zmysłu obserwacyjnego i literackiej sprawności: frazy trafiają „w punkt”, a przy tym są ożywcze i niepozbawione piękna. Portrety osób pojawiających się obok Wioletty, choć pod względem słów oszczędne, są znakomite, wnikliwe, głębokie psychologicznie, ujawniające wiele charakterystycznych cech.
Wytchnienie dają też spacery z psem i obserwacja przyrody. Wokół są rośliny, ptaki, zmienia się pogoda… Ale przede wszystkim narratorka ucieka w pisanie: to umożliwia jej nabranie dystansu i koi nerwy, pozwala doczekać do następnego dnia „w jednym kawałku”. Autorka wspomniała w jednym z wywiadów, że zaczątkiem tej książki były notatki w formie dziennika pisanego w telefonie. Niektóre zapiski były publikowane przez Wiolettę Grzegorzewską na Facebooku, z czasem przekształciły się w autobiograficzną prozę. Nie będę w tym miejscu stawiać (jakże nielubianego przez pisarzy) pytania: „ile tu fikcji, a ile prawdy?”… Chciałabym mocno wierzyć, że przeważa jednak fikcja – ponieważ główną bohaterkę, niczym biblijnego Hioba, dotykają raz po raz drwiny losu i nieszczęścia, chodzące nawet nie parami, ale całymi stadami – jak wilki?
Bo bezdomność i przymusowe zamknięcie to jeszcze nie wszystko. Dla mnie najbardziej przejmująca jest trzecia część powieści. Wioletta i jej córka za sprawą dramatycznego ciągu zdarzeń znalazły się w schronisku dla ofiar przemocy domowej: „A więc trafiłyśmy TUTAJ”. I znów jest to dla nich nowe miejsce, w którym trzeba przetrwać, ułożyć się z innymi, dostosować się do obowiązujących reguł. Zapewnić sobie równowagę psychiczną i fizyczne bezpieczeństwo, być może pomyśleć także o przyszłości, bo jest to miejsce tymczasowe (w placówce można przebywać do sześciu miesięcy).
Opis egzystencji w schronisku, w którym znalazły się kobiety z różnych kręgów kulturowych i społecznych, opiera się na obserwacji uczestniczącej. Można dostrzec tutaj swego rodzaju „subkulturowość” społeczności, a nawet pokusić się o skojarzenia z opisami życia w kobiecym więzieniu, gdzie razem z lokatorkami mieszkają dzieci. Każda osoba wnosi ze sobą toksyczny bagaż bólu i cierpienia, nierzadko też dysfunkcji czy nawet kryminalnych uwikłań. Warunki przetrwania zapewniane przez państwo (i różne organizacje pomocowe) są bardzo elementarne, o resztę trzeba zadbać samodzielnie. A nie jest to łatwe, o ile w ogóle możliwe, jeśli ofiara przemocy zmaga się z syndromem stresu pourazowego czy konsekwencjami współuzależnień…
Życiowa droga Wioletty biegnie gdzieś pomiędzy przypadkiem a przeznaczeniem. „Wilcza rzeka” jest zapisem jej doświadczeń. Powieść Wioletty Grzegorzewskiej to nie tylko emigracyjny dziennik czasu pandemii czy autoportret samotnego macierzyństwa. Jest to odważna proza, która stawia uniwersalne pytania o granice odporności człowieka na przeciwności losu. Przynosi też filozoficzną wręcz refleksję dotyczącą niepewności i kruchości istnienia, zwłaszcza w obliczu zmieniającego się świata i zdarzeń, których nie jesteśmy w stanie przewidzieć ani kontrolować.
koniec
8 lutego 2022

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Marzenia skrojone na miarę
Joanna Kapica-Curzytek

3 VI 2024

„Odlecieć jak najdalej” jest powieścią obyczajową, której akcja rozgrywa się w latach 60. XX wieku. Młodzieńcze marzenia boleśnie konfrontują się tutaj z twardymi realiami Polski za żelazną kurtyną.

więcej »

Mała Esensja: Wspaniałe czasy, które warto lepiej poznać
Marcin Mroziuk

1 VI 2024

W „Od morza do morza” autorzy przedstawiają młodym czytelnikom najważniejsze wydarzenia i osiągnięcia epoki Jagiellonów. Co istotne, większość opowiadań jest na jeszcze wyższym poziomie literackim niż w pierwszym tomie cyklu „Zdarzyło się w Polsce”.

więcej »

PRL w kryminale: Geniusz prowokacji
Sebastian Chosiński

31 V 2024

Skoro nowelę „Cień” Aleksandra Ścibora-Rylskiego postanowił sfilmować Jerzy Kawalerowicz, mający już wówczas znaczącą pozycję w peerelowskiej kinematografii dzięki ekranizacji „Pamiątki z Celulozy” Igora Newerlego, musiało być w niej coś intrygującego. I rzeczywiście: ta historia, rozpięta pomiędzy wydarzeniami czasu okupacji i współczesnością (w kontekście połowy lat 50. XX wieku), zaskakuje dramatyzmem i czyhającą za każdym załomem zagadką.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Gdy człowiekiem gardzi człowiek
— Joanna Kapica-Curzytek

Pomiędzy, na razie, w międzyczasie…
— Joanna Kapica-Curzytek

Esensja czyta: Wrzesień 2017
— Dominika Cirocka, Dawid Kantor, Anna Kańtoch, Joanna Kapica-Curzytek, Marcin Mroziuk, Beatrycze Nowicka

Tegoż autora

Marzenia skrojone na miarę
— Joanna Kapica-Curzytek

Alchemia
— Joanna Kapica-Curzytek

Odtrutka na szkolną traumę
— Joanna Kapica-Curzytek

Fakty i wyobraźnia
— Joanna Kapica-Curzytek

Jak to dobrze, że nie jesteśmy wszechwiedzący
— Joanna Kapica-Curzytek

Studium utraty
— Joanna Kapica-Curzytek

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
— Joanna Kapica-Curzytek

Superwizja
— Joanna Kapica-Curzytek

Destrukcyjne układy
— Joanna Kapica-Curzytek

Jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.