Opowieść o ostatnim, wiedeńskim okresie życia hrabiego Jakuba Franka, który w drugiej połowie osiemnastego wieku przybył do Polski i ogłosił się mesjaszem. Wykorzystując apokaliptyczne nastroje zarówno w społeczności żydowskiej jak i w części hierarchii kościelnej spowodował konwersje na katolicyzm kilkuset swoich wyznawców, którzy po śmierci swojego mistrza stali się częścią wyższych warstw polskiego społeczeństwa.

Nawet jeśli debiutant Panek traci chwilami kontrolę nad narracją, to szybko ją odzyskuje, wciągając widza w inteligentną grę, której stawki historyczne, filozoficzne i estetyczne są tak wysokie, że przecierałem oczy ze zdumienia. Bardzo malarski film z nieoczywistymi rozwiązaniami, którego twórca nigdy nie idzie na łatwiznę. W polskim kinie rzadkość.

Rzecz absolutnie wyjątkowa: fabularnie i estetycznie. Wielu widzom przeszkadzała w „Daas” kameralność (inaczej nazywana biedotą inscenizacji), ale Adrian Panek zrealizował swój debiut tak pewną reką, że w ogóle nie czuć, żeby dla twórców ograniczenia w jakiś sposób były przysłowiowym „rąbkiem u spódnicy”. Znakomita robota operatorska Arkadiusza Tomiaka powoduje, że tej pozbawionej oszałamiającego rozmachu wizji udała się sztuka nie lada: przeniesienie widza na dwie godziny w kompletnie inny, odległy świat. Zwykle reżyserzy prowadzą nas w przeszłość aby wskazać wrogów i bohaterów, ofiary i katów, rozdać sądy i wybudować pomniki. Panek pakuje nas w wehikuł czasu dokładnie w takim celu, w jakim robił to Wojciech Jerzy Has w swoich najlepszych filmach: żeby przypomnieć nam co to jest magia kina. To porównanie do mistrza oczywiście jest przyznane z przesadą, ale „Daas” wypełnia jakieś brakujące ogniwo polskiego kina. Właściwie nie ma w tym filmie postaci przewidywalnej, której intencje moglibyśmy przesadnie szybko odgadnąć. Banalnie można byłoby powiedzieć, ale każdy kryje w sobie jakąś tajemnicę i niedopowiedzenie. Panek z imponującym wyrafinowaniem porusza się między religią, polityką i techniką co i rusz kompromitując wartość któreś z nich. Od epizodu Danuty Stenki po znakomity dialog końcowy na każdym kroku dostajemy dowód, że reżyser doskonale wiedział co robi. A robi coś, czego w polskim kinie chyba jeszcze nie było.

Dziko ambitny, częściowo spełniony: Panek nurkuje w najmniej uczęszczane odmęty polskiej historii i kręci film o metafizycznej czkawce, dręczącej nie tylko uczniów Jakuba Franka, ale i cały świat po-oświeceniowy. Film jest piękny i niedorobiony jednocześnie; Panek porywa się z motyką na słońce, rozszczepiając opowieść na dwie wiązki nie opanowawszy wcześniej niezbędnego kunsztu narracyjnego, ale i tak chylę kapelusza przed najodważniejszym polskim filmem roku.

W kategorii kina historycznego na polskiej ziemi „Daas” to bez wątpienia nowy kruszec. Ale jak każdy wymaga szlifowania.