Czarna legenda inkwizycji przezyła znacznie dłużej niż sama inkwizycja. Aż dotąd bulwersuje swoim bezdusznym okrucieństwem, a jej przerażający słudzy są portretowani przez pisarzy tej miary, co Fiodor Dostojewski, czy Umberto Eco. Postać Bernarda Gui z „Imienia róży”, nie jest tylko fikcją literacką. Ten dominikański inkwizytor, historyk i biskup żył naprawdę w latach ok. 1261-1331, działając w południowej Francji. Co więcej, cieszył się w swoim zakonie wielkim poważaniem, umarł w opinii świętości i przypisywano mu kilka cudownych uzdrowień dokonanych za jego życia i po śmierci. I oto mamy przed sobą jego oryginalny podręcznik inkwizytora: rzeczowy, skrupulatny, logiczny i starannie przemyślany. Lektura „Księgi inkwizycji” to zatem okazja, by poznać fascynującą mentalność ludzi średniowiecza – tak różną od naszej w pojmowaniu wplności i sprawiedliwości. To także możliwość przyjrzenia się rozmaitym sektom tego okresu, ich wierzeniom i obyczajom oraz sposobom postępowania przeciw „zarazie herezji” w procesie inkwizycyjnym. Możemy więc skonfrontować nasze wyobrażenia na temat jego machiny z prawdą historyczną i poznać tego, który w „Imieniu róży” jest nazywany „biczem na heretyków”.