Światowej sławy psychiatra i jego młoda żona, badająca historie czarownic w średniowieczu, wyjeżdżają do domu na odludziu, by zaszyć się przed światem i zmierzyć się ze swoimi najgłębszymi lękami. Zamiast ukojenia znajdą tam jednak niszczycielską moc sięgającą początków świata. Będą musieli stawić czoła potężnej i przerażającej sile, z której istnienia nie zdawali sobie sprawy.

Polecam „Antychrysta”. Tyle że tego włoskiego, z 1974 roku, w reżyserii Alberto De Martino. Tam też znajdziecie sporo nagości, seksualne frustracje, kiepskie efekty specjalne, artystycznie kiczowate (czy też kiczowato artystyczne – jak kto woli) zdjęcia, a nawet… seks z kozłem! Bekę z lisa i widok łechtaczkowej wycinanki jakoś odżałujecie, a chociaż nie będziecie się nudzić przez półtorej godziny.

Von Trier zrobił widza w to, co pokazuje w pełnej krasie w pierwszych scenach filmu (i tu szacunek, bo obejrzeliśmy bodaj najładniej sfotografowaną kuśkę w historii kinowego mainstreamu). Miał być przełomowy horror na miarę „Lśnienia”, a dostaliśmy przegadaną, kiczowatą i epatującą obrzydliwością zgrywę. Pała (jakkolwiek dwuznacznie by to nie brzmiało ;-).

10 lat temu ktoś nazwał Von Triera „prowokatorem”, więc od tamtego czasu facet nie może zjeść kanapki z serem, by ktoś od razu nie nazwał tego „artystyczną hochsztaplerką”. Ludzie! Opamiętajcie się! „Antychryst” to dojrzały film wciąż rozwijającego się twórcy, który jako jeden z nielicznych zajmuje się kwestią kobiecości bez nabijania punktów uładzonym teoriom gender/queer/wihajster. Kobiecość jest dla Von Triera atawizmem, którego się boi i przed którym klęka – tak jak dla Tarkowskiego zresztą, któremu film jest dedykowany. Nic mnie w „Antychryście” nie zaszokowało, wiele zachwyciło. Amen.

Że niby filmy von Triera można tylko albo kochać, albo nienawidzić? E tam. Ten mnie zostawił właśnie rozdwojonym. Dużo tu jest szokującej przemocy, zgoda – ale na tle „Hostelu”, nie mówiąc już o cyklu „Piła”, „Antychryst” to jeszcze PG-13. Największy problem z tym filmem jest taki, że z grubsza wiemy, że się wszystko źle skończy, więc nie ma tu nawet takiego szczątkowego suspensu jak w „Dogville” czy „Manderlay”. Zamiast tradycyjnej rozrywki pt. „niech widz będzie ciekaw, co teraz”, von Trier serwuje nam rozrywkę bardziej wyszukaną: „kupiłeś bilet? to teraz się zastanów, kto jest tytułowym Antychrystem”. I nie przeczę, że to jest nawet intrygujące, bo knee-jerkowa reakcja krytyków w Cannes, że na pewno chodzi o postać kobiecą, nie wytrzymuje próby dokładniejszego obejrzenia. Ale mimo wszystko, płacić w kasie za takie łamigłówki…

Medialna szopka, wystrugana przez szeroko rozumianych „twórców”, to sporego kalibru żenada, na szczęście film tak żenujący nie jest. To na pewno jeden z ciekawszych horrorów mijającej dekady i to wcale nie dzięki skiepszczonym efektom od Platige Image i zaspojlowanej przez wszystkich recenzentów globu scenie zabaw z nożyczkami i łechtaczką. Ilość „potencjalnie grafomańskich” motywów, wykorzystywanych przez von Triera jest niewielka, co każe podejrzewać, że cały czas miał „sens” na horyzoncie. „Antychrysta” można czytać psychoanalitycznie, przez Biblię, a nawet otworzyć wytrychem „rzeczywistości alternatywnej”. Bardzo długo powątpiewałem, że w głowie zostaną mi mrożące krew w żyłach obrazy w rodzaju ściany drzew i deszczu żołędzi, ale zmieniłem śpiewkę po nagłym przebudzeniu się w środku nocy i wymianie spojrzeń z krzakami zginanymi przez upiorne wiatrzysko. Brrr…

Von Trier swoim zwyczajem prowokuje, pobłyskuje erudycją, opowiada o rozlicznych kompleksach i zanurza się w psychoanalizę. Łamigłówkę, jak to z tym tytułowym antychrystem jest, udaje się szybko rozwiązać. Kicz kontrolowany i przemyślany plus fantastyczne zdjęcia.