Tytuł powyższy może nieco wprowadzać w błąd. Sugeruje mianowicie, że treść książki dotyczy trzech dziejopisów, najbliższych czasowo początkom naszego państwa. W rzeczywistości dotyczy ona czterech historyków. Trzech z pośród nich ukazało fragmenty wczesnych dziejów Polski. Paweł Jasienica, omawiając treści kronik Thietmara, Anonima Galla i Wincentego Kadłubka, dał do nich obszerny komentarz, który jest, podobnie jak dzieła pisarzy z XI i XII wieku, źródłem poznania potrzeb społecznych, tym razem w drugiej połowie XX wieku.

Autor umieszcza swe uwagi w szerokim kontekście dziejowym wczesnego średniowiecza polskiego. Przytaczając fragmenty kronik, ukazuje realia dawnej epoki, wydarzenia polityczne i przede wszystkim zwraca uwagę na ich znaczenie dla kształtowania się świadomości zbiorowej Polaków, na wartości ważne dla ich wspólnoty – wolność, niepodległość, przywiązanie do własnej ziemi i własnej tradycji.