Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 30 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Paweł Jasienica
‹Trzej kronikarze›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułTrzej kronikarze
Data wydania6 września 2023
Autor
Wydawca Wydawnictwo MG
ISBN978-83-777-9919-2
FormatePub, Mobipocket
Cena49,90
Gatunekeseje / felietony, historyczna, non‑fiction
Zobacz czytniki w
Skąpiec.pl
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

Świadkowie
[Paweł Jasienica „Trzej kronikarze” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
„Trzej kronikarze” to wielowątkowy esej historyczny o latach wczesnego średniowiecza w Polsce. Jak się okazuje, wiele ówczesnych wydarzeń, choć odległych o niemal tysiąc lat, jest ważnych dla naszej współczesności.

Joanna Kapica-Curzytek

Świadkowie
[Paweł Jasienica „Trzej kronikarze” - recenzja]

„Trzej kronikarze” to wielowątkowy esej historyczny o latach wczesnego średniowiecza w Polsce. Jak się okazuje, wiele ówczesnych wydarzeń, choć odległych o niemal tysiąc lat, jest ważnych dla naszej współczesności.

Paweł Jasienica
‹Trzej kronikarze›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułTrzej kronikarze
Data wydania6 września 2023
Autor
Wydawca Wydawnictwo MG
ISBN978-83-777-9919-2
FormatePub, Mobipocket
Cena49,90
Gatunekeseje / felietony, historyczna, non‑fiction
Zobacz czytniki w
Skąpiec.pl
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Sądzę, że nie trzeba przedstawiać Pawła Jasienicy (wł. Leona Lecha Beynara, 1909-1970), wybitnego eseisty historycznego. W latach 1968-70 obowiązywał zakaz publikacji jego książek. I dlatego tym bardziej cieszy to, że jego twórczość mimo upływu lat nie starzeje się ani trochę i jest nadal wznawiana. Ostatnio nakładem wydawnictwa MG ukazał się esej „Ostatnia z rodu”, przedstawiający sylwetkę Anny Jagiellonki (córki Zygmunta Starego i Królowej Bony).
Opublikowana po raz pierwszy w 1964 roku książka „Trzej kronikarze” zabiera nas jeszcze dalej w przeszłość. Autor koncentruje się na okresie pierwszych stuleci państwa polskiego, od X do XIII wieku. Jego publikacja nie jest jednak w żadnej mierze podręcznikiem historii, ale szerokim, przekrojowym spojrzeniem na wydarzenia historyczne z punktu widzenia publicysty i literata. Poszczególne epoki dziejów Polski pokazane są tu przez pryzmat osobowości władców i ludzi z ich otoczenia, uwarunkowań politycznych i realiów społecznych.
Wiedzę o wydarzeniach z dalszej przeszłości naszego kraju czerpiemy między innymi ze spisywanych kronik. Parali się tym różni autorzy, dzięki którym możemy do dzisiaj czytać o tym, co działo się setki lat temu. Trzeba, rzecz jasna, pamiętać o zastrzeżeniach, czy to, co dotrwało do naszych czasów, jest prawdą i jak dalece może być uznawane za wiarygodne. Paweł Jasienica zwraca uwagę, że „wywody kronikarzy dostarczają nam wiedzy (…) niekiedy bardzo nawet względnej”, jak zaznacza. Podkreśla przy tym, że są różne rodzaje pisarstwa historycznego i jak ciekawe, nieoczywiste formy przybierały średniowieczne kroniki (wiele z nich na przykład pisano od czasów współczesnych wstecz). To pozwala nam dostrzec, że owym piszącym jakże blisko było do zaangażowanych publicystów. Autor we wstępie zapoznaje nas z najważniejszym kryterium, które towarzyszyło jego wyborowi ze średniowiecznych kronik: jego książka udziela kronikarzom głosu „jako współczesnym świadkom”.
Paweł Jasienica wybrał trzy postacie, których spuścizna jest po dziś dzień ważnym źródłem wiedzy o odległych nam czasach wczesnego średniowiecza. Są to: Thietmar z Merseburga (975-1018), Gall Anonim (? - po 1116) oraz Wincenty Kadłubek (ok.1150 – 1223). Jednak wbrew temu, co może sugerować tytuł książki, nie skupia się jedynie na przybliżeniu ich sylwetek, ale raczej wczytuje się głęboko w odpowiednio wybrane fragmenty ich kronik, by przedstawione tam wydarzenia historyczne zinterpretować w świetle dwudziestowiecznej wiedzy. (Warto przy tym zauważyć, że to właśnie łączenie odległej nieraz historii ze współczesnością było dla Pawła Jasienicy źródłem częstych kłopotów z cenzurą w komunistycznej Polsce).
Pióro Pawła Jasienicy jest tak żywe i wspaniałe, że niemal zapominamy, iż mamy do czynienia z historią sprzed niemal tysiąca lat. Autor przytacza dłuższe fragmenty tłumaczonych na język polski kronik wymienionych wcześniej autorów i po swojemu je komentuje. Poszczególnym faktom nadaje bogaty kontekst socjologiczny i politologiczny. Ważny jest tutaj wątek odpowiedzialnego myślenia o państwie, jego integralności i zewnętrznym bezpieczeństwie. Szczególnie ciekawe wydają się obecne w wielu miejscach przejawy myślenia o polskiej państwowości jako o dobru wspólnym. Chwilami trudno uwierzyć, że ówczesne decyzje związane z funkcjonowaniem państwa i jego instytucji były podejmowane bez… nowoczesnych technologii czy też licznych rozwiązań technicznych (na przykład prądu!). Znano już jednak doskonale (zwielokrotnioną obecnie za sprawą mediów społecznościowych) moc słowa pisanego i możliwości kształtowania tą drogą umysłów oraz budowania wpływów. Po to między innymi właśnie pisano kroniki.
Książka „Trzej kronikarze” przynosi nam także obraz kształtującej się polskiej państwowości, widziany przede wszystkim oczyma ludzi z zewnątrz. Jedna z postaci tytułowych, Gall Anonim, nie wywodziła się z polskich ziem (dostajemy tu przy okazji ciekawą analizę hipotez, kim mógłby być). Natomiast „pierwszym człowiekiem, który obszernie pisał o państwie polskim, był Niemiec” [Thietmar - przyp. JKC]. Jasienica, jako odważny publicysta nie bał się napisać tego tak wprost niecałe dwadzieścia lat po zakończeniu drugiej wojny światowej. Ważne są dla autora fakty dotyczące kontaktów Polski z sąsiadami i układania z nimi relacji na wschodzie i na zachodzie. W tamtym czasie nie istniało jeszcze pojęcie geopolityki, ale, jak można się przekonać, ówczesne pokolenia naszych władców były jej reguł jak najbardziej świadome.
Lektura „Trzech kronikarzy” pozwala nam dotrzeć do źródeł i filarów współczesnej polskiej – oraz europejskiej - polityki i filozofii stosunków międzynarodowych. Po utwory Pawła Jasienicy kilkadziesiąt lat temu sięgano dla „pokrzepienia serc”. Czytano w nich o Polsce, która przez wiele stuleci była ważną częścią europejskiej wspólnoty, zatem – w domyśle – te kilkadziesiąt lat komunizmu, skazujące kraj na margines, to tylko drobny epizod. Również obecnie, gdy Polska stała się wolnym krajem i częścią Unii Europejskiej, eseje tego autora nabierają nowego, ale niemniej szczególnego kontekstu. Książka „Trzej kronikarze”, jak zresztą cała jego twórczość, pozwala lepiej dostrzec wiele niuansów w politycznej i społecznej rzeczywistości, której obecnie jesteśmy świadkami. Nie trzeba lepszego dowodu na to, że dorobek literacki Pawła Jasienicy w pełni opiera się próbom czasu.
koniec
14 października 2023

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Ten okrutny XX wiek: Budowle muszą runąć
Miłosz Cybowski

29 IV 2024

Zdobycie ruin klasztoru na Monte Cassino przez żołnierzy armii Andersa obrosło wieloma mitami. Jednak „Monte Cassino” Matthew Parkera bardzo dobrze pokazuje, że był to jedynie drobny epizod w walkach o przełamanie niemieckich linii obrony na południe od Rzymu.

więcej »

Jak to dobrze, że nie jesteśmy wszechwiedzący
Joanna Kapica-Curzytek

28 IV 2024

Czym tak naprawdę jest tytułowa siła? Wścibstwem czy pełnym pasji poznawaniem świata? Trzech znakomitych autorów odpowiada na te i inne pytania w tomie esejów pt. „Ciekawość”.

więcej »

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Inne recenzje

Trzy spojrzenia na początki Polski
— Sebastian Chosiński

Tegoż twórcy

Ludzka i uprzejma jak żadna w świecie królewna
— Joanna Kapica-Curzytek

Krótko o książkach: Dobrzy i źli w historii
— Miłosz Cybowski

Esensja czyta: Grudzień 2011
— Artur Chruściel, Joanna Kapica-Curzytek, Monika Twardowska-Wągrowska, Mieszko B. Wandowicz, Konrad Wągrowski

Niemłoda historia
— Miłosz Cybowski

Trzy spojrzenia na początki Polski
— Sebastian Chosiński

Tegoż autora

Jak to dobrze, że nie jesteśmy wszechwiedzący
— Joanna Kapica-Curzytek

Studium utraty
— Joanna Kapica-Curzytek

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
— Joanna Kapica-Curzytek

Superwizja
— Joanna Kapica-Curzytek

Destrukcyjne układy
— Joanna Kapica-Curzytek

Jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa
— Joanna Kapica-Curzytek

Wspierać rozwój
— Joanna Kapica-Curzytek

Jak w operze
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wierzyć w nieprawdę
— Joanna Kapica-Curzytek

Smuga cienia
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.