Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 28 kwietnia 2024

Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.

Twórczość

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Prawda na rocznicę „Solidarności”

Piotr Łukianienko

Jak się żyło w krajach socjalistycznych 30 lat temu? Młody wówczas białoruski artysta Piotr Łukianienko utrwalił to, co go otaczało (a zarazem o czym głośno się nie mówiło), na swoich obrazach.

Piotr Łukianienko

Prawda na rocznicę „Solidarności”

Prawda, 1980, olej na płótnie, 21×38cm

W dowolnej glebie, z nasienia tego samego rodzaju wyrastają te same rośliny. Tak i dążenie do zbudowania komunizmu rodziło podobne skutki we wszystkich krajach, począwszy od Kuby i Korei Północne, skończywszy na Związku Radzieckim.

Związek Radziecki zajmował największy obszar na świecie i posiadał największe pokłady złóż naturalnych. Państwo kontrolowało całą ekonomię. Ideologia głosiła, że socjalistyczny porządek jest najlepszy na świecie, ale ludzie latami musieli żyć w warunkach totalnego deficytu. W sklepach spożywczych w całym kraju można było kupić wyłącznie same najpotrzebniejsze produkty, takie jak chleb, sól, kaszę, tanie konserwy rybne. Nie dotyczyło to stolic republik związkowych. Produkty mleczne były dostępne tylko w godzinach dostawy i bardzo szybko je wykupywano. Mięso pojawiało się w sklepach jeszcze rzadziej i ustawiały się po nie długie kolejki. Praktycznie niemożliwe było kupno kiełbasy, owoców morza, produktów luksusowych, a nawet owoców.

Oficjalna ideologia i propaganda agitowała i opowiadała o zupełnie innym życiu, nieznanym większości radzieckich obywateli. Programy żywieniowe, filmy propagandowe i plakaty, hasła i obietnice, artykuły prasowe i programy telewizyjne, wystąpienia na mityngach i zebraniach stanowiły ostry kontrast z rzeczywistością. W kraju istniał państwowy monopol na media i nie było możliwości posiadania i wygłaszania innych poglądów.

W grudniu 1980 roku ogłoszono kolejne partyjne postanowienie dotyczące dalszej poprawy dobrobytu narodu radzieckiego. Po obietnicach dalszej poprawy bytu w warunkach totalnego deficytu można było przypuszczać, że sytuacja może się tylko pogorszyć. I to tknęło młodego białoruskiego malarza Piotra Łukianienkę do namalowania obrazu „Prawda”.

Wiadomo, że w owych czasach żadna radziecka galeria nie odważyłaby się wystawić podobnego dzieła, ale malarz znalazł wyjście. Przed wystawami odbywał się wybór obrazów, które miały zostać na nią zakwalifikowane. Malarze pokazywali swoje dzieła, jednak wiele z nich – z powodu cenzury – nigdy nie zostało udostępnionych szerokiemu gronu odbiorców. Piotr Łukianienko przyniósł obraz na mającą się odbyć wystawę, by pokazać go kolegom. Miał jednak świadomość, że nie będzie możliwości wystawienia go. Obraz zobaczyła tylko wąska grupa osób, ale był on tak niezwykły, że wiadomość o nim rozeszła się nawet poza granicami miasta. Po pewnym czasie, podczas przypadkowej rozmowy z ludźmi z drugiego końca Związku Radzieckiego, malarz usłyszał o swoim obrazie.

Na obrazie przedstawiona jest urwana strona tytułowa radzieckiej gazety. Po dacie i tytule można poznać, że jest to ten sam numer, w którym zostało opublikowane postanowienie. Na gazecie położono mały kawałeczek pasztetowej, będącej symbolem epoki totalnego deficytu. Pasztetowa była najtańszą kiełbasą – kosztowała jedynie 50 kopiejek za kilogram. Tylko ten towar był dostępny w ciągłej sprzedaży. Jego jakość odpowiadała cenie, niemniej jednak ustawiały się za nim długie kolejki, a jeden klient mógł kupić na raz nie więcej niż kilogram.

Obraz był namalowany z natury. Żeby kupić ów kawałeczek kiełbasy, malarz stał w kolejce prawie godzinę. Ku wielkiemu zdziwieniu sprzedawcy i pozostałych kupujących poprosił o zważenie równo 100 gramów za cenę 5 kopiejek. Dokładnie tyle kosztował numer gazety z postanowieniem. W czasach ZSRR produkty pakowane były w szary pakowy papier. A bywało, że i w kawałek gazety. Na brzegu gazety wpisywane były ceny.

Wolność, 1988, olej na płótnie, 95×70cm

Malarz w swoim dziele uświadomił ludziom, że cena gazety odpowiada cenie kawałeczka pasztetowej, a to wszystko warte jest tyle, co obietnice władzy zawarte w postanowieniu.

• • •

Łatwo jest ograniczyć wolność. Można przejąć własność, zubażać człowieka, wsadzać go do więzienia, a nawet dokonać egzekucji. Ale żaden totalitarny system nie jest w stanie odebrać wolności myślenia i pragnienia wolności.

• • •

Obraz „Martwy dzień” powstał w 1981 roku, u szczytu zimnej wojny. Niestety, wciąż jest aktualny.

Martwy dzień, 1981, olej na płótnie, 107×83cm

Od wieków ludzie żyją podzieleni przez terytoria, narodowości, religie, politykę, własność, ideologię itp. Podziały te prowadziły do konfrontacji, która rodziła konflikty. Miasta były niszczone, cierpiała kultura. Lecz konflikty te miały lokalny charakter, a życie trwało nadal.

Ostatni wiek przyniósł dogłębne zmiany – konfrontacja stała się globalna. Technologia rozwinęła się tak gwałtownie, że broń wynaleziona przez ludzkość potrafi zniszczyć swych twórców.

W przypadku globalnego konfliktu nie będzie zwycięzców i przegranych. Potem już nie będzie nikogo; w ogóle nie będzie żadnego „potem”. Przy braku ludzkiej odpowiedzialności prowadzącej do planetarnej katastrofy zatrzymają się nie tylko zegary, ale również sam czas.

• • •

Obóz, 1988, olej na płótnie, 70×95cm

Nie wszystkie wynalazki ludzkości niosą postęp. W krajach totalitarnych część społeczeństwa dla uciskania innych zaczęła budować obozy więzienne. Ale nawet gdy wszyscy więźniowie zostali już wypuszczeni, obozy nie znikły. Dopóki nie znikną powody ich powstania, okrutne narzędzia mogą powrócić – w każdej chwili.

Pamięci ofiar, 1987, olej na płótnie, 95×70cm

• • •

Seria obrazów „Pamięci ofiar” powstała w latach 1987-88. Poświęcona jest sowieckiej tragedii – okresowi masowych represji z lat 30. Prace skupiają się na dramatycznej naturze wydarzeń, skali represji, ich totalnym charakterze. Artysta chciał pokazać, że system polityczny bazujący na strachu i przemocy prowadzi donikąd.

• • •

W dziele „Droga śmierci” artysta spróbował zobrazować wielką skalę sowieckich represji. Śmierć jednego człowieka jest tragedią. System totalitarny pozostawił miliony ofiar.

Na pierwszych krzyżach można rozpoznać imiona i lata życia, lecz większość krzyży jest bezimienna.

Droga śmierci, 1988, olej na płótnie, 70×95cm

Ludzie byli skazywani na trwanie w izolacji, nikt nie znał miejsca ich pobytu – a nawet informacji o życiu lub śmierci.

Ścieżka prowadzi donikąd. Droga do komunizmu, głoszona przez ideologię sowiecką, stała się w rzeczywistości dla wielu milionów drogą śmierci.

Zwróć uwagę na niebo. Wiatr czasu rozprasza skłębione chmury. Jednak jeśli nie będziemy pamiętać tej lekcji historii, chmury mogą zebrać się znów.

• • •

Czerwony dom, 1988, olej na płótnie, 70×95cm

Jeśli spojrzeć na okna parteru czerwonego domu, widzimy normalny budynek mieszkalny. Wyższe jego kondygnacje zmieniają dom w więzienie.

Czerwony dom symbolizuje sowieckie społeczeństwo w latach 30. Atmosfera wszechobecnego strachu, duszenie opozycji, donoszenie na siebie nawzajem, całkowita kontrola – wszystko to zmieniło państwo w jedno wielkie więzienie.

W latach 50. z okien czerwonego domu zniknęły kraty. Lecz wiele czasu jeszcze potrzeba, by ów dom całkowicie przebudować.