Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 6 maja 2024
w Esensji w Esensjopedii

Komiksy

Magazyn CCXXXV

Podręcznik

Kulturowskaz MadBooks Skapiec.pl

Nowości

komiksowe

więcej »

Zapowiedzi

komiksowe

więcej »

Piętno minionej rzeczywistości

Esensja.pl
Esensja.pl
Jesienią ubiegłego roku ukazał się drugi tom antologii „Stripburek” poświęconej szeroko pojętemu komiksowi undergroundowemu z krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Znalazły się tam także komiksy rysowników z Polski.

Marcin Herman

Piętno minionej rzeczywistości

Jesienią ubiegłego roku ukazał się drugi tom antologii „Stripburek” poświęconej szeroko pojętemu komiksowi undergroundowemu z krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Znalazły się tam także komiksy rysowników z Polski.
'Stripburek' #1
'Stripburek' #1
W październiku 1992 roku w Słowenii, nakładem Strip Core ukazał się pierwszy numer fanzinu „Stripburger”, który zawierał komiksy, grafikę oraz zdjęcia. Rok później, po ukazaniu się kolejnych dwóch numerów, twórcy doszli do wniosku, że formułą magazynu powinien być komiks undergroundowy. Wkrótce „Stripburger” stał się jedynym magazynem komiksowym w Słowenii, zawierającym prace autorów krajowych i zagranicznych, publicystykę oraz informacje komiksowe z kraju i ze świata. Do tej pory wydano 30 numerów.
Działalność twórców magazynu nie ogranicza się jedynie do wydawania pisma. W przeciągu ostatnich kilku lat zorganizowali kilka wystaw oraz spotkań komiksowych („komiksowe okrągłe stoły”), zarówno w Słowenii jak i za granicą. Przez te kilka lat udało im się zmienić nastawienie czytelników w ich kraju do komiksu, a także zachęcić kilku rysowników do rozwijania swoich możliwości i stylu.
Pierwszy tom „Stripburka” ukazał się w 1997 roku. Był to efekt starań, by przedstawić anglojęzycznej publiczności za granicą dorobek komiksowy artystów z byłego bloku socjalistycznego. Na 164 stronach zgromadzono prace 48 autorów. Większość komiksów była zgodna z koncepcją wydawania komiksu alternatywnego, choć wiele z nich blisko było komiksowi środka.
W pierwszej antologii znalazły się również prace Polaków. „Wampiry” Aleksandry Czubek do scenariusza Jerzego Szyłaka – komiks opublikowany między innymi w „Antologii Komiksu Polskiego” (Egmont 2000). Również do scenariusza Szyłaka jednoplanszówka Sławomira Jezierskiego, pierwotnie przeznaczona do „Playboya”, która trafiła w końcu do dwunastego numeru „AQQ” oraz „Super Jasio” Tomasza Tomaszewskiego i Piotra Kabulaka. Poszczególne działy poprzedzały eseje przedstawiające sytuację na rynku komiksowym w danym kraju. Przedmowa polskiego rozdziału została przygotowana przez twórców „Stripburka” na podstawie informacji dostarczonych przez Łukasza Zandeckiego.
'Stripburek' #2
'Stripburek' #2
Popularność pierwszego „Stripburka” przeszła oczekiwania wydawców. Poniekąd efektem tego było rozpoczęcie prac nad kolejnym tomem, który ujrzał światło dzienne we wrześniu 2001 roku. Tym razem zrezygnowano z osobnej dla każdego kraju przedmowy. Zastąpił je obszerny esej Darko Macana.
– W świecie komiksu jest o jeden kontynent więcej, ponad te, które znasz z popularnej geografii. Nazywa się Europa Wschodnia. – pisze we wstępie Darko Macan. Przypatruje się on historii Europy Środkowo-Wschodniej oraz jej wpływowi na powstanie i rozwój komiksu w tym regionie. – Te, umiejscowione pomiędzy imperium Hansburgów, Rosją i Trzecią Rzeszą ziemie, w dwudziestym wieku prawie nie zaznały pokoju. Okupowane, uwalniane i reedukowane kraje nie były dobrym miejscem dla rozwoju delikatnego przemysłu komiksowego.
Rodzaj swoistej pokory znajduje także odbicie w podtytule antologii: „Comics from the other Europe” (Komiksy z drugiej/innej Europy). W tym przypadku „inny” znaczy trochę zapomniany, ukształtowany przez nieszczęśliwy zbieg historycznych okoliczności.
Tragiczne wydarzenia dwudziestego wieku wywarły piętno na rozwoju komiksu tego regionu, przez co zawiera on mnóstwo odniesień, kontestacji zastanej rzeczywistości społeczno-politycznej, satyry, natomiast niewiele humoru. – Humor nie prosperuje dobrze pod szarym niebem. – pisze Macan. Wiele prac jest odbiciem depresji i życiowych trudności ich twórców. Nie można oprzeć się wrażeniu, że komiksy są po prostu smutne, a z kadrów niektórych wylewa się niespotykany żal. Zdarzają się jednak wyjątki.
Na ponad dwustu stronach „Stripburka” zgromadzono komiksy o różnym charakterze – zróżnicowane graficznie i fabularnie. Antologię otwiera Popman Tomka Tomaszewskiego, odcinek zatytułowany „True love”, z tomiku „Pierwsze kroki”.
'Stripburger' #1
'Stripburger' #1
Polskich rysowników w „Stripburku” reprezentują także Mateusz Skutnik i jego Morfołaki (scenariusz Nikodem Skrodzki), Jacek Frąś („Kaczka” – komiks nagrodzony w ubiegłym roku na konkursie debiutów w Angolueme), Mariusz Zawadzki i Krzysztof Kałuszka („Passenger 47”), January Misiak oraz Marek Turek („Escape” – w polskiej wersji „Ikarbus”, jedna z nowelek zbioru „Fastnachtspiel”).
Znanym polskiemu czytelnikowi twórcą jest także Igor Baranko z Ukrainy. Jego komiks „Beauty & Uglyness” jest jakościowo odmienny, od prac tego autora, które możemy podziwiać między innymi w „Aqq”.
Uważni obserwatorzy corocznej wystawy Międzynarodowego Festiwalu Komiksu w Łodzi odnajdą w „Stripburku” humorystyczną kreskę Tomăša Prokůpka z Czech. Cykl „Klacek & Fracek” i zastosowany w nim zabieg narracyjny jest dosyć charakterystyczny.
Gwiazdą „Stripburka” jest z pewnością także cieszący się dużą popularnością Ascold Akishin z Rosji. Opublikowano tutaj jedną z jego starszych prac p.t. „Kaleidoscope” z 1992 roku. Stworzył on utrzymaną w realistycznej konwencji ponurą historię przemijania i nietrwałości ludzkiego życia.
Na uwagę zasługuje także Veiko Tammajärv z Estonii, którego komiks „Still life” prostotą stylu przypomina instrukcję drogi ewakuacyjnej. Jest to historia jednego dnia z życia anonimowego urzędnika. Schematyczność rysunku daje pełen obraz monotonii jego życia. W pracy nad biurkiem obok zakazu palenia wisi zakaz myślenia. Nasz bohater na moment pozwala sobie na chwilę zastanowienia. Przeraża go to, co widzi na ekranie komputera. Po chwili jednak wraca do swojego ustabilizowanego życia. Jedzie do domu, je kolację, kocha się z żoną i idzie spać, by rano znowu wyruszyć do biura.
'Stripburger' #31
'Stripburger' #31
W podobnej konwencji graficznej pozostaje „Manifesto” Emila Jurcana i Cveka z Chorwacji. Jest to rzeczywiście rodzaj politycznego manifestu, postulującego powstanie nowego społeczeństwa drogą rewolucji na wszystkich poziomach struktury społecznej.
Niezwykle plastyczny i zmysłowy jest komiks Tomaža Lavriča ze Słoweni, zatytułowany „Polar Star”. Poetycka legenda w czterech aktach. Historia młodej dziewczyny, będącej personifikacja gwiazdy polarnej, rozczarowanej otaczającą ją rzeczywistością. Jej odczucia poznajemy z dialogu wewnętrznego, który kieruje ona do swojej matki.
Specjalnym gościem jest Dilka, a właściwie Dilyara Nassirova z Kazachstanu. Jej „The Angels Story” to rysowana niczym ręką dziecka historia młodego anioła, który wbrew ostrzeżeniom ojca zstąpił na ziemię i zamiast zła i ludzkiej podłości znalazł tam miłość małej dziewczynki.
Wydano także oficjalny dodatek do „Stripburka” zatytułowany „Yoghurt”. Jest to w istocie arkusz papieru formatu A2, rodzaj reklamówki lub plakatu, po obu stronach którego zamieszczono przykładowe kadry z komiksów, które z takich czy innych powodów nie weszły do właściwej antologii. Fragmenty komiksów uzupełniają także informacje o autorach. Z polskich twórców znajdziemy tutaj Krzysztofa Ostrowskiego, Aleksandra Ogazy, Sławomira Jezierskiego, Rafała Gosienieckiego, Gabrysi Becla oraz Aleksandry Spanowicz. Szczególną uwagę przykuwa próbka możliwości ostatniej rysowniczki. Wbrew pozorom nie jest ona debiutantką, a pod nazwiskiem Spanowicz kryje się nie kto inny, jak Ola Czubek. Muszę przyznać, że zmiana nazwiska przysporzyła mi nie lada kłopotu. W jednym kadrze odnajdziemy świetną realistyczną kreskę inspirowaną pracami Manary i Boucq.
Nie sposób opisać wszystkich komiksów, które znalazły się w „Stripburku”. Zawiera on przegląd stylów, zróżnicowanych technik rysowania. Charakteryzuje go także różnorodność fabularna. Stanowi pokaźną reprezentację komiksu alternatywnego z Europy Środkowo-Wschodniej w jego prawdziwej postaci. Rozmiar antologii może świadczyć o popularności komiksu, zarówno wśród czytelników oraz jako środka artystycznego wyrazu. „Stripburek” to inicjatywa ważna pod wieloma względami. Zarówno dla rozwoju komiksu środkowoeuropejskiego, jak i jego popularyzacji poza regionem.
koniec
1 marca 2002
„Stripburek”
Strip Core. Forum Ljubljana 2001
ISBN 961-90436-7-7
Cena: 2000 sit; 17,95 USD

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Niedzielny krytyk komiksów: Śrubełek? Głowadzik?
Marcin Osuch

28 IV 2024

Każdy smok ma swój słaby punkt ukryty pod którąś z łusek. Tak było ze Smaugiem z „Hobbita”, tak było też ze smokiem z przygód Jonki, Jonka i Kleksa. A że w przypadku tego drugiego chodziło o wentyl do pompki? Na tym polegał urok komiksów Szarloty Pawel.

więcej »

Niekoniecznie jasno pisane: Jedenaście lat Sodomy
Marcin Knyszyński

21 IV 2024

Większość komiksów Alejandro Jodorowsky’ego to całkowita fikcja i niczym nieskrępowana, rozbuchana fantastyka. Tym razem jednak zajmiemy się jednym z jego komiksów historycznych albo może „historycznych” – fabuła czteroczęściowej serii „Borgia” oparta jest bowiem na faktycznych postaciach i wydarzeniach, ale potraktowanych z dość dużą dezynwolturą.

więcej »

Komiksowe Top 10: Marzec 2024
Piotr ‘Pi’ Gołębiewski

17 IV 2024

W 24 zestawieniu najlepiej sprzedających się komiksów, opracowanym we współpracy z księgarnią Centrum Komiksu, czas się cofnął. Na liście znalazły się bowiem całkiem nowe przygody pewnych walecznych wojów z Mirmiłowa i ich smoka… Ale, o dziwo, nie na pierwszym miejscu.

więcej »

Polecamy

Jedenaście lat Sodomy

Niekoniecznie jasno pisane:

Jedenaście lat Sodomy
— Marcin Knyszyński

Batman zdemitologizowany
— Marcin Knyszyński

Superheroizm psychodeliczny
— Marcin Knyszyński

Za dużo wolności
— Marcin Knyszyński

Nigdy nie jest tak źle, jak się wydaje
— Marcin Knyszyński

„Incal” w wersji light
— Marcin Knyszyński

Superhero na sterydach
— Marcin Knyszyński

Nowe status quo
— Marcin Knyszyński

Fabrykacja szczęśliwości
— Marcin Knyszyński

Pusta jest jego ręka! Część druga
— Marcin Knyszyński

Zobacz też

Tegoż autora

Przyszłość Thorgala i prawo skali
— Marcin Herman

Nazwisko: Sienkiewicz, Henryk. Zawód: scenarzysta komiksowy
— Marcin Herman, Piotr Niemkiewicz

Kto mu pisze teksty?
— Marcin Herman

Reklama – wybór (nie)kontrolowany!
— Marcin Herman

Nie tylko underground #5
— Marcin Herman

Thorgal to dziewica?
— Marcin Herman

Festiwal się zmienia
— Marcin Herman

Debiutant zwycięża w Łodzi
— Marcin Herman

Wilq triumfuje
— Marcin Herman

Nieśmietelnie zabawne
— Marcin Herman

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.