Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 14 maja 2024
w Esensji w Esensjopedii

Andrzej Konic
‹Stawka większa niż życie (06) Okrążenie›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułStawka większa niż życie (06) Okrążenie
Dystrybutor TVP
Data premiery17 czerwca 1965
ReżyseriaAndrzej Konic
ZdjęciaWiesław Dobrowolski, Zbigniew Grygalon, Teofil Bitner, Zbigniew Nowak
Scenariusz
ObsadaStanisław Mikulski, Emil Karewicz, Józef Kostecki, Halina Kossobudzka, Katarzyna Łaniewska, Zbigniew Sawan, Leon Pietraszkiewicz, Wojciech Pokora, Marian Łącz, Wiktor Nanowski, Lech Madaliński, Bogdan Szymkowski, Tadeusz Grabowski
MuzykaAndrzej Trybuła
Rok produkcji1965
Kraj produkcjiPolska
CyklTeatr Sensacji, Stawka większa niż życie
Czas trwania68 min
Gatuneksensacja, wojenny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

„Kobra” i inne zbrodnie: Lepiej być Królem czy Krollem?

Esensja.pl
Esensja.pl
Akcja „Okrążenia” – szóstego odcinka teatralnej wersji „Stawki większa niż życie” – rozgrywa się na dwa miesiące przed końcem wojny w Europie. J-23 dostaje rozkaz ocalenia przed zniszczeniem przez Niemców fabryki zbrojeniowej w nadbałtyckim Tolbergu. Ma też nie dopuścić do ewakuacji kierującego nią profesora Fritza Glassa. Znajome? Owszem, w sporej części fabuła ta stała się kanwą serialowego „Oblężenia”.

Sebastian Chosiński

„Kobra” i inne zbrodnie: Lepiej być Królem czy Krollem?

Akcja „Okrążenia” – szóstego odcinka teatralnej wersji „Stawki większa niż życie” – rozgrywa się na dwa miesiące przed końcem wojny w Europie. J-23 dostaje rozkaz ocalenia przed zniszczeniem przez Niemców fabryki zbrojeniowej w nadbałtyckim Tolbergu. Ma też nie dopuścić do ewakuacji kierującego nią profesora Fritza Glassa. Znajome? Owszem, w sporej części fabuła ta stała się kanwą serialowego „Oblężenia”.

Andrzej Konic
‹Stawka większa niż życie (06) Okrążenie›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułStawka większa niż życie (06) Okrążenie
Dystrybutor TVP
Data premiery17 czerwca 1965
ReżyseriaAndrzej Konic
ZdjęciaWiesław Dobrowolski, Zbigniew Grygalon, Teofil Bitner, Zbigniew Nowak
Scenariusz
ObsadaStanisław Mikulski, Emil Karewicz, Józef Kostecki, Halina Kossobudzka, Katarzyna Łaniewska, Zbigniew Sawan, Leon Pietraszkiewicz, Wojciech Pokora, Marian Łącz, Wiktor Nanowski, Lech Madaliński, Bogdan Szymkowski, Tadeusz Grabowski
MuzykaAndrzej Trybuła
Rok produkcji1965
Kraj produkcjiPolska
CyklTeatr Sensacji, Stawka większa niż życie
Czas trwania68 min
Gatuneksensacja, wojenny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Pisząc scenariusze kolejnych spektakli teatralnych z serii „Stawka większa niż życie” Andrzej Szypulski i Zbigniew Safjan starali się zachowywać chronologię przedstawianych wydarzeń. Akcja „Kryptonimu Edyta” zaczynała się ostatniego dnia 1944, a kończyła w styczniu 1945 roku. Następujące po niej „Okrążenie” przenosiło natomiast widza w czasie o dwa miesiące – do połowy marca. Podobnie jak na wcześniejsze, na premierę tego odcinka opowieści o agencie J-23 trzeba było poczekać cztery tygodnie, do 17 czerwca 1965 roku (potem nastąpiła czteromiesięczna przerwa wakacyjna). Co ciekawe, był to jeden z dłuższych – choć wcale nie najdłuższy – epizodów serii; pod tym względem przebijał nawet (o ponad dziesięć minut) swoją – zrealizowaną dwa lata później – wersję serialową. W tym przypadku chodzi o odcinek piętnasty zatytułowany… „Oblężenie”. Podobnie jak z historią Edyty Lausch, kuzynki Hansa Klossa, zarówno scenarzyści, jak i reżyser – ponownie był to Andrzej Konic – na potrzeby filmu dokonali pewnych korekt, ale nie naruszali głównej osi fabularnej. Chodziło im przede wszystkim o to, aby pewne wątki uprościć.
W lutym 1945 roku Armii Czerwonej i Wojsku Polskiemu udało się przełamać linię umocnień niemieckich na Wale Pomorskim i tym samym otworzyć sobie drogę do Bałtyku. W portowym Tolbergu (nazwa miasta jest fikcyjna, ale mogła się kojarzyć z rzeczywistym niemieckim Kolbergiem, czyli dzisiejszym Kołobrzegiem) znajduje się fabryka wojskowa produkująca części do rakiet V2. Dowództwu nazistowskiego zależy na tym, aby produkcja trwała nieprzerwanie, podejmuje więc decyzję o obronie miasta. Ma to również dać czas na ewentualną ewakuację zakładu (maszyn, kierownictwa, wykwalifikowanych robotników). Na czele fabryki stoi profesor Fritz Glass (w tej roli Zbigniew Sawan, którego w wersji filmowej zastąpił Jerzy Kaliszewski), a za bezpieczeństwo na jej terenie odpowiada SS-Sturmbannführer Hermann Brunner (Emil Karewicz), który tak bardzo przypadł do gustu widzom w „Kryptonimie Edyta”, że postanowiono nie rezygnować z tej postaci.
Za obronę miasta przed nadciągającymi z południa i ze wschodu wojskami sowieckimi i polskimi odpowiedzialny jest awansowany do stopnia pułkownika Schneider (ponownie Józef Kostecki), którego prawą ręką jest również „świeżo upieczony” Hauptmann (kapitan) Hans Kloss (niezmiennie Stanisław Mikulski). Obaj zdają sobie sprawę, że Tolbergu nie da się obronić, mając do dyspozycji jedynie niedobitki żołnierzy ocalałych z walk o Wał Pomorski, weteranów poprzedniej wojny i „pętaków z Hitlerjugend”. Cóż jednak zrobić, skoro sam SS-Reichsführer Heinrich Himmler nakazał walczyć do ostatniego żołnierza. A kiedy walczyć nie będzie już kim – wysadzić fabrykę w powietrze, czym ma się zająć zawsze usłużny w takich przypadkach Brunner. Sytuacja jest podbramkowa: miasto jest otoczone z lądu, jedyną drogę ucieczki umożliwia morze, ale jeśli Sowieci lub Polacy zajmą port – i tę ewentualność trzeba będzie spisać na straty.
J-23 ma niezłą zagwozdkę. Centrali zależy bowiem na dwóch sprawach: aby fabryka nie została zniszczona przez samych Niemców (po wojnie może przecież posłużyć państwu polskiemu) oraz aby miasta nie zdołał opuścić profesor Glass, wybitny specjalista w swojej dziedzinie. Tylko jak go zatrzymać? Cóż, gdy wydaje się, że z danej sytuacji nie ma wyjścia, Klossowi zawsze zaczyna sprzyjać szczęście. Tym razem są to dwa szczęścia. Po pierwsze: za pośrednictwem oddanego do jego dyspozycji radiotelegrafisty (Tadeusz Grabowski w serialu zastąpiony Januszem Bukowskim) dostaje z dowództwa wiadomość, że wysłany na front wschodni syn profesora, Kurt Glass, żyje i znajduje się w polskiej niewoli. A to ważna karta przetargowa! Po drugie: przypadkowo spotkana na ulicy Polka Baśka (Katarzyna Łaniewska – w filmie zmieniono nie tylko aktorkę na Jolantę Zykun, ale również imię bohaterki na Agnieszkę), dawna znajoma Staszka z Gdańska, z czasów gdy studiował na politechnice, okazuje się służącą Glassów. I tym samym staje się łączniczką Klossa ze spiskującymi robotnikami w fabryce.
Kierownictwo fabryki jest wprawdzie niemieckie bądź – jak inżynier Alfred Kroll (wciela się w niego Wojciech Pokora) – zniemczone, ale zdecydowana większość pracowników to robotnicy przymusowi. Dwaj z nich – Polak Wacek (Marian Łącz) i Rosjanin Saszka (Wiktor Nanowski) – chcą za wszelką cenę uchronić zakład przed zniszczeniem, a ma im w tym pomóc stary majster Król (znany z „Szafir jak diament” i „Mój syn mordercą” Leon Pietraszkiewicz). Król jest stryjem inżyniera Krolla, który, mimo iż jego ojciec czuł się Polakiem, w 1933 roku – możemy domyślać się, że miało to związek z dojściem do władzy Adolfa Hitlera – zdecydował, że będzie Niemcem. I nie zmienił tego nawet fakt, że jako żołnierz Wehrmachtu – sam tak mówi – „nogę zostawił pod Moskwą”. Majster próbuje przekonać krewnego, by chociaż teraz, kiedy jego nazistowski świat wali się w gruzy, przeszedł na drugą stronę barykady, lecz ten nie ma zamiaru wsłuchiwać się w apele stryja. On też staje się później elementem gry, który wywołuje efekt domina.
Scenariusz „Okrążenia” jest rzeczywiście skomplikowany i rozbudowany. Szypulski i Safjan prowadzą równolegle kilka wątków; najważniejsze jednak, że udaje im się je logicznie powiązać. Można też jednak zrozumieć fakt, że przerabiając fabułę pod kątem serialu z części z nich – dla spójności materiału filmowego – musiano zrezygnować. Ofiarami tych zabiegów padli przede wszystkim Król i Kroll. Trochę szkoda, bo akurat ten wątek jest bardzo ciekawy. Ale może decydentom zależało na tym, aby nie utrwalać w świadomości Polaków postaci paskudnego volksdeutscha. A bez Alfreda Krolla to i majster Król tracił rację bytu. W „Okrążeniu” dzieje się jeszcze jedna ważna rzecz, powtórzona zresztą później w filmie – Kloss demaskuje się przed Brunnerem, co będzie miało poważne konsekwencje w „Końcu gry”, ostatnim przedstawieniu pierwszej serii.
Z teatru do serialu
Poza Stanisławem Mikulskim i Emilem Karewiczem w serialowym „Oblężeniu” tylko jedna aktorka powtórzyła swoją rolę z „Okrążenia” – to Halina Kossobudzka („Mord w hurtowni”), która wcieliła się w rozhisteryzowaną żonę profesora Glassa. Inni artyści, jeśli pojawiali się w filmowej „Stawce…”, to już w odmiennych rolach. Wiktor Nanowski w otwierającym cykl „Wiem kim jesteś” wcielił się w oficera NKWD, który przesłuchuje prawdziwego Hansa Klossa. Leon Pietraszkiewicz zagrał w odcinku czwartym („Cafe Rose”) właściciela pensjonatu „Orion” w Stambule, w którym zatrzymuje się Kloss; on też później ratuje życie J-23, gdy ten walczy na jachcie z radcą handlowym Wittem. Marian Łącz natomiast pojawił się w epizodzie piątym („Ostatnia szansa”) – jest tam gestapowskim tajniakiem, który najpierw pilnuje kapitana Rupperta, a potem śledzi na ulicach Warszawy łączniczkę Annę. Z kolei Zbigniew Sawan zagrał epizodzik w trzynastym „Bez instrukcji”, w którym użyczył swojej twarzy generałowi brytyjskiego wywiadu wojskowego MI6 (czyli Secret Intelligence Service).
koniec
27 lutego 2024

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

„Kobra” i inne zbrodnie: Wiem, ale nie powiem
Sebastian Chosiński

14 V 2024

Brytyjska autorka kryminałów Dorothy Leigh Sayers, w przeciwieństwie do Raymonda Chandlera czy spółki pisarskiej używającej pseudonimu Patrick Quentin, nie była rozpieszczana przez polskich reżyserów. W połowie lat 80. powstały jednak dwa oparte na jej opowiadaniach, zrealizowane przez Stanisława Zajączkowskiego, spektakle. Jeden z nich był adaptacją tekstu zatytułowanego „Człowiek, który wiedział, jak to się robi”.

więcej »

Z filmu wyjęte: Nurkujący kopytny
Jarosław Loretz

13 V 2024

Czy nikt z Was nie marzył, żeby popływać sobie pod wodą wraz z ulubionym koniem? Nie? To dziwne…

więcej »

„Kobra” i inne zbrodnie: Wehrmacht kontra SS
Sebastian Chosiński

7 V 2024

Powie ktoś, że oparta na prozie słowackiego pisarza Juraja Váha „Noc w Klostertal” byłaby ciekawsza, gdyby nie pojawiający się na finał wątek propagandowy. Tyle że nie pobrzmiewa on wcale fałszywą nutą. Gdyby przyjąć założenie, że cała ta historia wydarzyła się naprawdę, byłby nawet całkiem realistyczny. W każdym razie nie zmienia to faktu, że spektakl Tadeusza Aleksandrowicza ogląda się znakomicie nawet pięćdziesiąt pięć lat po premierze.

więcej »

Polecamy

Nurkujący kopytny

Z filmu wyjęte:

Nurkujący kopytny
— Jarosław Loretz

Latająca rybka
— Jarosław Loretz

Android starszej daty
— Jarosław Loretz

Knajpa na szybciutko
— Jarosław Loretz

Bo biblioteka była zamknięta
— Jarosław Loretz

Wilkołaki wciąż modne
— Jarosław Loretz

Precyzja z dawnych wieków
— Jarosław Loretz

Migrujące polskie płynne złoto
— Jarosław Loretz

Eksport w kierunku nieoczywistym
— Jarosław Loretz

Eksport niejedno ma imię
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.