Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 18 maja 2024
w Esensji w Esensjopedii

Magdalena Radkowska-Walkowicz
‹Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze›

EKSTRAKT:90%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułOd Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze
Data wydanialuty 2008
Autor
Wydawca WAiP
ISBN978-83-60807-24-8
Format340s.
Cena31,—
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Lustro, w którym przegląda się nasze człowieczeństwo
[Magdalena Radkowska-Walkowicz „Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Figura sztucznego człowieka jest niezbywalną częścią popkulturowej mitologii. Zdążyliśmy przyzwyczaić się już do stałej obecności wszelkiej maści robotów, androidów czy cyborgów w książkach i filmach science fiction. Książka „Od Golema do Terminatora” udowadnia jednak, że fascynacja sztucznym człowiekiem sięga znacznie dawniejszych czasów.

Jędrzej Burszta

Lustro, w którym przegląda się nasze człowieczeństwo
[Magdalena Radkowska-Walkowicz „Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze” - recenzja]

Figura sztucznego człowieka jest niezbywalną częścią popkulturowej mitologii. Zdążyliśmy przyzwyczaić się już do stałej obecności wszelkiej maści robotów, androidów czy cyborgów w książkach i filmach science fiction. Książka „Od Golema do Terminatora” udowadnia jednak, że fascynacja sztucznym człowiekiem sięga znacznie dawniejszych czasów.

Magdalena Radkowska-Walkowicz
‹Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze›

EKSTRAKT:90%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułOd Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze
Data wydanialuty 2008
Autor
Wydawca WAiP
ISBN978-83-60807-24-8
Format340s.
Cena31,—
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Wydana w serii „Popkultura i media” rozprawa doktorska Magdaleny Radkowskiej-Walkowicz podejmuje temat wyobrażeń sztucznego człowieka w kulturze, badanej z perspektywy antropologicznej, i obficie korzysta z tekstów kulturowych (literatury, filmu) oraz źródeł historycznych. Centralnym punktem zaczepienia książki jest uniwersalność i niesłabnąca popularność mitów o sztucznym człowieku, ukazana przez pryzmat ewolucji różnorodnych jego wizerunków – zarówno tych wyobrażonych, jak i rzeczywistych.
Rozpiętość tematyczna książki robi wrażenie. Każdy rozdział skonstruowany jest na identycznej zasadzie: wychodząc od konkretu, autorka proponuje ogólniejsze wnioski, podbudowane odpowiednią ilością przykładów. Radkowska-Walkowicz uznaje golema za swego rodzaju „prekursora” sztucznego człowieka, tak jak rozumie się go współcześnie. Przywołuje hebrajskie mity o stworzeniu golema, pochodzące z tradycji kabalistycznej, jak również przeróżne związane z nim legendy, np. o praskim golemie stworzonym przez rabbiego Löwa. Już one dowodzą istnienia silnego związku pomiędzy stworzeniem sztucznego człowieka a stworzeniem człowieka, jak również wynikające z tego metafizyczne rozważania dzieła boskiego w opozycji do dzieła człowieka (problem, który fascynował przecież Dicka w „Czy androidy śnią o elektrycznych owcach?”). Pisząc o ekranizacjach mitu golema (np. „Metropolis” Langa), autorka wskazuje na kolejne etapy przekształceń golema, które zainspirowały powstanie potwora Frankensteina Mary Shelley czy homunkulusa średniowiecznych alchemików.
Kolejny rozdział poświęcony jest automatonom, czyli różnym historycznym odmianom późniejszego androida. Autorka opisuje rodzącą się w XVIII wieku fascynację automatami (ruchome zabawki czy mechaniczne figurki pochodzące z francuskiego Muzeum Automatów w La Rochelle), przywołuje też niezwykłą historię Mechanicznego Turka – drewnianego automatu-szachisty, sławnej osiemnastowiecznej mistyfikacji (a zarazem zapowiedzi komputera Deep Blue), opisanej zresztą przez Edgara Allana Poe w opowiadaniu „Szachista Maelzela”.
Znaczną część książki zajmują analizy głośnych filmów poruszających temat sztucznego człowieka: „A.I. Sztuczna inteligencja” Spielberga (w kontekście figury sztucznego dziecka) oraz trylogii o Terminatorze (ze szczególnym uwzględnieniem postaci Terminatrix jako przykładu wyobrażenia o sztucznej kobiecie w science fiction). Osobny rozdział został poświęcony opowiadaniom Dicka, w których pojawia się motyw sztucznego człowieka (np. „Pełzacze”, „Obrońcy”, „Eksponat”), towarzyszący najczęściej wizji świata po katastrofie. Autorka porusza się w obrębie stałych Dickowskich fascynacji: problemu pamięci („Przypomnimy to panu hurtowo”) czy kłopotów z tożsamością („Elektryczna mrówka”). Fragmenty traktujące o Dicku wypadają przekonująco i świeżo, co może być kolejnym dowodem świadczącym o wartości jego twórczości – po tylu latach okazuje się ona nadal wdzięcznym tematem do interpretacji.
W książce nie mogło wreszcie zabraknąć analizy najsławniejszego chyba dzieła filmowego o sztucznym człowieku – „Blade Runnera” Ridleya Scotta, na podstawie powieści Dicka. Radkowska-Walkowicz poddaje film rzetelnej analizie, skupiając się na zaproponowanej przez Dicka definicji człowieczeństwa w opozycji do mechanicznego tworu – replikanta. Wizja Dicka zgrabnie wpisuje się w całość mitu o sztucznym człowieku, który – jak dowodzi autorka „Od Golema do Terminatora” – spełnia funkcję lustra, w którym przegląda się nasze człowieczeństwo. Konstruując postaci sztucznych ludzi (golema, robota, androida, cyborga), w istocie jedynie utrwalamy, na zasadzie zaprzeczenia, wyobrażenie o nas samych. W tym ujęciu sztuczny człowiek staje się antropologicznym „obcym”, punktem odniesienia dla tworzenia tożsamości zarówno w czasach dawnych, jak i współczesnych. W równym stopniu ukazuje też sposoby przezwyciężenia strachu przed śmiercią poprzez stworzenie nieśmiertelnych (bo nieorganicznych) automatów; idąc dalej tym tropem, rozważania o sztucznym człowieku zahaczają o tak z pozoru odmienne zagadnienia, jak stosunek człowieka do biologii, czasu, technologii czy Boga.
Książka Radkowskiej-Walkowicz to świetnie napisana i niezwykle bogata wędrówka po granicy mitologii i popkultury. Co więcej, nie cierpi na akademickie rozdęcie teoretyczne, dzięki czemu spodoba się także czytelnikowi nieobznajmionemu z naukowym żargonem. Jest to przede wszystkim książka wartościowa, bo podejmująca w przemyślany sposób dość złożoną tematykę, nie wyczerpując jednocześnie zagadnienia, prędzej wpisując je w szersze ramy refleksji nad kulturą popularną. „Od Golema do Terminatora” można śmiało polecić każdemu miłośnikowi science fiction, zainteresowanemu historią i znaczeniem jednej z podstawowych figur tego gatunku.
koniec
31 marca 2009

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Perły ze skazą: Los bezprizornego człowieka
Sebastian Chosiński

18 V 2024

Choć kilka książek Władimira Maksimowa ukazało się w Polsce (także Ludowej), nie jest on nad Wisłą postacią szczególnie znaną. Co zrozumiałe o tyle, że od początku lat 70. istniał na niego w ZSRR zapis cenzorski. Wczesna nowela „A człowiek żyje…”, w dużej mierze eksplorująca osobiste przeżycia pisarza, to jeden z najbardziej wstrząsających opisów losu człowieka „bezprizornego”.

więcej »

PRL w kryminale: Pecunia non olet
Sebastian Chosiński

17 V 2024

Za najohydniejsze dzieło w dorobku Romana Bratnego uznaje się opublikowany po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego „Rok w trumnie”. Siedem lat wcześniej autor „Kolumbów” wydał jednak inną książkę. W kontekście tego, czym inspirował się pisarz, być może nawet ohydniejszą. To „Na bezdomne psy”, w której, aby zdyskredytować postać okrutnie zamordowanego Jana Gerharda, Bratny posłużył się kostiumem „powieści milicyjnej”.

więcej »

O miłości, owszem, o detektywach – niekoniecznie
Wojciech Gołąbowski

16 V 2024

Parker Pyne, Hercules Poirot, Harley Quin i pan Satterthwaite… Postacie znane miłośnikom twórczości Agaty Christie wracają na stronach wydanych oryginalnie w Wielkiej Brytanii w 1991 roku zbiorze „Detektywi w służbie miłości” – choć pod innym tytułem.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż autora

Dym/nie-dym i polarne niedźwiedzie na tropikalnej wyspie
— Konrad Wągrowski, Jędrzej Burszta, Marcin T.P. Łuczyński, Karol Kućmierz

O malarstwie i rewolucji
— Jędrzej Burszta

Cień dawnej świetności
— Jędrzej Burszta

Polska inna, a jednak ta sama
— Jędrzej Burszta

Szaleństwo na zamku Gormenghast
— Jędrzej Burszta

Nadduszo, zlituj się!
— Jędrzej Burszta

Czarownica jaka jest, każdy widzi…
— Jędrzej Burszta

Michel Houellebecq, pisarz
— Jędrzej Burszta

W tym szaleństwie nie ma metody
— Jędrzej Burszta

Żony i mężowie
— Jędrzej Burszta

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.