Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.
Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
– kanał informacyjny ogólny [pomoc…] – kanał informacyjny działu [więcej…] – kanał informacyjny blogu
książkowe (wybrane)książkowe
Przy herbacie: Jednorożec na rykowiskuMalarstwo fantastyczne często bywa określane mianem kiczowatego. Wystarczy poczytać dyskusje, jakie wywiązują się na forum Nowej Fantastyki przy okazji komentowania bieżącego numeru lub głosowania w plebiscycie na najlepszą okładkę dekady. Co prawda słowo „kicz” jest pojęciem dość nieostrym: w języku potocznym często bywa używane jako synonim stwierdzenia „to mi się nie podoba”; a słownikowe definicje też pozostawiają szerokie pole do interpretacji.
Agnieszka ‘Achika’ SzadyPrzy herbacie: Jednorożec na rykowiskuMalarstwo fantastyczne często bywa określane mianem kiczowatego. Wystarczy poczytać dyskusje, jakie wywiązują się na forum Nowej Fantastyki przy okazji komentowania bieżącego numeru lub głosowania w plebiscycie na najlepszą okładkę dekady. Co prawda słowo „kicz” jest pojęciem dość nieostrym: w języku potocznym często bywa używane jako synonim stwierdzenia „to mi się nie podoba”; a słownikowe definicje też pozostawiają szerokie pole do interpretacji.  Co to bowiem właściwie jest lichy, bezwartościowy obraz, rzeźba, wytwór człowieka bez talentu i smaku artystycznego (Słownik języka polskiego PWN) lub utwór o miernej wartości, schlebiający popularnym gustom, który w opinii krytyków sztuki i innych artystów nie posiada wartości artystycznej (Wikipedia)? „Mierną wartość” trudno jest jednoznacznie określić (czym – ceną rynkową? popularnością? specjalnym wartościomierzem ACME™?), natomiast uleganie opinii krytyków może prowadzić do tego, że mianem „schlebiania popularnym gustom” da się nazwać każdy obraz, który przedstawia cokolwiek zrozumiałego: postać, pejzaż, martwą naturę. W oczach zawodowego krytyka sztuki kiczem będą obrazy Siudmaka czy Sętowskiego, które w kategoriach twórczości fantastycznej znajdują się zdecydowanie na górnej półce artyzmu. Jednak patrzenie na malarstwo fantastyczne przez pryzmat krytyków nie jest dobrym pomysłem, ponieważ niezależnie od poziomu wykonania najprawdopodobniej żadne dzieło nie obroniłoby się – ze względu na samą tematykę. Spróbujmy zatem zastanowić się nad problemem z punktu widzenia zwykłego fantasty.  Jacek Yerka - The Starting Place (źródło: http://yerka.org.ru/) Niektórzy utożsamiają kicz wyłącznie z przesłodzonymi widoczkami w rodzaju wróżki o motylich skrzydłach czy jednorożca na polanie w mglistym księżycowym świetle, nie wiedząc czy nie chcąc wiedzieć, że pojęcie to równie dobrze może dotyczyć obrazków z wampirami albo szkieletami (ta sama zasada dotyczy zresztą tekstów literackich, których odbiorcy często nie dostrzegają przeraźliwej kiczowatości serwowanej im makabry, ale to już temat na inny felieton). Można przyjąć, że pewne tematy są same w sobie bardziej kiczowate od innych, na przykład wojowniczka w pancernym bikini, czarnoskrzydły upadły anioł o mrrrocznym spojrzeniu, dowolna postać wymachująca pistoletem wielkości odkurzacza, czy wreszcie berserker odziany w kolczaste naramienniki o rozmiarach pokryw od studzienek kanalizacyjnych, stojący na stercie trupów z błyskawicą w tle. Jak widać, ryzyko kiczowatości związane jest głównie z tematyką fantasy – co nie zmienia faktu, że wojowniczek, czarodziejek i aniołów znajdziemy w internetowych galeriach znacznie więcej, niż robotów i statków kosmicznych. Jednak oprócz tematyki kiczowate może być wykonanie. Można namalować jednorożca czy wróżkę w prawdziwie artystyczny sposób, można też całkiem nie-kiczowaty pomysł zabić mgiełkami, rozbłyskami, wściekłymi kolorkami i nie przystającym do oświetlenia cieniowaniem. Nadmiar jest jedną z typowych cech kiczu, który przecież kojarzy się między innymi ze zbędnymi złoceniami i błyskotkami.  Suzanne Gyseman - In the Moss garden (źródło: http://www.epilogue.net/) Technika komputerowa, umożliwiająca kreowanie idealnie gładkich płaszczyzn, walnie przyczyniła się do pchnięcia sztuki fantastycznej w objęcia kiczu. Często powtarzany jest argument, że komputer to „takie samo narzędzie jak pędzel i farby”. Narzędzie – owszem. Czy takie samo – tu można polemizować. Programy graficzne umożliwiają wprawdzie naśladowanie rysunku węglem czy przerobienie zdjęcia na podobieństwo obrazu olejnego, ale zawsze będzie to tylko udawanie, bez tego elementu przypadkowości i niepowtarzalności, który stanowi o uroku mediów tradycyjnych. A udawanie to wszak kolejna cecha kiczu – plastikowa biżuteria, sztuczne kwiaty, sztuczne marmury… Nie da się cyfrowo odtworzyć efektu mieszania się nakładanych kolejnymi warstwami farb olejnych, aksamitnej faktury suchego pastelu, na wpół kontrolowanego rozlewania się akwarelowych plam czy efektu dekalkomanii, jaki daje przyciśnięcie do siebie dwóch pokrytych świeżą farbą powierzchni. Obrazek komputerowy będzie nie do odróżnienia od analogowego tylko pod warunkiem, że ten drugi stworzony jest w hiperrealistycznym, „wylizanym” stylu. Wykorzystanie akwarelowej techniki „mokrym na mokre” czy olejnego przeciągnięcia półsuchym pędzlem po suchej powierzchni pozwoli rozpoznać tradycyjnie malowany obraz natychmiast. Może nawet istnieją programy graficzne pozwalające uzyskać wspominane efekty – tyle, że nikt z twórców fantastycznych z nich nie korzysta. Królują idealne wygładzone, starannie wycieniowane bryły, co sprawia, że komputerowe dzieła najczęściej wyzbyte są jakichkolwiek cech indywidualnych. Czasem ktoś na tablecie stara się naśladować pociągnięcia kredką czy pędzlem, ale i tak zdradzi go ta przesadna cyfrowa doskonałość: zbyt równe plamy, nie oddające różnic nacisku ręki, brak mieszania się mokrych farb, no i ciągota do rozmgleń, które prawdziwymi farbami trudno jest osiągnąć, a które fantastyczni twórcy tak nieodparcie kochają.  Alla J. Lanevska - The Memory of Innocence (źródło: http://www.epilogue.net/) Mgiełki to niestety chwyt niemal gwarantujący, że obrazek będzie można nazwać kiczem. Nie chodzi jednak o naśladowanie prawdziwej mgły, która zaciera i wygasza kolory, ani o niesamowite dymy czy smogi z obrazów Zdzisława Beksińskiego. Nie, fantastyczne mgiełki to najczęściej snujące się w dziwnych miejscach welony o wyraźnie komputerowej proweniencji, lub milusio wycieniowane otoczki wokół księżyca w pełni, służące do łatwego uzyskanie nastroju romantyczności i tajemniczości. Podobnie światło księżyca – w „jednorożcach na rykowisku” nigdy nie ma realistycznej księżycowej nocy, zmieniającej pejzaż w mozaikę ostrych czarnych i srebrnobłękitnych plam. Kiczowata noc charakteryzuje się łagodnie rozproszonym światłem oraz doskonale widocznymi kolorami: krew na kosie biuściastej Śmierci lub ustach umięśnionego, rozchełstanego wampira zawsze będzie intensywnie czerwona.  Mohamed Galal - The player deserter and female listeners (źródło: http://www.epilogue.net/) Światło w kiczu to zresztą osobny temat. Dramatyczne i nienaturalne w pejzażu może wprowadzać naprawdę niesamowity klimat, jednak znacznie częściej niż świadome zastosowanie tego chwytu zdarzają się zwyczajne błędy. Bardzo często postać (w skrajnych przypadkach – każdy obiekt na obrazie) oświetlona jest w sposób nijak nie związany z tłem, lub jej twarz inaczej niż ubranie. Widać to na obrazach nawet uznanych twórców, na przykład u Jima Burnsa zdarza się, że w pomieszczeniu wypełnionym spływającym z góry łagodnie rozproszonym blaskiem na twarz jednej z postaci pada ostre światło z prawej strony, zaś druga wygląda dla odmiany jak sfotografowana z fleszem. Bardzo rzadko zdarzają się fantastyczne obrazy będące czymś innym niż dążenie do „wyrzeźbienia” obiektu. Jakiekolwiek eksperymenty z formą – umowność, płaska plama, celowa deformacja czy pokazanie faktury farby – są niepopularne i pojawiają się co najwyżej w grafice, a i to rzadko. Trudno orzec, czy jest to wewnętrzna potrzeba tak dużej grupy malarzy, czy przekonanie, że dzieło odbiegające od plastikowej gładkości zostanie źle przyjęte przez widzów. Tymczasem urokiem prawdziwej sztuki jest danie widzowi możliwości spostrzeżenia, że ta nieregularna plama w rogu, zachowująca wyraźną fakturę farby i ślad pociągnięcia pędzlem, to tak naprawdę kamień, a rozmyte kleksy w tle to drzewa. Ludzki umysł ma cudowną umiejętność dopowiadania wielu rzeczy, nie ma potrzeby odbierać mu tego zbytnią dosłownością.  Joel van Aerde - Man in the maze (źródło: http://www.epilogue.net/) (pozytywny przykład wykorzystania techniki komputerowej) Malarstwo fantastyczne wywodzi się z ilustracji okładkowych, co zakłada dążenie do realistycznego oddania tematu. Jednorożca z rzędem temu, kto znajdzie fantastyczny impresjonizm albo kubizm. Jeśli można mówić o pokrewieństwie z którymś z nurtów sztuki, to w grę wchodzi tylko romantyzm i surrealizm – oba zakładające dużą dokładność formy. Ten drugi fotorealistyczną dokładność w przedstawianiu szczegółów miał wręcz wpisaną w założenia programowe; najbardziej znane dzieła Salvadora Dali czy Paula Delevaux gładkimi powierzchniami i odrzuceniem perspektywy powietrznej przypominają dzisiejsze digarty. Tyle, że w ich obrazach były jakieś oryginalne pomysły, nie ograniczające się do „a teraz namaluję elfkę w powłóczystej sukni, romantycznie zapatrzoną w dal”. Na przykładzie surrealistów widać, że nawet bardzo realistyczna technika nie przeszkadza kreować światów, obok których widz nie może przejść obojętnie. Światów pełnych tajemnicy, poetyckiego niepokoju, jakiegoś nieuchwytnego klimatu, który sprawia, że zapamiętujemy dane dzieło nieraz do końca życia. W malarstwie s-f lub fantasy zdarza się to rzadko. Jaką tajemnicę niesie ze sobą sto pięćdziesiąta wersja romantycznej elfki? A upadły anioł oparty o nagrobek, zakapturzona postać na tle księżyca w pełni czy wreszcie futurystyczne miasto z obowiązkowym brudnożółtym niebem? Jeżeli jednak za malarstwo fantastyczne uznamy również współcześnie powstające obrazy z nurtów surrealistycznych i metafizycznych, to wyszukać możemy wiele fascynujących dzieł. Najbardziej znani twórcy to choćby Zdzisław Beksiński czy Jacek Yerka. Tych mniej znanych a równie dobrych jest legion. Tylko niezbyt łatwo ich znaleźć. Zwłaszcza na okładkach.  30 stycznia 2011 |
Nie można chyba namalować niekiczowatego jednorożca (czy kosmity, bo dotyczy to również tematyki science-fiction).
Kicz w "malarstwie fantastycznym" nie wynika jedynie z przesłodzenia czy "okładkowego dążenia do realizmu". Ten kicz siedzi głęboko w samym założeniu takiego rodzaju malarstwa. Świadomy pastisz często ma wartość artystyczną, ale w tych wszystkich fantastycznych ilustracjach widać tylko bezrefleksyjne przetwarzanie tych samych schematów. Te same postacie, stwory, sceneria czy nawet rodzaj oświetlenia. Tylko, że w różnych, choć i tak podobnych do siebie konfiguracjach (ten sam problem dotyczy także literatury fantastycznej). I nie pomoże tu żaden eksperyment formalny. Ba, nie wiem nawet czy można tu mówić o jakimś eksperymencie jeżeli mamy na myśli jedynie to, że ilustracja jest mniej realistyczna.
Jedną z głównych wartości w sztuce jest oryginalność. Każdy kierunek w sztuce w końcu się "przejada" i następuje coś nowego. A tutaj mamy świadome ograniczanie się do kilku ogranych motywów i kółko wzajemnej adoracji. To jest odtwórcze.
A takie malarstwo ma przecież jakiś potencjał. Wydaje się, że fantastyka = wyobraźnia. Tylko dlaczego tak mało tu wyobraźni? Tak mało, że wcale jej nie widzę.
@sic
Z życia. Nigdy nie słyszałeś/łaś, żeby ktoś mówił o fantastycznym obrazku, że kiczowaty? A w kwestii okładek - oczywiście można się doszukiwać korzeni w malarstwie romantycznym albo symboliźmie, ale generalnie sztuka fantastyczna jest dzieckiem okładek groszowych powieścideł wydawanych w USA przed II wojną światową.
To bardzo ładnie komponuje się z tym, co Wit Szostak pisał o literackim fantasy:
1. fantasy jest formą realizmu
2. to wcale nie jest komplement
"zdarza się, że w pomieszczeniu wypełnionym spływającym z góry łagodnie rozproszonym blaskiem na twarz jednej z postaci pada ostre światło z prawej strony, zaś druga wygląda dla odmiany jak sfotografowana z fleszem"
... Podobne "lapsusy świetlne" u Caravaggia uznawane są za dodatkowy atut mający na celu zaakcentowanie jakiegoś elementu na obrazie...
Czy „Nowy wspaniały świat” Aldousa Huxleya, powieść, której tytuł wykorzystałem dla stworzenia nazwy niniejszego cyklu, oraz ikoniczna „1984” George’a Orwella bazują po części na pomysłach z „After 12.000 Years”, jednej z pierwszych amerykańskich antyutopii?
więcej »
Kontynuując omawianie książek SF roku 2021, przedstawiam tym razem thriller wyróżniony najważniejszą nagrodą niemieckojęzycznego fandomu. Dla kontrastu przeciwstawiam mu wydawnictwo jednego z mniej doświadczonych autorów, którego pierwsza powieść pojawiła się na rynku przed zaledwie dwu laty.
więcej »
Science fiction bliskiego zasięgu to popularna odmiana gatunku, łącząca zazwyczaj fantastykę z elementami powieści sensacyjnej lub kryminalnej. W poniższych przykładach chodzi o walkę ze skutkami zmian klimatycznych oraz o demontaż demokracji poprzez manipulacje opinią publiczną – w Niemczech to ostatnio gorąco dyskutowane tematy.
więcej »Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner
Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner
Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner
Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner
Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner
Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner
Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner
Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner
Refleksje zajdlowe
— Agnieszka Szady
Bohater sponiewierany
— Agnieszka Szady
Zawartość cukru w cukrze
— Agnieszka Szady
Jak mieć Saurona za szefa i przeżyć
— Agnieszka Szady
Jak pisać nie o seksie
— Agnieszka Szady
Nie mirmiłuj, kasztelanie, czyli jak pisać o rzeczach strasznych
— Agnieszka Szady
Dla dorosłych o dzieciach
— Agnieszka Szady
Bycie szczurem zmienia punkt widzenia
— Agnieszka Szady
Wolnoć Tomku w swoim opku
— Agnieszka Szady
Moja sąsiadka hoduje smoki
— Agnieszka Szady
Po komiks marsz: Marzec 2024
— Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch, Agnieszka ‘Achika’ Szady
Po komiks marsz: Luty 2024
— Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch, Agnieszka ‘Achika’ Szady
Krótko o filmach: Walka Thora z podwodnym Sauronem
— Agnieszka ‘Achika’ Szady
Weekendowa Bezsensja: Wszystko, czego nigdy nie chcielibyście wiedzieć o… Esensji (31)
— Agnieszka ‘Achika’ Szady
I gwiazdka z nieba nie pomoże, kiedy brak natchnienia
— Agnieszka ‘Achika’ Szady
Tajemnica beczki z solą
— Agnieszka ‘Achika’ Szady
Serializacja MCU
— Agnieszka ‘Achika’ Szady
Od Lukrecji Borgii do bitew kosmicznych
— Agnieszka ‘Achika’ Szady
Półelfi łotrzyk w kanale burzowym
— Agnieszka ‘Achika’ Szady
Zwariowane studentki znów atakują
— Agnieszka ‘Achika’ Szady
Niezbyt wiele wspólnego z rzeczywistością ma ten artykuł. "Malarstwo fantastyczne wywodzi się z ilustracji okładkowych", "Malarstwo fantastyczne często bywa określane mianem kiczowatego." - skąd te bzdury autor wziął?