Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 5 maja 2024

Reacher: Sez. 2. odc. 8. Porozmawiajmy o zabijaniu
Chociaż główny bohater znalazł się w na pierwszy rzut oka beznadziejnym położeniu, to w istocie nie zastanawiamy się, czy uda mu się rozprawić z Langstonem i jego ludźmi, lecz jedynie czekamy, by dowiedzieć się, w jaki sposób tego dokona. Niestety tutaj twórcy scenariusza zdecydowanie przesadzili, gdyż pozwolili Reacherowi na zupełnie nieprawdopodobne wyczyny.
Ten okrutny XX wiek: Budowle muszą runąć
Zdobycie ruin klasztoru na Monte Cassino przez żołnierzy armii Andersa obrosło wieloma mitami. Jednak „Monte Cassino” Matthew Parkera bardzo dobrze pokazuje, że był to jedynie drobny epizod w walkach o przełamanie niemieckich linii obrony na południe od Rzymu.
Fallout: Odc. 5. Szczerość nie zawsze popłaca
Brak Maximusa w poprzednim odcinku zostaje nam w znacznym stopniu zrekompensowany, bo teraz możemy obserwować jego perypetie z naprawdę dużym zainteresowaniem. Z kolei sporo do myślenia dają kolejne odkrycia, których Norm dokonuje w Kryptach 32 i 33.
Co nam w kinie gra: Perfect Days
„Proza życia według klozetowego dziada” może nie brzmi za zbyt chwytliwy filmowy tagline, ale Wimowi Wendersowi chyba coraz mniej zależy, aby jego filmy cechowały się przede wszystkim potencjałem na komercyjny sukces. Zresztą przepełnione nostalgią „Perfect Days” koresponduje całkiem nieźle z powoli podsumowującym swoją twórczość Niemcem, który jak wielu starych mistrzów, powoli zaczyna odchodzić do filmowego lamusa. Nie znaczy to jednak, że zasłużony reżyser żegna się z kinem. Tym bardziej że „Perfect Days” potwierdza, że mimo niemal 80 lat na karku, wciąż jest w bardzo dobrej formie.
Niekoniecznie jasno pisane: Jedenaście lat Sodomy
Większość komiksów Alejandro Jodorowsky’ego to całkowita fikcja i niczym nieskrępowana, rozbuchana fantastyka. Tym razem jednak zajmiemy się jednym z jego komiksów historycznych albo może „historycznych” – fabuła czteroczęściowej serii „Borgia” oparta jest bowiem na faktycznych postaciach i wydarzeniach, ale potraktowanych z dość dużą dezynwolturą.
Włoski Kurosawa
W latach 90. tryumfy święciły seriale anime z włoskim dubbingiem prezentowane w stacji Polonia 1. Jednak połączenie kultur ojczyzny sushi oraz ojczyzny pizzy nie zawsze musi wypadać tak kuriozalnie, czego dowodzi szósty tom antologii „Toppi. Kolekcja” pod tytułem „Japonia”.
Niedzielny krytyk komiksów: Śrubełek? Głowadzik?
Każdy smok ma swój słaby punkt ukryty pod którąś z łusek. Tak było ze Smaugiem z „Hobbita”, tak było też ze smokiem z przygód Jonki, Jonka i Kleksa. A że w przypadku tego drugiego chodziło o wentyl do pompki? Na tym polegał urok komiksów Szarloty Pawel.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe

Kwintesencja wszystkiego
Suzie Sheehy
Maigret u pana ministra
Georges Simenon
Złowieszczy dar
Emily Thiede

więcej »

Zapowiedzi

książkowe (wybrane)

Kobiety imperium rzymskiego
Emma Southon
Luna to surowa pani
Robert A. Heinlein
Szpony mocy
Tui T. Sutherland
Pielgrzym
Terry Hayes
Dwór skrzydeł i zguby
Sarah J. Maas
Tymek, Czarny Kot i tajemnica Krzywej Wieży
Sylwia Winnik
Ukradłem mózg mojej genialnej siostry
Jo Simmons
Za szczytem
Sebastian Sadlej

więcej »

‹W hołdzie królowi›

EKSTRAKT:	60%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	W hołdzie królowi
Tytuł oryginalny	After the King: Stories in Honor of J.R.R. Tolkien
Data wydania	23 września 2008
Redakcja	Martin H. Greenberg
Wydawca	Zysk i S-ka
ISBN	978-83-7506-206-9
Format	612s. 135×205mm
Cena	39,—
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Bo redaktor mnie poprosił o jakieś opowiadanie do antologii
[„W hołdzie królowi” - recenzja]

Beatrycze Nowicka

Spora część opowiadań zebranych w antologii „W hołdzie królowi” stanowi całkiem przyjemną lekturę. Z drugiej strony po zbiorze powstałym – wedle słów redaktora – w celu uhonorowania Tolkiena, spodziewałabym się czegoś zupełnie innego.

Beatrycze Nowicka

Bo redaktor mnie poprosił o jakieś opowiadanie do antologii
[„W hołdzie królowi” - recenzja]

‹W hołdzie królowi›

EKSTRAKT:	60%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	W hołdzie królowi
Tytuł oryginalny	After the King: Stories in Honor of J.R.R. Tolkien
Data wydania	23 września 2008
Redakcja	Martin H. Greenberg
Wydawca	Zysk i S-ka
ISBN	978-83-7506-206-9
Format	612s. 135×205mm
Cena	39,—
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Wydawać by się mogło, że napisanie opowiadań w jakiś sposób odwołujących się do twórczości angielskiego ojca fantasy powinno być łatwe. W końcu lwia część utworów powstałych w tej konwencji opiera się na dziełach Tolkiena. Najprostszą opcją byłoby wzięcie na warsztat którejś ze znanych postaci, albo osadzenie akcji w Śródziemiu. Powstałe później, świetne „Pieśni Umierającej Ziemi”, poświęcone uniwersum stworzonemu przez Jacka Vance’a dowodzą, że antologia napisana „w hołdzie…” może być bardzo udana i że zdolni autorzy potrafią wpasować się w klimat i styl innego pisarza, a przy tym nadać swoim tekstom indywidualne piętno.

Inną, bardziej ambitną opcją byłaby próba zachowania tego, co wydaje się typowe dla autora „Silmarillionu” – ja wymieniłabym dbałość o detal, nostalgię oraz mityczno-heroiczne zacięcie. Wreszcie można podejść do twórczości Tolkiena w sposób krytyczno-polemiczny tak, jak to uczynił Kiriłł Jeśkow w „Ostatnim władcy pierścienia”. Zdecydowana większość zaprezentowanych w antologii utworów nie wpasowuje się w żaden z wyżej wymienionych schematów. Owszem, przeważnie są to dość typowe fantasy, wiele z nich jednak bardziej podpada pod kategorię baśniową. W przypadku utworów napisanych przez kobiety pojawiają się wątki feministyczne – dzielne czarodziejki, czy panie wyruszające na ratunek mężczyznom w opałach. Czasem autorzy sięgali po jakiś pojedynczy motyw – miłość elfki do człowieka, postać wędrownego czarodzieja, albo złego smoka. Dość niespodziewanie w antologii znalazło się także opowiadanie SF oraz utwór, który dziś chyba zaklasyfikowano by jako coś pomiędzy SF a New Weird. Kilka zaś utworów sprawia wrażenie, jakby pojawiły się w zbiorze zupełnym przypadkiem.

Opowiadaniem, które nie tylko bardzo mi się spodobało, ale też – przynajmniej w moim odczuciu – jako jedyne naprawdę spełnia założenia antologii jest „Czarodziej” Charlesa de Linta. Kanadyjski pisarz uhonorował Tolkiena, pozostając przy tym wiernym sobie. Tytułowa postać to ekscentryczny bezdomny staruszek, który wyjawia napotkanej w parku młodej poetce, że jest zagubionym w czasie fragmentem mitu. Dzieli się także przemyśleniami na temat roli opowieści – prawdziwa opowieść, mówi, to taka, która może zmienić nasze życie, która trwa przez pokolenia, przypomina o wartościach, jakie powinny być pamiętane.

Innym, bardzo dobrym a przy tym wzruszającym tekstem z humanistycznym przesłaniem jest „Naga” Petera S. Beagle’a. To już dosyć typowa baśń o królu, który znalazł sobie zmiennokształtną ukochaną. Znając inne historie, gdzie tajemnicza kobieta regularnie pojawiała się i znikała, zabraniając przy tym mężczyźnie oglądania swojej drugiej postaci, spodziewałam się klasycznego rozwiązania. Tymczasem Beagle poprowadził wątek tych dwojga inaczej – i bardzo dobrze, bo dzięki temu nie tylko jest ciekawiej, ale też wymowa okazuje się zupełnie inna.

Do tekstów baśniowych zaliczyć można także „Króla zimy” Jane Yolen, historię sieroty, wierzącego, że pochodzi z magicznego ludu. To krótkie opowiadanie jest zgrabnie napisane i ma swój klimat, choć raczej nie należy do tych, które utkwią w pamięci na bardzo długo.

Po podobny motyw sięgnęły Patricia McKillip w „Bractwie smoka” oraz Emma Bull w „Srebrze czy złocie.” Teksty utrzymane są w baśniowej konwencji, tematem obydwu są przedsiębiorcze kobiety wyruszające na pomoc mężczyźnie. „Bractwo smoka” wydaje się być osadzone w tym samym uniwersum co trylogia o mistrzu zagadek. McKillip próbuje odwracać schematy, niestety jej czwórka poszukiwaczek przygód (rzekomo doświadczonych), wyruszających ocalić schwytanego przez smoka kochanka królowej zachowuje się tak bezdennie głupio, że aż przykro o tym czytać. Do tego opowiadanie zdaje się urywać w połowie. Dużo lepiej poradziła sobie Emma Bull. W jej utworze uczennica wioskowej wiedźmy udaje się na poszukiwania zaginionego królewicza – poza odwróceniem ról całość jest dosyć typowa, ale zgrabny styl i klimat sprawia, że „Srebro czy złoto” czyta się bardzo przyjemnie. Niestety w tłumaczeniu pojawiają się bolesne kwiatki, takie jak „elementy” zamiast „żywiołów”, czy – o zgrozo – „negatywy” zamiast „przeczeń”. Nie wiem, może to kwestie regionalne, w każdym razie nigdy nie słyszałam też, by owca się cieliła.

A skoro już wspomniałam o motywach feministycznych – w „Pofruniemy” Karen Haber stary czarodziej pragnie przyjąć ucznia, lecz jego pomocnik zamiast spodziewanego chłopca przyprowadza dziewczynkę (która oczywiście okazuje się uzdolniona). W opowiadaniu nie dzieje się wiele, ale dosyć sympatycznie wypada opis zadzierzgującej się pomału przyjaźni pomiędzy magiem a dziewuszką. To jeden z tekstów średnich – czyta się go miło ale niewiele pozostaje w pamięci. Nieźle napisana została „Śmierć i dama” Judith Tarr. To właśnie tu pojawia się motyw związku człowieka i elfki. Ta ostatnia po śmierci męża przybywa do otoczonej lasami francuskiej wioski, szukając drogi powrotnej do swojego świata. Utwór Tarr zrobił na mnie raczej dobre wrażenie, wyjąwszy dość nachalnie przedstawiony wątek kobiet przeciwstawiających się mężczyźnie (tu – szwagrowi elfki, który chciałby wykorzystać jej magię dla realizacji własnych ambicji).

„Dziewięć złotych nici” Andre Norton oraz „Czas miary” Poula i Karen Andersonów zostały napisane jako początek legendy, prolog do przyszłych wielkich wydarzeń, w obydwu też ważną rolę odgrywają dziecięcy bohaterowie. Tekst Norton wydał mi się dosyć nijaki, ale też nie przepadam zbytnio za twórczością tej autorki. Małżeństwo Andersonów poradziło sobie lepiej, ich wizja jest dosyć wyrazista, choć czytelnik szybko domyśla się tego, o czym porwane i wychowywane przez gobliny dzieci nie mają prawa wiedzieć. Wydaje mi się też, że czytałam już utwory oparte na podobnym pomyśle. W „Czasie miary” pojawia się tolkienowskie czarno-białe podejście, ale trzeba przyznać – gobliny są naprawdę po staremu paskudne i złe, a czytelnik szczerze życzy im rychłego zgonu miast deliberować nad moralną niejednoznacznością.

W stary schemat – w tym przypadku chodzi o klasyczne podejście do tytułowej istoty – wpisuje się „Smok z Tollin” Elizabeth Ann Scarborough. To kolejny przykład opowiadania średniego, które czyta się bez zgrzytów ale i bez zachwytów. Podobnie odebrałam „Reave’a Sprawiedliwego” Stephena R. Donaldsona. Pojawił się tam jeden dobry pomysł – to, że tytułowy bohater nie tyle bierze sprawy w swoje ręce, co uświadamia innym konieczność działania, jednak poza tym rzecz jest dość typowa i nie wyróżnia się zbytnio na tle innych.

Pozytywne wrażenie zrobiła na mnie „Przynęta” Harry’ego Turtledove’a, przede wszystkim ze względu na niezły styl. Z Tolkienem wspólne ma jedynie chyba germańskie inspiracje – opowiadanie przedstawia losy pewnej quasi-wikińskiej społeczności, do której przybywają misjonarze, głoszący wiarę w jedynego boga. Choć, gdy pomyśli się o tym, że autor „Władcy pierścieni” był katolikiem-konserwatystą, zakończenie wydaje się przewrotne.

Bohaterem „Trollowego mostu” Terry’ego Pratchetta jest starzejący się wojownik Cohen Barbarzyńca, co rodzi oczywiste skojarzenia, bynajmniej nie z twórczością Tolkiena. Potem jest o tyle lepiej, że tematem opowiadania Pratchetta wydaje się tęsknota za odchodzącą epoką, niknącą magią.

Trzy w zamierzeniu humorystyczne opowiadania fantasy: „Bunt śliwkowosłodkich elfów” Mike’a Resnicka, „Dom halflingów” Dennisa L. McKiernana oraz „Götterdämmerung” Barry’ego N. Malzberga niestety raczej nie śmieszą. W ostatnim pojawiają się nawiązania do historii o Nibelungach, pozostałe wydają się nie mieć z Tolkienem już nic wspólnego (same słowa „elfy” i „halflingi” nie wystarczą, zwłaszcza, gdy rasy te nie mają nic wspólnego z elfami i hobbitami ze Śródziemia). Antologia mogłaby z powodzeniem obejść się bez nich.

Na koniec zostawiłam sobie trzy utwory, które z fantasy mają niewiele wspólnego.

„W porze majenia studni” Johna Brunnera jest w zasadzie opowiadaniem obyczajowo-romansowym, wzbogaconym o wątek nadnaturalny. Jego bohater, zmagający się z traumą, związaną z udziałem w pierwszej wojnie światowej (rozumiem, że to miało stanowić nawiązanie, w tym przypadku do biografii Tolkiena), powraca w rodzinne strony, gdzie zaczyna interesować się lokalnymi zwyczajami oraz córką pastora. Utwór Brunnera czyta się bardzo przyjemnie. Wyobrażanie sobie, jak Tolkien mógłby zareagować opisy radosnego seksu przedmałżeńskiego oraz podtrzymywania kultu Bogini było dosyć zabawne.

„Nocne czuwanie w świątyni” Roberta Silverberga, choć niezbyt oryginalne, nie jest złe. Wciąż jednak zastanawiam się, dlaczego tekst o niespodziewanym znalezisku archeologicznym w ośrodku kultu, czczącego przybyszów z kosmosu, znalazł się w antologii poświęconej Tolkienowi.

Wreszcie, najdziwniejsze ze wszystkich „Rzeczną drogą” Gregory’ego Benforda. Jeśli z czymś ma mi się ono kojarzyć to z późniejszą nieco „Drogą wszystkich duchów. Legendą z Thistledown” Grega Beara, zaklasyfikowaną jako SF. Benford opisuje świat w kształcie walca, przez który płynie rzeka czasu, dzięki niej zaś śmiałkowie mogą odważyć się na podróż w przeszłość lub przyszłość. Wizja jest intrygująca, choć wyrywkowa. Pojawiają się w niej zombi, wykorzystywane jako niewolnicy, czy organiczne budynki. Trochę przeszkadza mi używanie słów takich jak rtęć, wodór, czy brom do opisywania substancji, mających niewiele wspólnego z występującymi w rzeczywistości. Wreszcie już stosunkowo wcześnie można się domyślić finału. Niemniej, ogólna „dziwność” realiów sprawia, że „Rzeczną drogą” zapada w pamięć. Konia z rzędem temu, kto znajdzie tu cokolwiek wspólnego z Tolkienem, chyba, że uznać za to myśl „jeśli zwrócisz się przeciwko ojcu…” (nie dokończę, nie chcąc zdradzać zbyt wiele).

Podsumowując – w antologii znajdzie się kilka dobrych i ciekawych tekstów, sporo pozostałych zaś może dostarczyć paru godzin przyjemnej lektury fanom klasycznego fantasy. Tylko nie należy się zbytnio nastawiać na tolkienowskie inspiracje.

5 sierpnia 2015

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Fakty i wyobraźnia
Joanna Kapica-Curzytek

5 V 2024

„Przepis na potwora” to książka na wysokim poziomie, popularyzująca w oryginalny sposób naukę i jej historię. W jej tle jest słynny utwór literacki, a efekt tego połączenia jest wręcz znakomity.

więcej »

PRL w kryminale: Nie bądź jak kura w Wołominie!
Sebastian Chosiński

3 V 2024

Szczęsny to ma klawe życie! Nie nudzi się nawet jednego dnia, ponieważ w peerelowskiej Warszawie zbrodnie popełniane są bez opamiętania. A że jest inteligentny i zawsze dopina swego, wzbudza podziw współpracowników i przełożonych. Miewa też magnetyczny wpływ na kobiety, chociaż nie pozwala sobie zamącać umysłu ich urodą. Dlatego też udaje mu się w końcu rozwikłać w „Dwóch włosach blond” wielce skomplikowaną intrygę kryminalną.

więcej »

Przerwane beztroskie dzieciństwo
Marcin Mroziuk

2 V 2024

Z jednej strony „Sprzedawca marzeń” to po prostu wciągająca powieść przygodowa, z drugiej zaś strony książka Katarzyny Ryrych przybliża młodym czytelnikom gęstniejącą atmosferę przed wybuchem II wojny światowej i cierpienia ludności cywilnej na jej początku.

więcej »