Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 3 maja 2024

Niedzielny krytyk komiksów: Śrubełek? Głowadzik?
Każdy smok ma swój słaby punkt ukryty pod którąś z łusek. Tak było ze Smaugiem z „Hobbita”, tak było też ze smokiem z przygód Jonki, Jonka i Kleksa. A że w przypadku tego drugiego chodziło o wentyl do pompki? Na tym polegał urok komiksów Szarloty Pawel.
Co nam w kinie gra: Perfect Days
„Proza życia według klozetowego dziada” może nie brzmi za zbyt chwytliwy filmowy tagline, ale Wimowi Wendersowi chyba coraz mniej zależy, aby jego filmy cechowały się przede wszystkim potencjałem na komercyjny sukces. Zresztą przepełnione nostalgią „Perfect Days” koresponduje całkiem nieźle z powoli podsumowującym swoją twórczość Niemcem, który jak wielu starych mistrzów, powoli zaczyna odchodzić do filmowego lamusa. Nie znaczy to jednak, że zasłużony reżyser żegna się z kinem. Tym bardziej że „Perfect Days” potwierdza, że mimo niemal 80 lat na karku, wciąż jest w bardzo dobrej formie.
Ten okrutny XX wiek: Budowle muszą runąć
Zdobycie ruin klasztoru na Monte Cassino przez żołnierzy armii Andersa obrosło wieloma mitami. Jednak „Monte Cassino” Matthew Parkera bardzo dobrze pokazuje, że był to jedynie drobny epizod w walkach o przełamanie niemieckich linii obrony na południe od Rzymu.
Reacher: Sez. 2. odc. 8. Porozmawiajmy o zabijaniu
Chociaż główny bohater znalazł się w na pierwszy rzut oka beznadziejnym położeniu, to w istocie nie zastanawiamy się, czy uda mu się rozprawić z Langstonem i jego ludźmi, lecz jedynie czekamy, by dowiedzieć się, w jaki sposób tego dokona. Niestety tutaj twórcy scenariusza zdecydowanie przesadzili, gdyż pozwolili Reacherowi na zupełnie nieprawdopodobne wyczyny.
Niekoniecznie jasno pisane: Jedenaście lat Sodomy
Większość komiksów Alejandro Jodorowsky’ego to całkowita fikcja i niczym nieskrępowana, rozbuchana fantastyka. Tym razem jednak zajmiemy się jednym z jego komiksów historycznych albo może „historycznych” – fabuła czteroczęściowej serii „Borgia” oparta jest bowiem na faktycznych postaciach i wydarzeniach, ale potraktowanych z dość dużą dezynwolturą.
Fallout: Odc. 5. Szczerość nie zawsze popłaca
Brak Maximusa w poprzednim odcinku zostaje nam w znacznym stopniu zrekompensowany, bo teraz możemy obserwować jego perypetie z naprawdę dużym zainteresowaniem. Z kolei sporo do myślenia dają kolejne odkrycia, których Norm dokonuje w Kryptach 32 i 33.
Włoski Kurosawa
W latach 90. tryumfy święciły seriale anime z włoskim dubbingiem prezentowane w stacji Polonia 1. Jednak połączenie kultur ojczyzny sushi oraz ojczyzny pizzy nie zawsze musi wypadać tak kuriozalnie, czego dowodzi szósty tom antologii „Toppi. Kolekcja” pod tytułem „Japonia”.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe

Kwintesencja wszystkiego
Suzie Sheehy
Maigret u pana ministra
Georges Simenon
Złowieszczy dar
Emily Thiede

więcej »

Zapowiedzi

książkowe (wybrane)

Kobiety imperium rzymskiego
Emma Southon
Luna to surowa pani
Robert A. Heinlein
Szpony mocy
Tui T. Sutherland
Pielgrzym
Terry Hayes
Cud w Dolinie Poskoków
Ante Tomić
Ukradłem mózg mojej genialnej siostry
Jo Simmons
Za szczytem
Sebastian Sadlej
Zadra
Robert Małecki

więcej »

Wiatr ze Wschodu (3)

Paweł Laudański

1 2 »

edycja 3 – luty 2001

Paweł Laudański

Wiatr ze Wschodu (3)

edycja 3 – luty 2001

Wstęp

Trzecia edycja Wiatru ze Wschodu różni się od swojej poprzedniczki, wciąż bowiem próbuję nadać owemu WzW jak najlepszy kształt. Moim celem jest przekazanie jak największej ilości informacji o rosyjskiej fantastyce przy użyciu możliwie małej ilości słów. Nie zawsze mi się to udaje, ale, uwierzcie, staram się bardzo.

W pierwszym tegorocznym Wietrze proponuję nową rubrykę – „Autorzy” – w której krótko przedstawiać będę najciekawszych autorów piszących fantastykę po rosyjsku; dokładnie tak – piszących po rosyjsku, bo nie zawsze będą to Rosjanie. I tak jest właśnie w niniejszej edycji, gdyż zająłem się w niej omówieniem twórczości ukraińskiego małżeństwa Mariny i Siergieja Diaczenków, autorów mieszkających i tworzących w Kijowie, publikujących jednak przede wszystkim w języku rosyjskim. Będą to pisarze zupełnie, jak sądzę, polskiemu czytelnikowi nieznani (po Diaczenkach przyjdzie kolej m.in. na Jewgienija Łukina i na kolejny ukraiński duet, tym razem dwóch autorów tworzących wspólnie pod pseudonimem H. L. Oldi), jak również tacy, z utworami których miał on być może okazję się zapoznać, a którzy w ostatnich dziesięciu latach skazani zostali – z zasady niesłusznie – na całkowite niemal zapomnienie. W tym drugim przypadku postaram się opisać, czym owi autorzy zajmowali się przez te nieszczęsne ostatnie dziesięciolecie. Z całą pewnością jednym z pierwszych w tej grupie będzie Kir Bułyczow.

Nadal czekam na uwagi o Wietrze! Co mógłbym zmienić? O czym napisać? Co robię nie tak? Ciekaw jestem Waszych opinii!

AUTORZY

„Użycie zwrotu „małżonkowie Diaczenko wkroczyli do literatury” nie byłoby najszczęśliwsze” – stwierdził Jewgienij Charitonow w artykule o Marinie i Siergieju Diaczenkach, opublikowanym w jednym z ostatnich numerów Jesli (12’2000). – „Oni wręcz wtargnęli do niej w połowie lat dziewięćdziesiątych, z nadzwyczajną łatwością zdobywając miano wiodących prozaików. Już pierwsza ich książka zdobyła nagrodę (…) dla najlepszego utworu ukraińskiej fantastyki, a rok później kijewski duet otrzymał nagrodę Euroconu dla najlepszych europejskich fantastów roku (następnie ich utwory zebrały niemalże komplet nagród w dziedzinie fantastyki, przyznawanych na terytorium Wspólnoty Niepodległych Państw).

Trudno było uwierzyć, że w fantastyce byli nowicjuszami. Przeciwnie: dojrzali, niezależni, z własnym światem, intonacją i stylem. „Można odnieść wrażenie, że pojawili się w naszych czasach prosto z okresu romantyzmu – na tyle jasno czuć w ich prozie tego niespokojnego ducha, który poruszał piórem lorda Byrona, kreślił nerwowe łamańce w fabułach Mary Shelley i tworzył przepiękne rysy bohaterów Goethego” – pisał w posłowiu do autorskiego zbioru M. i S. Diaczenko „Korni kamnia” petersburski krytyk S. Biereżnoj.

Kim są pisarze, o których z takim uznaniem wypowiadają się zarówno krytycy gatunku, jak i sami czytelnicy? Czy rzeczywiście powyższe peany na ich cześć znajdują uzasadnienie?

Marina i Siergiej Diaczenko są Ukraińcami piszącymi po rosyjsku, mieszkają i pracują w Kijowie. Marina urodziła się w 1968 roku, jest zawodową aktorką. Wykłada sztukę scenicznej wymowy w Kijewskim Instytucie Teatralnym. Siergiej urodził się w 1945 roku. Z wykształcenia lekarz-psychiatra, kandydat nauk biologicznych, autor scenariuszy do wielu popularno-naukowych i fabularnych filmów.

Na niwie fantastyki zadebiutowali w 1994 roku powieścią „Priwratnik”, otwierającą tetralogię „Skitalcy”. Przy użyciu atrybutów charakterystycznych dla utworów fantasy udało się autorom stworzyć coś więcej, niż tylko interesującą, debiutancką powieść. M. i S. Diaczenko położyli nacisk nie na akcję jako taką, lecz na wybory, których dokonywać muszą bohaterowie „Priwratnika"; problematyka ta stanie się tematem przewodnim również ich późniejszych dzieł. Bohater powieści, mag – nie mag, utracił wszystko, co posiadał – w tym miłość i magiczną moc; teraz musi odnaleźć swoje nowe „ja”.

Kolejną książką małżeństwa Diaczenków był zbiór „Rituał” (1996). W tytułowym tekście autorzy podejmują kolejny ze swoich wielkich tematów – zakazaną miłość. Jest to opowieść o smoku, zakochującym się w niezbyt rozgarniętej księżniczce, rzuconej mu – zgodnie z pradawnym obyczajem – na pożarcie. Niedoszła ofiara odnajduje w smoku poetę, smok w księżniczce – piękność, u stóp której można złożyć swe serce.

W tym samym roku ukazuje się „Szram” (druga część cyklu „Skitalcy”, luźno powiązana z częścią pierwszą), za który M. i S. Diaczenko otrzymali nagrodę „Miecz w kamieniu” za najlepszą powieść fantasy lat 1995-1999. Powieść stanowi studium nienawiści kobiety do zabójcy jej męża, nienawiści przechodzącej stopniowo w zrozumienie, współczucie i wreszcie – w miłość. To dzięki niej o Diaczenkach zacznie się mówić jako o tych, którzy przełamali schematy literatury fantasy.

Rok 1997 przyniósł trzy kolejne powieści – „Skrut”, „Priejemnik” oraz „Wied’min wiek"; osiągnięcie godne podziwu, zwłaszcza jeśli zważy się, że dwie z nich – poza drugą – są warte najwyższej uwagi. Bohater „Skruta” staje przed koniecznością dokonania wyboru – czy może dla ratowania ukochanej żony poświęcić życie innej kobiety? Autorzy skupiają się przy tym na samym wyborze, a nie na skutkach, jakie ów wybór przyniósł. „Priejemnik”, trzeci tom „Skitalców”, uznawany jest przez niektórych krytyków za najsłabsze dzieło autorskiego duetu, powielające problematykę „Szrama”. Akcja trzeciej z wymienionych powieści toczy się natomiast we współczesnym europejskim mieście, nawiedzonym przez postaci z zachodnioukraińskiej mitologii: wiedźmy, niawki, czugajstry. Nadchodzi apokalipsa, przyjście wiedźmy-matki; zbliżającej się katastrofie próbują zapobiec siły inkwizycji, której funkcjonariusze zmuszeni są działać z okrutną bezwzględnością. W takim świecie rodzi się miłość pomiędzy inkwizytorem a jedną z wiedźm…

W 1998 roku światło dzienne ujrzała „Pieściera” (zdobywczyni nagrody „Księżycowy miecz”). Przedstawili w niej autorzy dwa światy: ludzi i mutantów; światy te wzajemnie się przenikają: ludzie w snach przenoszą się do sąsiedniej krainy, gdzie do głosu dochodzą ich najniższe, zwierzęce instynkty. Mutanci swą agresję przenoszą do świata ludzi – i nikt ani tu, ani tam nie może czuć się bezpiecznie. Jak napisał jeden z krytyków, „Pieściera” to „książka o przemocy, miłości, sztuce, przeznaczeniu. O korzeniach przemocy, leżących w ludzkiej naturze. O sztuce, która owe korzenie utrwala, wystawia na pokaz i daje nadzieję, O miłości, stanowiącej przeciwieństwo zarówno przemocy, jak i walce z nią – walce, która w konsekwencji nieubłaganie doprowadzi do nowej przemocy”. Za pochodzącą z tego samego roku mikropowieść „Goriełaja Basznia” Marina i Siergiej Diaczenko otrzymują prestiżową nagrodę „Interpresskonu”.

W 1998 roku powstała również czwarta część cyklu „Skitalcy”, „Awantiurist"; opublikowano ją jednak dopiero dwa lata później. Powieść rozwija problematykę podjętą w trzech wcześniejszych tomach serii.

W roku 1999 ukazały się trzy kolejne powieści – „Rubież”, „Kazn’” oraz „Armagied-dom”. Pierwsza z nich, napisana do spółki z Andriejem Walentinowem i H. L. Oldim, stanowi pasjonującą mieszaninę fantasy, powieści historycznej (część akcji toczy się w miejscu bardzo przypominającym osiemnastowieczną wieś ukraińską), opowieści ezoterycznej z kolejną koncepcją światów równoległych. Jest to utwór o przekraczaniu granic – granic zewnętrznych, granic pomiędzy światami, ale także i o pokonywaniu naszych, ludzkich ograniczeń. Jest również „Rubież” o końcu świata, końcu, który zwiastują narodziny syna jednego z upadłych aniołów, Lucyfera, niosącego – o ironio – owemu światu możliwość ratunku.

„Kazn’” to opowieść o zemście, zemście zaborczego, dominującego, lecz sfrustrowanego mężczyzny, którego ośmieliła się porzucić jego żona. Kobieta trafia kolejno do światów (wirtualnych?), w których funkcjonuje – w każdym inna – zdeformowana wersja znanego nam systemu prawnego. W każdym z owych światów Irena zostaje poddana szczególnej próbie, wymagającej dokonania trudnego, moralno-etycznego wyboru (więcej o tej książce napisałem w 125 numerze „Miesięcznika”, fanzinu Śląskiego Klubu Fantastyki). „Kazn’” zdobyła nagrodę „Sigma-F” dla najlepszej powieści fantastycznej roku.

Akcja „Armaged-doma” toczy się na współczesnej Ukrainie (z nieco tylko zmienioną geografią). Co dwadzieścia lat światem wstrząsają wydarzenia porównywalne z biblijną apokalipsą: deszcze meteorytów, wybuchy wulkanów, ataki potworów rodzących się w głębinach mórz… Jedynym ratunkiem są tajemnicze Wrota; można w nich przeczekać ciężki czas. Co dwadzieścia lat cywilizacja ulega zniszczeniu, by potem, przez następne dwudziestolecie, powstawać od nowa. Przy tym wiele zdaje się wskazywać na to, że i Apokalipsę, i Wrota zesłała ta sama siła.

1 2 »

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Wiatr ze Wschodu (74)
Paweł Laudański

9 X 2019

Fantasy (choć nietypowe), science fiction (utrzymane w najlepszych tradycjach gatunku), horror (z rosyjską duszą). O tym wszystkim słów kilka w kolejnym raporcie o aktualnym stanie rosyjskojęzycznej fantastyki.

więcej »

Wiatr ze Wschodu (73)
Paweł Laudański

19 VI 2019

Trochę prozy najświeższej (Salnikow, Iwanow, seria „Зеркало”), i trochę prozy klasycznej (Warszawski, zbiór „Фантастика 1963”, czyli kolejna, już 73 edycja WzW.

więcej »

Wiatr ze Wschodu (72)
Paweł Laudański

5 IV 2019

„Wyspa Sachalin”, „Zapomnienia”, „Uśmiech chimery”, „Oddział”… - czyli krótki, subiektywny przegląd najciekawszych książek rosyjskojęzycznej fantastyki roku 2018.

więcej »