Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 3 maja 2024
w Esensji w Esensjopedii

Gry

Magazyn CCXXXV

Podręcznik

Kulturowskaz MadBooks DriveThruRPG.com Skapiec.pl

Nowości

growe

  • Vow of Absolution
    Calum Collins, Christopher Colston, Chris Edwards, Christopher Handley, Jordan Goldfarb, Pádraig Murphy
więcej »

Zapowiedzi

growe (wybrane)

więcej »

Biszkopt: Czym się różni dobry podręcznik?

Bynajmniej nie tym, że ma jedną stronę bardziej. Z jednej strony słyszy się często, że o gustach nie powinno się rozmawiać. Z drugiej mamy w naszych erpegowym światku wiele systemów, które od lat uchodzą za kiepskie. W efekcie można i trzeba mówić o pewnych uniwersalnych wartościach, jakimi podręczniki, dodatki i erpegi w ogóle się charakteryzują. Tak jak ze sztuką. Nie musi podobać nam się Venus z Milo, ale z pewnością nie nazwiemy tej rzeźby brzydką.

Miłosz Cybowski

Biszkopt: Czym się różni dobry podręcznik?

Bynajmniej nie tym, że ma jedną stronę bardziej. Z jednej strony słyszy się często, że o gustach nie powinno się rozmawiać. Z drugiej mamy w naszych erpegowym światku wiele systemów, które od lat uchodzą za kiepskie. W efekcie można i trzeba mówić o pewnych uniwersalnych wartościach, jakimi podręczniki, dodatki i erpegi w ogóle się charakteryzują. Tak jak ze sztuką. Nie musi podobać nam się Venus z Milo, ale z pewnością nie nazwiemy tej rzeźby brzydką.
Ilustracja: <a href='mailto:ortheza@wp.pl'>Łukasz Matuszek</a>
Ilustracja: Łukasz Matuszek
Zdaję sobie sprawę z tego, że wchodzę tutaj na bardzo grząski grunt. Jednak podobnie jak literaturę cechują bardzo wyraźne i uniwersalne kategorie określające jej jakość (przynajmniej w oczach literaturoznawców i krytyków1)), jestem zdania, że tak samo można odszukać pewne wyraźne cechy odnoszące się do gier fabularnych. Nie jako rodzaju rozrywki, ale erpegów jako podręczników, systemów i dodatków.
Po pierwsze, wygląd. Jakiś czas temu pisałem na jego temat. I nadal uważam, że ładnie zaprezentowany podręcznik to połowa sukcesu. Zawsze miło rzucić okiem na klimatyczne grafiki i ilustracje, podotykać sobie kredowy papier czy popukać w twardą okładkę. O ile jednak kredowy papier jest wisienką na torcie, to obrazki potrafią zarówno zachęcić, jak i porządnie zniechęcić. Za przykład niech posłuży pewien obcy z autorskiego systemu Głębia Przestrzeni, który podświetla sobie krocze. Nie żeby mnie to od razu odstręczyło od samego systemu, ale takie kurioza z pewnością nie wpływają na pozytywny odbiór podręczników. Po drugiej stronie barykady mamy perełki w postaci Eclipse Phase, Changelinga czy Kultu, w których to podręcznikach ilustracje nie tylko oddają klimat systemów, ale też są prawdziwą ucztą dla oka. Tego samego nie da się powiedzieć o drugiej edycji Nobilis, która mimo inwestycji w kilkunastu znanych artystów i ich dzieła, graficznie stała na średnim poziomie. Dbanie o szatę graficzną wydawnych podręczników jest ważne. Chyba że ktoś ma do zaoferowania naprawdę dobry styl, który na tyle wciągnie czytelnika, że zapomni on o zwracaniu uwagi na ilustracje.
Ktoś mógłby powiedzieć, że tematyka stylu nie powinna się tutaj pojawiać z prostego względu: podręczniki są podręcznikami, a erpegi służą do grania, nie do czytania (co samo w sobie jest na tyle ciekawym pomysłem, że aż wartym osobnego omówienia). Jednak żeby zagrać w takiego Wolsunga trzeba najpierw przeczytać podręcznik. To nie gry komputerowe, których obsługi można nauczyć się metodą prób i błędów czy też zwykłego intuicyjnego klikania (kto raz grał w RTS-a ten umie grać we wszystkie inne). Musimy nie tylko poznać mechanikę, ale też cały proces tworzenia postaci, świat, ciekawostki i wiele innych rzeczy, które później pojawią się (lub nie, jeśli jesteśmy z gatunku erpegowców-czytelników) na naszych sesjach.
Jeżeli podręcznik, który dostajemy w ręce, będzie nudny i słabo napisany, a jego lektura prawdziwą drogą przez mękę, nieskładne zdania i losową interpunkcję, to czy zdecydujemy się w dany system zagrać? Na ile będzie to gra zgodna z podręcznikiem, a na ile – przystosowywanie systemu i jego niejasnych elementów do własnego stylu gry? Bądźmy ze sobą szczerzy: nic nie stoi na przeszkodzie przed napisaniem dobrego i klimatycznego podręcznika. Wolsung jest tego doskonałym przykładem. Od czasów polskiej edycji Deadlands nie spotkałem się z lepiej napisanym systemem.
Nie dotyczy to jedynie polskich settingów i polskiego rynku, lecz długie lata doświadczenia i o wiele większa konkurencja uczyniła z rynku anglojęzycznych erpegów o wiele bardziej wymagające miejsce. Nawet jeśli pomysły zawarte w „Coffin Rock” pozostawiały sporo do życzenia, nie miałem żadnych podstaw do przyczepienia się do stylu samej przygody. Chciałbym móc powiedzieć to samo o ostatnich produktach Gramela i dodatkach do Neuroshimy, ale nie potrafię.
Po trzecie, treść. Z tym jest chyba największy problem, bo nawet w literaturze czym innym jest poznawanie pewnych motywów po raz pierwszy, a czym innym czytanie o kolejnych zmaganiach dobra ze złem w heroic fantasy. Tutaj również najwięcej do powiedzenia mają indywidualne gusta. Jedni lubią opowiadania, fabularne tło i klimatyczne lokacje. Inni wolą mechaniczne mięcho, dużo sprzętu i nowych zasad. Jeszcze inni gustują w zahaczkach na przygody, sposobach na samowolę graczy i poradnikach dla prowadzących. W tym wypadku każdy wie, czego może się spodziewać po konkretnych systemach, wydawcach i dodatkach.
Kiedy Portal wydaje zbiór przygód, ciężko oczekiwać od takiego suplementu dużej ilości mechanicznych ciekawostek. Kiedy Kuźnia prezentuje „Almanach nadzwyczajny” to wiadomo, że będą tam fabularne i mechaniczne motywy pasujące do modułowego świata Wolsunga. Gdy Gramel wypuszcza Nemezis, to wiadomo, że nie należy spodziewać się hard sf zamiast brawurowej i grywalnej space opery. Wiąże się to z relacjami na linii wydawca-fan, o których pisałem ostatnio. Znając „swojego” wydawcę wiadomo, czego można się po nim spodziewać, jaki typ dodatków będzie dominował i, przede wszystkim, czy przypadną nam one do gustu. Tylko że zwykle rodzaj dodatków zdeterminowany jest przez system; jeśli więc nagle dostajemy coś zupełnie nieodpowiadającego wizji danego settingu (np. „Nordia” do Monastyru: pomysł świetny, ale zupełnie niegrywalny), trudno to wychwalać pod niebiosa, prawda?
Wiele razy powtarzałem, że skoro mamy już do czynienia z prawdziwym rynkiem erpegie i możemy mówić o sobie jako o konsumentach, to możemy, a wręcz mamy prawo i obowiązek wybrzydzać. Nie dlatego, by, jak określił to kiedyś czytelnik komentujący jeden z moich „Biszkoptów”, zabijać rynek RPG, ale by uświadomić wydawcom, że wciskanie nam chłamu po prostu nie przejdzie. Skoro dyskutujemy nad przynależnością gier fabularnych do popkultury i scenariuszy RPG do literatury, to powinniśmy też patrzeć na kolejne wydania z punktu widzenia zwykłych użytkowników, a nie fanbojów.
Bo któregoś dnia okaże się, że nie mamy żadnego wyboru. I wszystkie dostępne systemy będą miały w sobie coś z wampirzych opowieści dla nastolatek.
koniec
20 maja 2011
1) „Nad Niemnem” się nie liczy.

Komentarze

21 V 2011   21:45:35

Tylko na jeden temat, trochę dygresyjnie:

"[...] literaturę cechują bardzo wyraźne i uniwersalne kategorie określające jej jakość (przynajmniej w oczach literaturoznawców i krytyków)".

Hmm, ilu literaturoznawców i krytyków tak twierdzi? Jakie to konkretnie cechy? Wydaje mi się, że to trochę zbyt śmiała teza. :-)

22 V 2011   18:12:09

No dobrze, Staszku, jeśli dodam "literaturę klasyczną/mainsteamową" to teza będzie bardziej do przyjęcia?;-)

22 V 2011   22:12:05

Raczej nie ;-)

23 V 2011   08:40:06

Zgadzam się z mbw. :)

23 V 2011   12:57:44

Pisząc papier kredowy masz namyśli papier powlekany tak? Bo kredowy to w zasadzie każdy biały papier, na którym drukowane są książki.

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Magia i Miecz: Z niewielką pomocą zagranicznych publikacji
Piotr ‘Pi’ Gołębiewski

25 IV 2024

Na trzeci numer „Magii i Miecza” trzeba było poczekać zdecydowanie dłużej, niż na drugi, ale warto było. Po raz pierwszy bowiem pojawił się w niej artykuł poświęcony systemowi Warhammer, a także opublikowano pierwszą przygodę z prawdziwego zdarzenia.

więcej »

W krainie Wojennego Młota: Marzec 2024
Miłosz Cybowski

3 IV 2024

Marzec nie przyniósł zbyt wielu nowości ze świata Warhammera – do najważniejszych należy zaliczyć prezentacje kolejnych dwóch armii do The Old World.

więcej »

Magia i Miecz: Siłą rozpędu
Piotr ‘Pi’ Gołębiewski

13 III 2024

Drugi numer „Magii i Miecza” ukazał się na zasadzie siły rozpędu. Jeśli wierzyć informacji zawartej we wstępniaku, miał premierę dwa tygodnie po pojawieniu się numeru pierwszego.

więcej »

Polecamy

Wyrzuty sumienia kanciarza

W świecie pdf-ów:

Wyrzuty sumienia kanciarza
— Miłosz Cybowski

Więcej, ciekawiej i za darmo
— Miłosz Cybowski

Starzy Bogowie nie śpią
— Miłosz Cybowski

Typowe miasto
— Miłosz Cybowski

Gnijący las
— Miłosz Cybowski

Roninowie pod zaćmionym słońcem
— Miłosz Cybowski

Księga wiedźmich czarów
— Miłosz Cybowski

Pancerni bez psa
— Miłosz Cybowski

Słudzy Pana Rozkładu
— Miłosz Cybowski

Mali, brzydcy i zieloni
— Miłosz Cybowski

Zobacz też

Z tego cyklu

Międzynarodówka
— Miłosz Cybowski

Fan kontra wydawca
— Miłosz Cybowski

Kiedy siodła zaczynają płonąć
— Miłosz Cybowski

Przyzwyczajenia drużynowe
— Miłosz Cybowski

Znaj promocją, mocium panie
— Miłosz Cybowski

Nuda nasza powszednia
— Miłosz Cybowski

Z nadzieją patrzmy w przyszłość
— Miłosz Cybowski

Przepraszam, a gdzie kreda?
— Miłosz Cybowski

Dlaczego Dostojewski jest do niczego
— Miłosz Cybowski

Gra dekady
— Miłosz Cybowski

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.