Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 1 maja 2024
w Esensji w Esensjopedii

Wojciech Szyda
‹Fausteria›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułFausteria
Data wydania23 marca 2012
Autor
Wydawca Narodowe Centrum Kultury
ISBN978-83-61587-82-8
Format145×205 mm; oprawa twarda
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

3xF, czyli Faust, Faustyna, Fausteria
[Wojciech Szyda „Fausteria” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Ile jest w stanie zrobić początkująca artystka, by jak najszybciej wspiąć się na Parnas i na stałe zagościć na ustach krytyków i odbiorców kultury masowej? Czy zaprzeda duszę diabłu?… A może raczej należałoby zapytać: czy zrobi to świadomie?

Paweł Micnas

3xF, czyli Faust, Faustyna, Fausteria
[Wojciech Szyda „Fausteria” - recenzja]

Ile jest w stanie zrobić początkująca artystka, by jak najszybciej wspiąć się na Parnas i na stałe zagościć na ustach krytyków i odbiorców kultury masowej? Czy zaprzeda duszę diabłu?… A może raczej należałoby zapytać: czy zrobi to świadomie?

Wojciech Szyda
‹Fausteria›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułFausteria
Data wydania23 marca 2012
Autor
Wydawca Narodowe Centrum Kultury
ISBN978-83-61587-82-8
Format145×205 mm; oprawa twarda
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Sam tytuł – Fausteria – jest już zalążkiem przynajmniej dwóch skojarzeń. Pierwszym, rzecz jasna, jest motyw Fausta – człowieka podpisującego cyrograf, który gwarantuje pomoc szatana w realizacji marzeń na Ziemi, ale jest także równoznaczny z obietnicą wiecznego potępienia po śmierci. Kolejną konotacją – kto wie, czy nie silniej zakorzenioną na gruncie polskiej świadomości kulturowej – jest święta Faustyna. Beatyfikowana i kanonizowana przez Jana Pawła II, orędowniczka nowej drogi katolicyzmu, uznającego miłosierdzie za najważniejszą cechę Chrystusa. Do której z tych postaci najbliżej jest głównej bohaterce, tytułowej Fausterii?
Motyw człowieka faustycznego jest w powieści Szydy aż nadto widoczny. Niewykluczone również, że – jak zresztą sugeruje sam autor – ważniejsze są tu reminiscencje nie z dramatu Goethego, a raczej z Doktora Faustusa Tomasza Manna. Fausteria ma bowiem, tak samo jak Adrian Leverkühn, ambicje artystyczne. I jako studentka ASP oraz utalentowana malarka zrobi wszystko, by osiągnąć sukces. Czy podobnie jak poprzedzający ją literaccy protoplaści zawiera pakt z diabłem? Na to pytanie akurat nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Bowiem zamiast baśniowego cyrografu podpisanego krwią, w Fausterii pojawiają się sygnały, raz mniej oczywiste, a innym razem bardzo dosłowne, dzięki którym powieść można czytać jako studium opętania. Zaczyna się niepozornie. Od kilku projektów kart tarota, od portretów popkulturowego diabła. Zainteresowanie złem i ciemnością jednak wciąga i uzależnia. Fausterii nie zależy już tylko na sukcesie artystycznym. Pragnie poznać szatana, takim jakim jest naprawdę. Zwykła ciekawość przeradza się z czasem w chorobliwą fascynację i wiedziona nią bohaterka pastiszuje obraz Jezusa Miłosiernego Adolfa Hyły; wykorzystuje poetykę kościelnej kultury masowej, by namalować negatyw Syna Bożego – Księcia Ciemności. Popularność i pieniądze przychodzą same. Zestawienie jednak sukcesu i pomocy szatana nie jest podane w powieści tendencyjnie i moralizatorsko. Szydzie udało się zrobić rzecz niełatwą – poruszyć tematy eschatologiczne, nie wchodząc przy tym na ambonę i nie przybierając kaznodziejskiego tonu. Z tych wszystkich fabularnych meandrów, niejednoznacznych sygnałów i związków z okultyzmem wiedzie kilka dróg wyjścia i czytelnik sam decyduje, czy za ich proweniencję uzna działanie sił wyższych, czy też – jak podpowiada lekarz w końcowych partiach powieści – tętniaka uciskającego mózg i wywołującego u Fausterii problemy osobowościowe.
Przez całą powieść przewijają się cytaty z Dzienniczka Heleny Kowalskiej. Nawiązania do objawień i biografii świętej Faustyny nie stanowią jedynie podpory dla szkieletu fabularnego i trzonu kreacji głównej bohaterki. Przez całą powieść przewijają się także kwestie związane z kultem Bożego miłosierdzia, a w konsekwencji sprawy związane z polskim katolicyzmem. Jak we wstępie słusznie zauważył Krzysztof Dudek, Fausteria wyposażona jest w swego rodzaju „metanarrację”, bo opisuje losy polskości, która – niezależnie od osobistych przekonań – była w ostatnich dekadach mocno sprzężona z religijnością, a o jej obliczu w znacznej mierze decydowały takie postacie, jak Jan Paweł II, Jerzy Popiełuszko, czy Stefan Wyszyński. W takim ujęciu powieść Szydy należy czytać przez pryzmat dogmatów wiary, które stają się nieodłącznym elementem świata przedstawionego. Fausteria wymaga, podobnie jak każda powieść fantastyczna, by odbiorca wykonał Coleridge’owskie „dobrowolne zawieszenie niewiary”. Uwierzyć jednak trzeba nie w smoki, jak w przypadku fantasy, czy wyprawy w odległe galaktyki jak w s-f (upraszczając, rzecz jasna), tylko w świat rzeczywisty silnie skorelowany z chrześcijańską metafizyką. Religia stanowi tu punkt wyjścia, z którego autor sprawnie wyprowadza nić fabuły.
Mieliśmy już powieść antybiograficzną Kuczoka, teraz przyszedł czas na antyhagiograficzną Szydy. Który z gatunków jako kolejny doczeka się swojego rewersu? Nie wiem. Wiem za to, że Fausteria to pozycja godna polecenia.
koniec
13 listopada 2012

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Ten okrutny XX wiek: Budowle muszą runąć
Miłosz Cybowski

29 IV 2024

Zdobycie ruin klasztoru na Monte Cassino przez żołnierzy armii Andersa obrosło wieloma mitami. Jednak „Monte Cassino” Matthew Parkera bardzo dobrze pokazuje, że był to jedynie drobny epizod w walkach o przełamanie niemieckich linii obrony na południe od Rzymu.

więcej »

Jak to dobrze, że nie jesteśmy wszechwiedzący
Joanna Kapica-Curzytek

28 IV 2024

Czym tak naprawdę jest tytułowa siła? Wścibstwem czy pełnym pasji poznawaniem świata? Trzech znakomitych autorów odpowiada na te i inne pytania w tomie esejów pt. „Ciekawość”.

więcej »

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Esensja czyta: Maj-czerwiec 2009
— Jakub Gałka, Anna Kańtoch, Michał Kubalski, Daniel Markiewicz, Joanna Słupek, Agnieszka Szady, Mieszko B. Wandowicz, Konrad Wągrowski

Matrix w majtkach horror show
— Michał R. Wiśniewski

Tegoż autora

Spacery po Bukareszcie
— Paweł Micnas

Śmietnik umysłowy
— Paweł Micnas

Zbrodniarz o dwóch twarzach
— Paweł Micnas

Kresy polskie i opowieści
— Paweł Micnas

O pożytkach miejskich przechadzek
— Paweł Micnas

Literacki gulasz
— Paweł Micnas

Klaser ze znaczkami końca
— Paweł Micnas

Dzika Polska
— Paweł Micnas

Leningrad była kobietą
— Paweł Micnas

Pan z cukrowni
— Paweł Micnas

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.