Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 3 maja 2024

Ten okrutny XX wiek: Budowle muszą runąć
Zdobycie ruin klasztoru na Monte Cassino przez żołnierzy armii Andersa obrosło wieloma mitami. Jednak „Monte Cassino” Matthew Parkera bardzo dobrze pokazuje, że był to jedynie drobny epizod w walkach o przełamanie niemieckich linii obrony na południe od Rzymu.
Niedzielny krytyk komiksów: Śrubełek? Głowadzik?
Każdy smok ma swój słaby punkt ukryty pod którąś z łusek. Tak było ze Smaugiem z „Hobbita”, tak było też ze smokiem z przygód Jonki, Jonka i Kleksa. A że w przypadku tego drugiego chodziło o wentyl do pompki? Na tym polegał urok komiksów Szarloty Pawel.
Co nam w kinie gra: Perfect Days
„Proza życia według klozetowego dziada” może nie brzmi za zbyt chwytliwy filmowy tagline, ale Wimowi Wendersowi chyba coraz mniej zależy, aby jego filmy cechowały się przede wszystkim potencjałem na komercyjny sukces. Zresztą przepełnione nostalgią „Perfect Days” koresponduje całkiem nieźle z powoli podsumowującym swoją twórczość Niemcem, który jak wielu starych mistrzów, powoli zaczyna odchodzić do filmowego lamusa. Nie znaczy to jednak, że zasłużony reżyser żegna się z kinem. Tym bardziej że „Perfect Days” potwierdza, że mimo niemal 80 lat na karku, wciąż jest w bardzo dobrej formie.
Fallout: Odc. 5. Szczerość nie zawsze popłaca
Brak Maximusa w poprzednim odcinku zostaje nam w znacznym stopniu zrekompensowany, bo teraz możemy obserwować jego perypetie z naprawdę dużym zainteresowaniem. Z kolei sporo do myślenia dają kolejne odkrycia, których Norm dokonuje w Kryptach 32 i 33.
Włoski Kurosawa
W latach 90. tryumfy święciły seriale anime z włoskim dubbingiem prezentowane w stacji Polonia 1. Jednak połączenie kultur ojczyzny sushi oraz ojczyzny pizzy nie zawsze musi wypadać tak kuriozalnie, czego dowodzi szósty tom antologii „Toppi. Kolekcja” pod tytułem „Japonia”.
Niekoniecznie jasno pisane: Jedenaście lat Sodomy
Większość komiksów Alejandro Jodorowsky’ego to całkowita fikcja i niczym nieskrępowana, rozbuchana fantastyka. Tym razem jednak zajmiemy się jednym z jego komiksów historycznych albo może „historycznych” – fabuła czteroczęściowej serii „Borgia” oparta jest bowiem na faktycznych postaciach i wydarzeniach, ale potraktowanych z dość dużą dezynwolturą.
Reacher: Sez. 2. odc. 8. Porozmawiajmy o zabijaniu
Chociaż główny bohater znalazł się w na pierwszy rzut oka beznadziejnym położeniu, to w istocie nie zastanawiamy się, czy uda mu się rozprawić z Langstonem i jego ludźmi, lecz jedynie czekamy, by dowiedzieć się, w jaki sposób tego dokona. Niestety tutaj twórcy scenariusza zdecydowanie przesadzili, gdyż pozwolili Reacherowi na zupełnie nieprawdopodobne wyczyny.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe

Kwintesencja wszystkiego
Suzie Sheehy
Maigret u pana ministra
Georges Simenon
Złowieszczy dar
Emily Thiede

więcej »

Zapowiedzi

książkowe (wybrane)

Kobiety imperium rzymskiego
Emma Southon
Luna to surowa pani
Robert A. Heinlein
Szpony mocy
Tui T. Sutherland
Pielgrzym
Terry Hayes
Cud w Dolinie Poskoków
Ante Tomić
Dwór skrzydeł i zguby
Sarah J. Maas
Tymek, Czarny Kot i tajemnica Krzywej Wieży
Sylwia Winnik
Za szczytem
Sebastian Sadlej

więcej »

Marion Zimmer Bradley
‹Mgły Avalonu›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Mgły Avalonu
Tytuł oryginalny	The Mists of Avalon
Data wydania	24 sierpnia 2010
Autor	Marion Zimmer Bradley
Przekład	Dagmara Chojnacka
Wydawca	Zysk i S-ka
Cykl	Avalon
ISBN	978-83-7506-511-4
Format	1352s. 140×205mm; oprawa twarda
Cena	59,—
Gatunek	fantastyka
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Kobiety we mgle
[Marion Zimmer Bradley „Mgły Avalonu” - recenzja]

Beatrycze Nowicka

We „Mgłach Avalonu” Marion Zimmer Bradley prezentuje interesujące spojrzenie na legendę arturiańską. Niemniej jednak jest to lektura tylko dla wytrwałych.

Kobiety we mgle
[Marion Zimmer Bradley „Mgły Avalonu” - recenzja]

We „Mgłach Avalonu” Marion Zimmer Bradley prezentuje interesujące spojrzenie na legendę arturiańską. Niemniej jednak jest to lektura tylko dla wytrwałych.

Marion Zimmer Bradley
‹Mgły Avalonu›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Mgły Avalonu
Tytuł oryginalny	The Mists of Avalon
Data wydania	24 sierpnia 2010
Autor	Marion Zimmer Bradley
Przekład	Dagmara Chojnacka
Wydawca	Zysk i S-ka
Cykl	Avalon
ISBN	978-83-7506-511-4
Format	1352s. 140×205mm; oprawa twarda
Cena	59,—
Gatunek	fantastyka
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Bardzo ciekawy jest sam pomysł, na jakim oparto powieść – autorka zdecydowała się przedstawić mit o królu Arturze z perspektywy kobiet, a głównym konfliktem uczyniła ścieranie się starej wiary i zyskującego sobie coraz szersze poparcie chrześcijaństwa. Koncepcje powyższe pisarka realizowała konsekwentnie, w czym tkwi zarówno siła jak i słabość „Mgieł Avalonu”.

Pisanie o królu Arturze pociąga za sobą zasadniczy dylemat wynikający z tego, że historyczny pierwowzór tej postaci żył w V-VI wieku1), natomiast najważniejsze utwory budujące jego legendę powstały wiele wieków później, w czasach rozkwitu kultury rycerskiej. Z jednej strony mamy więc Artura, najprawdopodobniej celtyckiego wodza, mieszkającego w obwałowanym grodzie z drugiej zaś – Artura, chrześcijańskiego króla, feudalnego pana warownego zamku. Z powodów wyżej wspomnianych to ten drugi obraz zdominował masową wyobraźnię – rycerze, damy serca, turnieje, barwne proporce, Lancelot i jego konflikt lojalności. Większość twórców decydowała się na pozostanie przy wizji legendarnej i Marion Zimmer Bradley można również zaliczyć w ich poczet. W „Mgłach Avalonu” znajdą się zatem zamki, turnieje rycerskie, kolorowe namioty i pawilony, zwyczaj pasowania na rycerza, dwórki, obdarowujące swoich faworytów wstążkami i inne tego rodzaju elementy.

Nie jest to zatem „umagiczniona” powieść historyczna i należy ją rozpatrywać przede wszystkim w kontekście innych utworów poświęconych legendarnemu władcy. Nawet nie będąc znawczynią tematu mogę docenić pracę i inwencję, z jaką Bradley wykorzystała i przetworzyła legendy arturiańskie – podzieliła, połączyła bądź przemianowała rozmaite postaci, ale też dopisała własne interpretacje i wedle potrzeb posplatała wątki z rozmaitych wersji. Efekt końcowy zasługuje na uznanie.

Przedstawiony w powieści konflikt religijny warto odnieść do faktów z biografii autorki, która choć wychowana jako chrześcijanka, przeżyła fazę intesywnych poszukiwań religijnych, kiedy interesowała się ruchami gnostycznymi i neopogańskimi. „Mgły Avalonu” napisała w okresie fascynacji wicca. Jako ciekawostkę dodam, że po pewnym czasie jednak do chrześcijaństwa powróciła. W historii Morgiany wątki religijne powiązane zostały z tematyką feministyczną. Utwór Bradley zawiera ostrą krytykę księży oraz systemu wartości opartego na demonizowaniu sfery seksualnej, patriarchacie oraz postrzeganiu wszystkiego w kategorii grzechu i kary. Przyznam, że niezbyt wesołym odkryciem towarzyszącym lekturze było to, jak bardzo tego rodzaju przekonania wrosły w mentalność ludzi.

Kontrpropozycją jest kult mieszkańców Avalonu. Autorka sama przyznaje, że z powodu braku źródeł pisanych pokusiła się o własną interpretację, opartą o wybrane teorie i interpretacje neopogan. Mnie osobiście jej wizja nieszczególnie przypadła do gustu. Przede wszystkim wydała się cokolwiek mdła i uładzona, za bardzo „współczesna”. W wielu przypadkach autorka unika pisania na ten temat, każąc Morgianie przedstawić swoje szkolenie w Avalonie bardzo skrótowo i zasłaniać się koniecznością zachowania tajemnicy. Wszelakie kasty kapłańskie miewały swoją tajemną wiedzę i obrzędy, ale czytelnik książki fantasy oczekiwałby raczej tego, że zostaną one opisane. Tymczasem we „Mgłach Avalonu” przedstawiono zaledwie sporadyczne sceny wieszczenia oraz rytualnego seksu. Paradoksalnie też wierzenia i praktyki druidów i kapłanek Bogini wcale aż tak bardzo nie różnią się od chrześcijańskich. Jedyny Bóg druidów jest bytem mocno abstrakcyjnym. Niezależnie od wyznania większość bohaterów cechuje wiara w to, że wszystkie wydarzenia są realizacją bożej woli i planów a oni są tylko pokornymi narzędziami. Morgiana uczy się na kapłankę Avalonu, szczęśliwa, że uniknęła klasztoru. Ale jak wygląda jej życie na Wyspie Jabłoni? Mieszka z innymi nowicjatkami, nie może pić wina i jeść mięsa a swoje dziewictwo zachowuje na specjalną okazję. Na kilka lat składa też śluby milczenia, często pości. Jedną z pierwszych nauk jej mentorki jest to, że nie należy zadawać pytań, tylko być posłuszną wyższym w hierarchii, Pani Jeziora mówi też o służbie Bogini, „niekończącym się poświęceniu i cierpieniu”. I czym to się różni od klasztornego życia? Może tym, że nie stosuje się tu kar cielesnych. Za to karmi kapłanki halucynogenami. Na zdrowie.

Przyznam, że o wiele bardziej podobały mi się pogańskie wierzenia (w tym przypadku protoplastów Rzymian) przedstawione w „Lawinii”: kult natury i niezwykła bliskość sacrum. Jeśli chodzi o konflikt starego i nowego dużo bardziej przypadł mi do gustu o ile krótszy, lecz zarazem o ile wyrazistszy „Zaklęty miecz” Andersona, gdzie poganie byli ludźmi pełnymi pasji i witalności.

Choć pisałam o konflikcie, gwoli ścisłości należy dodać, że we „Mgłach Avalonu” walka o starą religię jest sprawą przegraną od samego początku. Kapłanki i druidzi nie działają aktywnie w świecie, za to księża mają mocną pozycję i znaczne wpływy. Pogańskie postaci publicznie nie sprzeciwiają się duchownym, często uczestniczą w chrześcijańskich mszach i świętach. Bohaterki obchodzi opinia księży, ustępują im „dla świętego spokoju”. Co jeszcze ważniejsze, rząd dusz został już zdobyty – nawet poganie oceniają swoje czyny według chrześcijańskiego systemu wartości. Część się przeciwko temu buntuje, co nie zmienia tego, że ich własne sumienie ich zdradza a lansowana przez kościół etyka już na dobre zakorzeniła się w ich umysłach.

Przechodząc zaś do kobiecego punktu widzenia – rozumiem zamysł, ale efekt końcowy bywa potwornie nudny. „Mgły Avalonu” stają się przede wszystkim powieścią obyczajową. Koncepcja, by zamiast bitew i wypraw opisać losy kobiet jest dosyć oryginalna, owszem. Tyle że życie niewiast koncentruje się na przędzeniu, tkaniu, dbaniu o dom i rodzeniu dzieci. Zastanawiam się, czy tę książkę należy polecać, czy raczej odradzać osobom planującym potomstwo – wszystkie te opisy niedogodności towarzyszących ciąży, poronień i porodów… Nie jest ich może aż tak wiele, ale potrafią zjeżyć włos na głowie, aż się człowiek zaczyna zastanawiać, jakim to cudem ludzkość jeszcze nie wymarła.

Dominującym elementem powieści są jednak rozważania głównych bohaterek. W żadnym razie nie odmawiam Bradley psychologicznej wiarygodności protagonistek, jednakże dywagacje snute przez nie na dziesiątkach stron sprawiały, że lektura „Mgieł Avalonu” wymagała ode mnie sporego wysiłku woli. Stereotypowo to mężczyźni myślą ciągle o seksie. Kobiety „Mgieł Avalonu” temu zaprzeczają. W życiu większości głównych bohaterek najważniejsi są mężczyźni a kluczowe kwestie dotyczą tego, czy, kogo i kiedy zaciągnąć do łóżka. Powieść Bradley w zasadzie mogłaby nosić podtytuł „sto i jedna wymówka dla niewiernych żon” – czego tu nie ma: od ogromnego pożądania, przez „muszę dać mężowi syna, a on chyba jest bezpłodny, więc to w zasadzie dla dobra wszystkich”, aż po „kochaliśmy się w poprzednich wcieleniach”. Nie braknie też rozważań w stylu: „jestem taka nieszczęśliwa, bo kocham bez wzajemności Lancelota, który jest tak cudownie przystojny, ale ja jestem nieładna i dlatego on mnie nigdy nie pokocha, tylko będzie się durzył w pięknej Gwenifer. We mnie z kolei kocha się pewien mężczyzna, ale za niego nigdy nie wyjdę, co to, to nie (bo jest kaleką)”.

Kreśląc swoje postaci Bradley bywa brutalna, choć nie wiem, czy zamierzenie. Nie polubiłam żadnego z bohaterów. Pewnie dlatego, że czytelnik poznaje ich myśli bez cenzury – widzi całą ich hipokryzję, małoduszność, brak konsekwencji. Wszyscy wydają się w ten czy inny sposób ułomni, nieudolni, słabi. Histeryczna i naiwna Igriana, której rozpisane na ponad sto stron rozważania na temat wierności małżeńskiej niepomiernie mnie nużyły. Gwenifer słusznie nazwana „skamlącą dewotką” (a ileż pokrętnych usprawiedliwień wynajduje ona, by sypiać z Lancelotem), aż trudno uwierzyć, czemu tak wiele osób ją lubi. Viviana, pierwsza Pani Jeziora, która wiele mówi o tym, że trzeba przywrócić dawne wierzenia, ale jedyne co potrafi, to stręczyć swoje krewne ważnym osobom, co i tak nie prowadzi do osłabienia wpływu księży. Z kolei Morgiana przez większą część swojego życia jest bierna. Pozwala się nieść wydarzeniom, skwapliwie pocieszając się wiarą w przeznaczenie i po drodze „zaliczając” najważniejszych bohaterów powieści. Syna oddaje na wychowanie, tłumacząc się swoim posłannictwem, ale w zasadzie lata całe snuje się po rozmaitych dworach. Na zdecydowane działanie zdobywa się, kiedy jest już za późno, nie ma ono zresztą większego sensu: wiara w to, że gdy jej młody i (jakże by inaczej) przystojny kochanek pokona Artura w pojedynku i zdobędzie jego miecz, wszyscy obwołają go królem, miast rozedrzeć na strzępy, jest bezdennie głupia. Ciekawe też, że kiedy później Mordred próbuje zdobyć władzę, Morgiana nazywa go potworem, sama zapomniawszy najwidoczniej o swoich planach. Chyba najsensowniejszą z nich wszystkich jest Morgause, aż szkoda, że pod koniec autorka zrobiła z niej starą wiedźmę. Mężczyźni przedstawieni zostali znacznie bardziej oszczędnie, czytelnik nie ma też wglądu w ich myśli. Artur, przy całej swej władzy ciągle ustępuje żonie. Lancelot, cokolwiek żałosny, latami tkwi w miłosnym trójkącie, jednak nie gardzi wdziękami kuzynki, którą traktuje jako chwilowe pocieszenie. Kevin zdrajca. Jedynie stary Taliesin wydaje się mieć charyzmę, ale jako że hołduje on zasadzie „mądry głupiemu ustępuje”, wyznawane przezeń idee odchodzą w zapomnienie.

Jak na tysiąc trzysta pięćdziesiąt stron tekstu w powieści dzieje się niezmiernie mało. Pod koniec jedynie akcja nieco przyspiesza. Rozumiem, że jest to świadomy wybór – w końcu najważniejsze wydarzenia z życia króla Artura zna się już choćby z filmów, więc ową wartością dodaną ma być właśnie kobiecy punkt widzenia. Przez to jednak lektura potrafi niepomiernie znużyć – nie byłam w stanie przeczytać więcej niż sto-sto pięćdziesiąt stron dziennie.

Nie można odmawiać Bradley pomysłu, konsekwencji oraz psychologicznego realizmu. Wydaje mi się też, że autorka zrealizowała zadanie, które przed sobą postawiła. „Mgły Avalonu” słusznie bywają traktowane jako klasyka i stąd moja ocena. Czytając je miałam niestety okazję odświeżyć sobie wrażenie towarzyszące zapoznawaniu się z niektórymi lekturami szkolnymi.

8 sierpnia 2014

1) Choć nie brakuje wskazań na kilka różnych postaci, lub też uważa się, że była to postać całkowicie fikcyjna.

Komentarze

11 VIII 2014 10:44:31

Popieram recenzję. Choć nieco w ciemno, bo nie udało mi się sforsować tej powieści-rzeki. Utknąłem gdzieś w dwóch trzecich. W czasach gdy ją czytałem, a Sapek ją wychwalał pod niebiosa na łamach NF, byłem tym "sikjącym pod wiatr", gdy nazywałem "Mgły Avalonu" fantastyką menstruacyjną. Grzędowicz w opowiadaniu "Wiedźma i wilk" ma taki ładny akapit podsumowujący matriarchat i to wypisz-wymaluj pasuje do tego, co wyprawiają bohaterki M. Zimmer Bradley.

11 VIII 2014 14:06:28

To chyba również kwestia, z jakim założeniem siadamy do czytania. Jeśli oczekuje się czegoś na kształt filmu akcji (znaczy, że skoro fantasy to musi się dużo dziać), to z pewnością "Mgły Avalonu" nie są dobrym wyborem.
Ja książkę wspominam miło :)

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Przerwane beztroskie dzieciństwo
Marcin Mroziuk

2 V 2024

Z jednej strony „Sprzedawca marzeń” to po prostu wciągająca powieść przygodowa, z drugiej zaś strony książka Katarzyny Ryrych przybliża młodym czytelnikom gęstniejącą atmosferę przed wybuchem II wojny światowej i cierpienia ludności cywilnej na jej początku.

więcej »

Krótko o książkach: Komu mogłoby zależeć?
Joanna Kapica-Curzytek

2 V 2024

W „PS. Dzięki za zbrodnie” jest bardzo dużo tropów prowadzących w stronę klasycznej powieści detektywistycznej. Znajdziemy tu wszystko, co najlepsze w gatunku cozy crime.

więcej »

Ten okrutny XX wiek: Budowle muszą runąć
Miłosz Cybowski

29 IV 2024

Zdobycie ruin klasztoru na Monte Cassino przez żołnierzy armii Andersa obrosło wieloma mitami. Jednak „Monte Cassino” Matthew Parkera bardzo dobrze pokazuje, że był to jedynie drobny epizod w walkach o przełamanie niemieckich linii obrony na południe od Rzymu.

więcej »