Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 4 maja 2024
w Esensji w Esensjopedii

Jacek Dukaj
‹Perfekcyjna niedoskonałość›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułPerfekcyjna niedoskonałość
Data wydania30 października 2008
Autor
Wydawca Wydawnictwo Literackie
CyklProgres
ISBN978-83-08-04277-9
Format380s. 145×205mm; oprawa twarda
Cena46,90
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Nanomagia i chłopięce marzenia
[Jacek Dukaj „Perfekcyjna niedoskonałość” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
« 1 2

Beatrycze Nowicka

Nanomagia i chłopięce marzenia
[Jacek Dukaj „Perfekcyjna niedoskonałość” - recenzja]

I na koniec kilka pytań i uwag. Ludzka biologia determinuje funkcjonowanie naszych umysłów. Cyfrowy człowiek, opisany modelem zawierającym każdą cząsteczkę jego ciała? A jeśliby to uprościć, co zostanie? Czy inteligencja może rosnąć w nieskończoność? A nawet gdyby, to przecież nie wystarczy. Potrzebny jest drugi kluczowy element – motywacja. Jestem w stanie sobie wyobrazić cyfrowy intelekt, zdolny do przetwarzania informacji. Ale czemu miałby to robić? Do czego dążyć? Po co żyć? Czym się cieszyć? W ludzkim mózgu to jest rozwiązywane biochemicznie, poprzez modulację funkcjonowania sieci neuronowej. Jak wyglądałby odpowiednik tego dla cyfrowej inteligencji? A na poziomie samego umysłu – wydaje się raczej, że ludzie inteligentni są mniej szczęśliwi. Mają też większy problem ze znalezieniem sensu życia, a więc z motywacją właśnie. To tylko moja smutna interpretacja (wątpię, by takie było zamierzenie autora) finału „Diaspory” – wygląda na to, że egzystencja ludzkości (jeśli w ogóle można używać jeszcze tego słowa w odniesieniu do cyfrowych bytów) obdarowanej praktycznie nieskończonymi możliwościami, ale nie wierzącej w żaden Absolut, jest jałowa. Choć nie spodziewałam się tego, wspomnienie opisanej przez Egana rzeźby, której dłoń wskazuje pustkę, dość regularnie do mnie powraca.
Ewolucyjny model cywilizacji przedstawiony w „Perfekcyjnej niedoskonałości” spodobał mi się, ale nie ze wszystkim się zgodzę. Świadome zmiany lepsze od nieświadomych – niby tak, jednak, pisząc metaforycznie, losowo mutująca informacja oznacza drogę do miejsc, do których nawet się nie wybierano. Tak to przebiega w naturze – jakiś zduplikowany gen może przez pokolenia kodować niefunkcjonalne białko, by n+1 mutacja uczyniła jego produkt enzymem o aktywności odmiennej od tej, jaką miał jego poprzednik. Świadoma, lamarckowska ewolucja zakłada celowe zmiany, a nie utrzymywanie bezużytecznej informacji. Dalej, wiara w jedyną słuszną trajektorię krzywej postępu, będąca wynikiem wiary autora w siłę „chrześcijańskiego kapitalizmu”. To drugie wydaje mi się naiwne. Owszem, zaliczyliśmy ogromny skok technologiczny, ale nie uważam, by to gwarantowało nieprzerwany sukces. Rozbudowane systemy kanalizacji miały już miasta w dolinie Indusu, a potem ludzkość na kilka tysięcy lat zapomniała o tak wygodnym wynalazku jak bieżąca woda. Stare cywilizacje wytracają impet. Wreszcie, ta nasza dramatycznie eksploatuje środowisko naturalne. Zatem zmienia swoją niszę. Czy w sytuacji, w której zmiana okazałaby się drastyczna (np. gwałtowne zmiany klimatu), przyzwyczajeni do wygód i będący słabego zdrowia obywatele (bo przecież już od kilkudziesięciu lat nie ma pod tym kątem selekcji) byliby w stanie szybko i skutecznie się zaadaptować?
Wracając zresztą do ewolucji biologicznej – nie znam przykładu, gdzie zmierzałaby ona do zmniejszania się różnorodności ekosystemu. Odwrotnie, różnorodność form życia się zwiększa, dodatkowo pojawiają kolejne poziomy organizacji, w obrębie których następuje potem intensywna radiacja. Występuje tu zazwyczaj coś w rodzaju wąskiego gardła: określona grupa taksonomiczna, a zatem współdzieląca pewne cechy, wycinek całego wachlarza dostępnego organizmom na jej poziomie organizacji, „przeskakuje” na wyższy poziom. I wykorzystując nowe możliwości, różnicuje się na tym poziomie3). Zróżnicowanie pozwala na dostosowanie się do rozmaitych nisz ekologicznych i zwiększa szansę przetrwania w sytuacji nagłych zmian. U Dukaja technologia pozwala na manipulowanie rzeczywistością, co uniezależnia gatunki inteligentne od kaprysów środowiska nieożywionego. Ale przecież nisza ekologiczna jest kształtowana także przez inne organizmy żywe. Zatem analogicznie – konkurujące Cywilizacje modyfikują wzajemnie swoje środowisko, wymuszając kolejne zmiany. Dlatego sądzę, że podział na zjednoczoną ludzkość na jedynie słusznej ścieżce i Deformantów podążających ślepymi uliczkami jest błędny. Być może to któryś Deformant posiada cechy umożliwiające przetrwanie i rozwój po jakiejś nagłej katastrofie spowodowanej przez jego sprzymierzonych kuzynów. Albo po prostu pozwalające na ruszenie z miejsca, kiedy metoda świadomych kroków doprowadziłaby do z pozoru niemożliwej do przekroczenia ściany. Czasem trzeba się cofnąć i pobłądzić.
Wreszcie jedyna i ostateczna Forma Doskonała, będąca fizyką pozwalającą na zbudowanie maszynerii, wytwarzającej najefektywniejszą inteligencję. Co to znaczy „najefektywniejszy”? Liczący najszybciej? A może zdolny do przeprowadzania największej ilości równoległych procesów? Czy potrafiący wprowadzić sensowne uproszczenia, pozwalające na pominięcie części obliczeń? Dlaczego miałaby istnieć dokładnie jedyna najlepsza konfiguracja, a nie na przykład kilka równoważnych? Wyobrażam sobie np. układy symetryczne, w końcu symetrie pojawiają się w fizyce cząstek.
Wreszcie, czemu ten optymalny świat miałaby zamieszkiwać dokładnie jedna Inkluzja Ultymatywna? Tu znów powrócę do Natury. Choćby taki przykład jak ogromne bogactwo planktonu. Dlaczego w tak wydawać by się mogło jednorodnym środowisku, jak, powiedzmy, metr sześcienny wody z oceanu w strefie, do której dociera światło, żyje nieprzebrane mrowie organizmów, tworzących sieci troficzne na kilku poziomach skali wielkości – od pikoplanktonu, czyli najmniejszych bakterii połączonych wzajemnymi zależnościami, przez większe bakterie, pierwotniaki po małe wielokomórkowe organizmy. A „poniżej” i „powyżej” tego wszystkiego mamy jeszcze bakteriofagi i duże wielokomórkowce. Na każdym z tych poziomów, zarówno gdy chodzi o wielkość, jak i o zwyczaje żywieniowe, żyje więcej niż jeden gatunek. Zjawisko to wciąż nie zostało w pełni wyjaśnione. Skoro więc model przedstawiony w powieści Dukaja „adaptuje” do swoich potrzeb ewolucję biologiczną, czemu miałby w tym przypadku odbiegać? To takie uproszczone. Może zostać tylko jeden, najlepszy. A to tylko nasze, ludzkie nawyki myślowe, wywodzące się, jak mniemam, ze stadnego trybu życia i wynikającej zeń obsesji tworzenia hierarchii. Kto powiedział, że rzeczywistość ma wpasowywać się w nasze wzorce? Już sama korpuskularno-falowa natura materii pokazuje, że świat wykracza poza nasz sposób pojmowania.
Powyższe rozważania świadczą o „Perfekcyjnej niedoskonałości” dobrze – bo przecież jest ona efektowną historią, która ma skłaniać do przemyśleń. To się udało. Powieść Dukaja jest ciekawa, nawet jeśli niektóre rozwiązania nie przekonują, a warstwa emocjonalna kuleje. Pytanie zresztą, czego przede wszystkim oczekuje się od literatury? Jeśli inspirujących koncepcji – wtedy zdecydowanie warto sięgnąć po „Perfekcyjną…”. Jeśli natomiast jakiejś prawdy o człowieku, jego emocjach i relacjach, to można tu znaleźć kilka ciekawych spostrzeżeń, ale niewiele ponadto.
koniec
« 1 2
1 stycznia 2016
1) Zastanawiam się jedynie, w jaki sposób doszło do transportu Haka i jak trafił w ostateczne miejsce zdeponowania (brzmi enigmatycznie, ale sądzę, że kto czytał, domyśli się, a kto nie, nie ucierpi). Bohater też się nad tym zastanawia, ale ostatecznie nie poznaje odpowiedzi.
2) Poza tym wzbudziła we mnie automatyczną antypatię swoją myśliwską pasją.
3) Dla zainteresowanych: prokarionty jako całość posiadają bardzo zróżnicowany metabolizm, choćby różnorodne typy oddychania, chemosyntezy, fotosyntezy, „egzotyczne” fermentacje, zdolność metabolizowania nietypowych związków, ale dość prostą budowę komórki. Eukarionty, choć w porównaniu z prokariontami mogą korzystać z zaledwie części szlaków metabolicznych, mają zróżnicowaną budowę komórki. Kiedy znów porównać pierwotniaki z organizmami wielokomórkowymi o wyspecjalizowanych tkankach – dostępna różnorodność struktur komórkowych u pierwotniaków (ogółem) jest większa, ale z kolei wielokomórkowce różnicują strukturę całego organizmu w większej skali.

Komentarze

« 1 2
12 I 2016   20:26:09

"Chagi" nie znam, choć wnioskując z blurba istnieją podobne motywy. Powtarzają się one także w "Innych pieśniach", mnie to jednak nie przeszkadzało. Benedykt Gierosławski z "Lodu" rzeczywiście jest dość drętwy, a przy tym hiperekscentryczny. Generalnie w tej powieści bohaterowie to żywe nośniki idei i to właśnie dla zgrabnie sprzedanych, a bardzo ciekawych koncepcji oraz niezłej stylizacji językowej warto tę książkę przeczytać. Nie dla bohaterów. No i klimat raczej unikatowy w znanej mi fantastyce.
"Linia oporu" natomiast nie odbiega jasnością przekazu i poziomem wejścia w świat od "Perfekcyjnej niedoskonałości".

« 1 2

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Nie bądź jak kura w Wołominie!
Sebastian Chosiński

3 V 2024

Szczęsny to ma klawe życie! Nie nudzi się nawet jednego dnia, ponieważ w peerelowskiej Warszawie zbrodnie popełniane są bez opamiętania. A że jest inteligentny i zawsze dopina swego, wzbudza podziw współpracowników i przełożonych. Miewa też magnetyczny wpływ na kobiety, chociaż nie pozwala sobie zamącać umysłu ich urodą. Dlatego też udaje mu się w końcu rozwikłać w „Dwóch włosach blond” wielce skomplikowaną intrygę kryminalną.

więcej »

Przerwane beztroskie dzieciństwo
Marcin Mroziuk

2 V 2024

Z jednej strony „Sprzedawca marzeń” to po prostu wciągająca powieść przygodowa, z drugiej zaś strony książka Katarzyny Ryrych przybliża młodym czytelnikom gęstniejącą atmosferę przed wybuchem II wojny światowej i cierpienia ludności cywilnej na jej początku.

więcej »

Krótko o książkach: Komu mogłoby zależeć?
Joanna Kapica-Curzytek

2 V 2024

W „PS. Dzięki za zbrodnie” jest bardzo dużo tropów prowadzących w stronę klasycznej powieści detektywistycznej. Znajdziemy tu wszystko, co najlepsze w gatunku cozy crime.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Inne recenzje

Zachwyt nie wychodzi z rozumienia
— Daniel Markiewicz

Rezonans morfy i formy
— Grzegorz Rogaczewski

Tegoż twórcy

O tym, czego nie boi się Dukaj
— Mieszko B. Wandowicz

Człowiek przeżywający
— Joanna Kapica-Curzytek

Przeczytaj to jeszcze raz: My nie marzniemy
— Anna Nieznaj

Przeczytaj to jeszcze raz: Dryf
— Beatrycze Nowicka

Wieczność porasta rdzą
— Justyna Lech

Scena za ciasna na Lód
— Karolina „Nem” Cisowska

Człowiek przekraczający
— Daniel Markiewicz

Esensja czyta: Luty-marzec 2010
— Jędrzej Burszta, Jakub Gałka, Anna Kańtoch, Daniel Markiewicz, Marcin Mroziuk

Esensja czyta: Grudzień 2009
— Jędrzej Burszta, Jakub Gałka, Anna Kańtoch, Marcin T.P. Łuczyński, Daniel Markiewicz, Beatrycze Nowicka, Monika Twardowska-Wągrowska, Mieszko B. Wandowicz, Konrad Wągrowski

Esensja czyta: Październik-listopad 2009
— Jędrzej Burszta, Jakub Gałka, Anna Kańtoch, Michał Kubalski, Marcin T.P. Łuczyński, Joanna Słupek, Mieszko B. Wandowicz, Konrad Wągrowski, Krzysztof Wójcikiewicz

Tegoż autora

Tryby historii
— Beatrycze Nowicka

Imperium zwane pamięcią
— Beatrycze Nowicka

Gorzka czekolada
— Beatrycze Nowicka

Kosiarz wyłącznie na okładce
— Beatrycze Nowicka

Bitwy nieoczywiste
— Beatrycze Nowicka

Morderstwa z tego i nie z tego świata
— Beatrycze Nowicka

Z tarczą
— Beatrycze Nowicka

Rodzinna sielanka
— Beatrycze Nowicka

Wiła wianki i to by było na tyle
— Beatrycze Nowicka

Supernowej nie zaobserwowano
— Beatrycze Nowicka

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.