Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 27 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Joan Didion
‹Graj jak się da›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułGraj jak się da
Tytuł oryginalnyPlay It As It Lays
Data wydania26 kwietnia 2023
Autor
PrzekładAnna Kołyszko
Wydawca Relacja
ISBN978-83-66997-97-4
Format192s. 140×205mm; oprawa twarda
Cena49,90
Gatunekmainstream
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Sztuka życia
[Joan Didion „Graj jak się da” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Powieść „Graj jak się da” jest osobistą historią, portretem pewnej epoki i zarazem diagnozą społeczną. Nadal aktualną, i to po ponad pół wieku od jej pierwszego wydania.

Joanna Kapica-Curzytek

Sztuka życia
[Joan Didion „Graj jak się da” - recenzja]

Powieść „Graj jak się da” jest osobistą historią, portretem pewnej epoki i zarazem diagnozą społeczną. Nadal aktualną, i to po ponad pół wieku od jej pierwszego wydania.

Joan Didion
‹Graj jak się da›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułGraj jak się da
Tytuł oryginalnyPlay It As It Lays
Data wydania26 kwietnia 2023
Autor
PrzekładAnna Kołyszko
Wydawca Relacja
ISBN978-83-66997-97-4
Format192s. 140×205mm; oprawa twarda
Cena49,90
Gatunekmainstream
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Lektura znakomitej książki biograficznej „Świat według Joan Didion” zainspirowała mnie do tego, aby ponownie sięgnąć po „Graj jak się da”, amerykańskiej prozaiczki, scenarzystki i dziennikarki. Ta książka została niedawno u nas po blisko czterdziestu latach wznowiona, w oryginale ukazała się w 1970 roku. Jak czyta się ją obecnie, po ponad pięciu dekadach?
Ciekawym wprowadzeniem do lektury jest wstęp Davida Thomsona, między innymi powieściopisarza i krytyka filmowego. Jego tekst pozwala nam lepiej dostrzec te szczegóły i niuanse, które mogłyby umknąć nam jako osobom nie tak szczegółowo zorientowanym w realiach amerykańskich. Akcja „Graj jak się da” toczy się w latach 60. XX wieku, w Kalifornii, w środowisku filmowym. Główna bohaterka, Maria, jest aktorką i aktualnie przechodzi kryzys swojej kariery.
Można by rzec, spełnienie marzeń dla tych wszystkich, którzy żałują, że nie urodzili się w Stanach Zjednoczonych. Cóż może być bardziej bajkowego niż wieczne kalifornijskie lato i kariera w amerykańskim filmie? Dom z basenem i przejażdżki po autostradzie – takie bez celu, w nieskończoność, byle tylko być w drodze. Drinki i przyjęcia… To, wypisz wymaluj, obraz zachodniego dobrobytu, który zawsze przyciągał, fascynował i inspirował. Bez wątpienia był to jeden z powodów, dla których w szarych i przaśnych latach PRL-u tak chętnie sięgaliśmy po tę powieść. Ach, być aktorką w Ameryce…
Ale to tylko ulotna „nuta głowy”, która jest w perfumach wyczuwalna jest tylko przez krótką chwilę, zanim nie rozwiną się głębsze warstwy. Szybko daje się dostrzec, że Maria jest kobietą z problemami. Dopada ją kryzys w związku, kariera zawodowa napotyka przeszkody. Główna bohaterka radzi sobie ze wszystkim tak jak potrafi. Jako aktorka jest w odstawce, ale w życiu próbuje jeszcze grać różne role (to nawiązanie do postaci szekspirowskiego Jaga, wymienionego w pierwszym zdaniu książki). Maria chce zachować twarz kobiety sukcesu. Jej najbardziej dramatyczna kreacja to bez wątpienia ta związana z macierzyństwem.
Uderzający jest emocjonalny dystans, z którym Didion portretuje Marię, tracącą stopniowo grunt pod nogami. Autorka nie ocenia, ale dokumentuje. Wszystko jest tu sterylne, wypreparowane, a każda kolejna scena z konsekwencją – by nie powiedzieć, z dziennikarską rzetelnością i precyzją - pokazuje nam rozpad osobowości i staczanie się w nicość. Jak ujmuje to we wstępie Thomson, to zapis stanu ducha schyłku pewnej epoki w kulturze Zachodu (którego jedną z nieformalnych stolic była Kalifornia). Jeśli wczytamy się w tę powieść wystarczająco dokładnie, dostrzeżemy tutaj w pełni zapowiedź tego, co w USA przyszło niedługo później: radykalne przemiany społeczne, będące między innymi skutkiem zniesienia segregacji rasowej, kryzys opioidowy i wzrost liczby przypadków zaburzeń zdrowia psychicznego.
Wspomniane pierwsze zdanie „Graj jak się da” - „Co jest przyczyną zła u Jaga?” może też kierować nas w stronę odczytania tej powieści jako traktatu moralnego. Główna bohaterka nie chce na to pytanie znać odpowiedzi. Oznacza to, że poszukuje ona w człowieku tego, co jest poza dobrem i złem. Amoralność? A może jest tak, że Didion pozwala nam spojrzeć na Marię jako na ofiarę ówczesnej rzeczywistości, gdzie kobiety nie były wysoko w hierarchii? To gorzka konstatacja, ale i głęboka diagnoza społeczna. Z perspektywy czasu jesteśmy w stanie dostrzec o wiele więcej niuansów sytuacji, w jakiej znalazła się główna bohaterka, między innymi za sprawą rozwoju wiedzy psychologicznej, który dokonał się przez ostatnie dekady, jak również dzięki innej pozycji kobiet w społeczeństwie.
Trudno więc wymagać od Marii dobra, trudno doszukiwać się w niej zła. Ona po prostu „gra jak się da” = tak jak gra się na przykład w kości, dostosowując się do warunków i wykorzystując ograniczone możliwości. „Wiem,, co znaczy >nic<, i nadal gram”, to jej własne słowa. Gra się więc tak, jak życie pozwala, ale najważniejsze jest to, by odbywało się to na własnych warunkach. Sztuka życia.
koniec
1 lutego 2024

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »

Studium utraty
Joanna Kapica-Curzytek

25 IV 2024

Powieść czeskiej pisarki „Lata ciszy” to psychologiczny osobisty dramat i zarazem przejmujący portret okresu komunizmu w Czechosłowacji.

więcej »

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
Joanna Kapica-Curzytek

21 IV 2024

„Pingwiny cesarskie” jest ciekawym zapisem realizowania naukowej pasji oraz refleksją na temat piękna i różnorodności życia na naszej planecie.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż autora

Studium utraty
— Joanna Kapica-Curzytek

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
— Joanna Kapica-Curzytek

Superwizja
— Joanna Kapica-Curzytek

Destrukcyjne układy
— Joanna Kapica-Curzytek

Jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa
— Joanna Kapica-Curzytek

Wspierać rozwój
— Joanna Kapica-Curzytek

Jak w operze
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wierzyć w nieprawdę
— Joanna Kapica-Curzytek

Smuga cienia
— Joanna Kapica-Curzytek

Bieg codziennego, zwykłego życia
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.