Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 29 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Serhij Żadan
‹W mieście wojna›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułW mieście wojna
Data wydania28 lutego 2024
Autor
PrzekładMichał Petryk
Wydawca Czarne
ISBN978-83-8191-845-9
Format336s. 133×215mm
Cena49,90
Gatuneknon‑fiction
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa
[Serhij Żadan „W mieście wojna” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
„W mieście wojna” jest czymś więcej niż kroniką oddająca realia życia po agresji Rosji na Ukrainę. To głos wolności, niosący ducha niezłomności i mocny protest przeciwko wojnie.

Joanna Kapica-Curzytek

Jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa
[Serhij Żadan „W mieście wojna” - recenzja]

„W mieście wojna” jest czymś więcej niż kroniką oddająca realia życia po agresji Rosji na Ukrainę. To głos wolności, niosący ducha niezłomności i mocny protest przeciwko wojnie.

Serhij Żadan
‹W mieście wojna›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułW mieście wojna
Data wydania28 lutego 2024
Autor
PrzekładMichał Petryk
Wydawca Czarne
ISBN978-83-8191-845-9
Format336s. 133×215mm
Cena49,90
Gatuneknon‑fiction
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Serhij Żadan (ur. w 1974 roku) jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych pisarzy ukraińskich na świecie. W Polsce znamy go bardzo dobrze, jego poezja i proza doczekała się u nas licznych przekładów. Bodaj najbardziej znaną książką jest „Internat”, opublikowany przez Wydawnictwo Czarne w 2019 roku w przekładzie Michała Petryka. Powieść o mrocznym kolorycie, głęboko zapadająca w pamięć, portretująca twarde realia wojny, została napisana po pierwszej fazie napaści Rosji na ukraiński Donbas w 2014 roku.
Żadan został (miejmy nadzieję, że chwilowo) oderwany od tworzenia literackiej fikcji i innych zawodowych działań, szeroko angażując się w pomoc walczącemu krajowi i zbierając fundusze na zakup potrzebnego na froncie sprzętu. Gdy czytamy zapiski zebrane w tym tomie, widzimy, że jego pióro, dokumentujące frontowe wydarzenia rozgrywające się przede wszystkim w Charkowie, nabrało szczególnej ostrości i przenikliwości, ale jednocześnie też emocjonalnej delikatności. Posty Żadana pojawiały się najpierw w mediach społecznościowych, autor sporządzał je, na gorąco reagując na rozwój wydarzeń, swoje refleksje utrwalał skrótowo, niemal w biegu. Okazało się, że zestawienie w całość nadaje im spójności i potęguje siłę wyrazu. Zauważyli to niemieccy wydawcy, to z ich inspiracji najpierw ukazał się tom zapisków z pierwszego półrocza wojny. Obecnie dostajemy po polsku dziennik pierwszego roku pełnoskalowej wojny, rozpoczętej 22. lutego 2022.
Świetny jest wstęp do tej książki, napisany przez Wierę Meniok, literaturoznawczynię i polonistkę. Także ona dostrzega tę zmianę głosu autora, wymuszoną zewnętrznymi okolicznościami. Jednak Żadan nie tylko nie zamilkł, ale, jak ujmuje to autorka, „wbrew akustyce wojny” utrwala z determinacją bieżące wydarzenia, podtrzymuje ducha niezłomności, dodając swoim rodakom otuchy i wiary w ostateczne zwycięstwo. Podoba mi się bardzo, że Żadan wszystko to czyni bez patosu, a nawet z lekkim humorem, kierując swoją uwagę także na przyziemne i dalekie od wojny kwestie. Scen i szczegółów jest tu bardzo dużo, portretują wojenne życie chyba we wszystkich jego przejawach, od najbardziej tragicznych (tu nie ma trywializowania) do zabawnych.
Nie będzie chyba przesadą napisanie, że głos Żadana był i nadal jest ważnym czynnikiem podtrzymania wysokiego morale, a nawet budowania narodowej wspólnoty i ukraińskiej tożsamości. Wiele osób na Ukrainie, tak samo jak Wiera Meniok, nie mogło sobie wyobrazić „ani jednego dnia bez siły jego słów”, jak czytamy we wstępie. Autor zapisał 8. marca 2022: „teraz nie tylko pisze się historię – pisze się ją w języku ukraińskim”. Kto wie, o co toczy się ta wojna, w pełni zrozumie dobitność i głębię tego stwierdzenia.
Żadan, mieszkaniec Charkowa, ani na chwilę nie przestaje być częścią swojej społeczności, przyjmuje inspirującą innych postawę: „robimy, co tylko możemy, aby pomóc”. Czynnie pomaga, zbiera pieniądze, organizuje, udziela się także jako koncertujący muzyk rockowy – i w ten sposób także zbiera fundusze, również wyjeżdżając za granicę, także do Polski. „W mieście wojna” jest dla mnie także kroniką tego, jak ten ukraiński pisarz i artysta stał się duchowym liderem, a nawet moralnym autorytetem. Wykuwa się tutaj jego głęboko przeżywany patriotyzm, choć, jak wspomniałam, nie ma tu zadęcia ani nadmiernego skupienia autora na sobie, co budzi szacunek.
Nie ma wątpliwości, że ten tom wyszedł spod pióra kogoś, kto także jest poetą. I nie chodzi tylko o pojawiające się tutaj fragmenty poezji. Chodzi też o wykreowanie emocjonalnej atmosfery i kierowanie uwagi czytających na rzeczy, które są daleko od grozy wojny. Choć to może tylko pozory. Wiera Meniok zwraca uwagę, że ta „kronika wojny jest także (…) zapisem dziejów nieba”. Przekonujemy się tutaj, że patrzenie w niebo podczas wojny jest najważniejsze. Trzeba wiedzieć, co ono przyniesie, bo stamtąd przychodzą teraz nie tylko chmury i deszcze, ale śmierć i zniszczenie. Kiedy jest pokój, niemal nie zauważamy codziennej ciszy i zastoju nieba. Często nawet nie zadajemy sobie trudu, aby popatrzeć w górę.
Na uwagę zasługują rozproszone fragmenty, w których autor pisze o „porażce kultury Dostojewskiego i Tołstoja”. Wniosek jest bardzo czytelny i jednoznaczny: po napaści Rosji na Ukrainę i szeregu zbrodni wojennych obciążających agresora, tak zwana wielka kultura rosyjska nie ma moralnego prawa, aby na równych prawach współistnieć na świecie. Ta refleksja nie może być jednak odczytywana bez odpowiedniego kontekstu, a tworzy go właściwie cały ten tom. Szczególną wagę mają także etyczne i filozoficzne przemyślenia, zawarte w dwóch tekstach wystąpień Żadana na forum międzynarodowym.
W 2022 roku Serhij Żadan za swoją humanitarną postawę został wyróżniony Nagrodą Pokojową Księgarzy Niemieckich (brakuje mi doprecyzowującego przypisu tłumacza, czy na pewno o to wyróżnienie chodzi? Czytamy o Nagrodzie Pokoju, co może być mylące). Mamy w książce zapis oficjalnej przemowy ukraińskiego pisarza, padają w niej ważne słowa. Smutny i przejmujący to tekst, bo wynika z niego, że znów historia świata się powtarza. Zanurzony w niej człowiek staje przed koniecznością szukania słów, które oddadzą od zawsze niewyrażalne realia konfrontowania się z wojenną rzeczywistością. Jak pokazać innym, że wojna przynosi poczucie załamania czasu, brak ciągłości i zmieniającą się perspektywę? Nowa, tragiczna rzeczywistość zmienia też język, zwraca uwagę Zadan. W czasie konfliktu zbrojnego jego możliwości są ograniczone. Ale tym bardziej mówienie jest wtedy potrzebne. Jest też przemowa z okazji wyróżnienia autora Nagrodą Hannah Arendt. Ukraiński pisarz trafnie zauważa, że „oddalamy się od cienia, który rzuca XX wiek”. Świadkowie tamtej wojny odchodzą, ale historia znów zatacza dramatyczny krąg i „w Europie pojawiło się jeszcze jedno wojenne pokolenie”.
„W mieście wojna” nie jest pierwszym opublikowanym u nas tomem publicystyki dotyczącym napaści Rosji na Ukrainę. Jakiś czas temu ukazał się u nas „Dziennik inwazji” Andrieja Kurkowa. Ta książka pokazuje nam wojenne wydarzenia z bardziej intelektualnej, syntetycznej perspektywy; zadaniem Kurkowa było raczej wytłumaczenie fenomenu Ukrainy reszcie świata. Żadan też stara się to robić, ale pisze przede wszystkim dla rodaków, aby mobilizować ich do oporu i czynnego włączania się w działania przeciwko agresorowi. Powtarza jak mantrę: „jutro obudzimy się jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa”. Oby tych dni było już niewiele.
koniec
8 kwietnia 2024

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Ten okrutny XX wiek: Budowle muszą runąć
Miłosz Cybowski

29 IV 2024

Zdobycie ruin klasztoru na Monte Cassino przez żołnierzy armii Andersa obrosło wieloma mitami. Jednak „Monte Cassino” Matthew Parkera bardzo dobrze pokazuje, że był to jedynie drobny epizod w walkach o przełamanie niemieckich linii obrony na południe od Rzymu.

więcej »

Jak to dobrze, że nie jesteśmy wszechwiedzący
Joanna Kapica-Curzytek

28 IV 2024

Czym tak naprawdę jest tytułowa siła? Wścibstwem czy pełnym pasji poznawaniem świata? Trzech znakomitych autorów odpowiada na te i inne pytania w tomie esejów pt. „Ciekawość”.

więcej »

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Gdzie leży Woroszyłowgrad?
— Paweł Micnas

Tegoż autora

Jak to dobrze, że nie jesteśmy wszechwiedzący
— Joanna Kapica-Curzytek

Studium utraty
— Joanna Kapica-Curzytek

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
— Joanna Kapica-Curzytek

Superwizja
— Joanna Kapica-Curzytek

Destrukcyjne układy
— Joanna Kapica-Curzytek

Wspierać rozwój
— Joanna Kapica-Curzytek

Jak w operze
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wierzyć w nieprawdę
— Joanna Kapica-Curzytek

Smuga cienia
— Joanna Kapica-Curzytek

Bieg codziennego, zwykłego życia
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.