Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 30 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Leszek Adamczewski
‹Na dno szybu. Od Oberschlesien do Górnego Śląska›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułNa dno szybu. Od Oberschlesien do Górnego Śląska
Data wydania26 listopada 2013
Autor
Wydawca Replika
ISBN978-83-7674-165-9
Format348s. 145×205mm
Cena34,90
Gatunekhistoryczna, non‑fiction, podróżnicza / reportaż
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Śląskie tajemnice drugiej wojny światowej
[Leszek Adamczewski „Na dno szybu. Od Oberschlesien do Górnego Śląska” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Szlak reporterskich wędrówek Leszka Adamczewskiego prowadzi nas tym razem na południe Polski, na Śląsk. W tym regionie rozegrało się podczas drugiej wojny światowej wiele dramatycznych epizodów. Autor przybliża nam niektóre z nich, uświadamiając także, że ten region Polski ma wyjątkowo bolesną i zawikłaną historię.

Joanna Kapica-Curzytek

Śląskie tajemnice drugiej wojny światowej
[Leszek Adamczewski „Na dno szybu. Od Oberschlesien do Górnego Śląska” - recenzja]

Szlak reporterskich wędrówek Leszka Adamczewskiego prowadzi nas tym razem na południe Polski, na Śląsk. W tym regionie rozegrało się podczas drugiej wojny światowej wiele dramatycznych epizodów. Autor przybliża nam niektóre z nich, uświadamiając także, że ten region Polski ma wyjątkowo bolesną i zawikłaną historię.

Leszek Adamczewski
‹Na dno szybu. Od Oberschlesien do Górnego Śląska›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułNa dno szybu. Od Oberschlesien do Górnego Śląska
Data wydania26 listopada 2013
Autor
Wydawca Replika
ISBN978-83-7674-165-9
Format348s. 145×205mm
Cena34,90
Gatunekhistoryczna, non‑fiction, podróżnicza / reportaż
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Jak bardzo bolesną i zawikłaną – ilustruje to wstęp autora, przypominający najważniejsze fakty z dziejów Śląska od momentu włączenia jego części do Polski w 1922 roku, po plebiscycie i trzecim powstaniu śląskim, które wybuchło po ogłoszeniu, że cały Śląsk zostanie w rękach niemieckich. Ślązacy przywitali swój częściowy powrót do „matki Polski” z wielkimi oczekiwaniami i nadziejami, które – niestety – zostały rozwiane przez rządy II Rzeczpospolitej. Z centralnej perspektywy Warszawy nie rozumiano delikatnych kwestii kulturowych i narodowościowych. Wybuch wojny dodatkowo skomplikował sytuację Śląska – Niemcy nigdy nie pogodzili się z utratą części tego wysoko uprzemysłowionego regionu, który miał wtedy ogromne znaczenie ekonomiczne i strategiczne. Znajdowały się tam kopalnie węgla, huty i zakłady chemiczne.
Leszek Adamczewski przygląda się historii Śląska podczas drugiej wojny światowej nie z perspektywy zawodowego historyka, ale reportera, tropiącego zagadki z przeszłości. Interesują go mniej spektakularne elementy historii Górnego Śląska – losy skarbów kultury, tajna broń, która być może powstawała na tych ziemiach, sekretne narady przywódców, które zaowocowały decyzjami wpływającymi na przebieg wojny. Autor odnajduje wśród oficjalnie opisanych wojennych wydarzeń ich drugie, niemniej dramatyczne dno i wskazuje, że są one także istotnymi elementami historii i tożsamości tego regionu. Zagadki kryją się w relacjach świadków (lub ich potomków), odnalezionych dokumentach lub na filmowych taśmach. Autor krytycznie się im przygląda i konfrontuje ze znanymi oficjalnie faktami.
W konsekwencji rewizji ulega niejeden mit, utrwalany w naszej zbiorowej pamięci za sprawą powojennej polskiej propagandy. Reporter przygląda się na przykład znanemu epizodowi tak zwanej prowokacji gliwickiej („Uwaga! Tu Gliwice…”), która miała być bezpośrednim pretekstem do wypowiedzenia Polakom wojny. Okazuje się, że przebieg wydarzeń, jaki znamy z oficjalnych źródeł, nie do końca odpowiada prawdzie. Również niezbyt prawdziwy jest mit o śląskich harcerzach – obrońcach katowickiej wieży spadochronowej („Przerwane powitanie Wehrmachtu”). Leszek Adamczewski zagląda także za kulisy propagandy o rzekomym zamachu na Hitlera, organizowanym przy okazji otwarcia niemieckiego mauzoleum i amfiteatru na Górze Świętej Anny („Amfiteatr w strugach deszczu”) w maju 1938 roku. Tekst „Zniszczyć Warszawę!” odtwarza szlak przemieszczania się ruchomego sztabu „Führera” – pociągu jadącego przez Śląsk w 1939 roku.
Niezwykle ciekawe są teksty związane z historią zakładów przemysłowych Górnego Śląska. Mieszczące się w Raciborzu zakłady Siemensa otrzymały w 1940 roku zamówienie na produkcję dużej ilości surowca przydatnego do produkcji broni jądrowej. Zamówienie zostało zrealizowane, ale w taki sposób, że najprawdopodobniej przyczyniło się do znacznego opóźnienia w pracach nazistów nad bronią masowej zagłady („Sabotaż w zakładzie Siemensa”). Teksty „Palec Stalina” i „Łupy przemysłowe” odtwarzają historię walki o ten region, gdy już kończyła się druga wojna światowa: Niemcy chcieli bronić Śląska za wszelką cenę, Rosjanie zaś na rozkaz Stalina masowo wywozili po wojnie do ZSRR wyposażenie wielu śląskich fabryk („oddamy wam tylko mury i pustą ziemię, wszystko pozostałe wywieziemy”). Spustoszenie Śląska następowało także z rąk amerykańskich, którzy wielokrotnie bombardowali na przykład zakłady przemysłowe w Kędzierzynie-Koźlu i okolicach („Naloty na Blechhammer”). Autor przypomina, że przy tej okazji niestety ginęła ludność cywilna.
Jest w tych tekstach zawarta spora część historii Śląska, ale nie brakuje także portretów indywidualnych osób i ich wojennych losów („Zakazana miłość”, „Widzenie Waltraudy Scholz”). Autor przypomina też ból i dramat kobiet z tego regionu, ofiar masowych gwałtów ze strony radzieckich żołnierzy („Opolskie pobojowisko”). Teksty Leszka Adamczewskiego osadzone są głęboko w kontekście specyfiki Śląska, jego kwestii narodowościowych oraz politycznych, także tych będących konsekwencją intensywnych działań propagandowych Niemiec i Polski. Są to do dzisiaj drażliwe tematy, ale można powiedzieć, że autor porusza się wśród nich delikatnie, z wyczuciem i zrozumieniem. Nie szermuje rzucanymi na oślep oskarżeniami o wrogą „niemieckość” czy antypolskość, ale wskazuje raczej konieczność całościowej oceny osób i wydarzeń, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności. Wydźwięk książki jest przy tym dosyć wyraźny: po bogactwo i dorobek śląskiego przemysłu wyciągali ręce i Niemcy, i Rosjanie. Tak samo było ze skarbami kultury, rabowanymi w równym stopniu przez wojennych agresorów, jak i naszych „wyzwolicieli” („Tramwajem po skarby”). Śląsk jest zatem regionem szczególnie przez wojnę doświadczonym.
Cennym uzupełnieniem książki są liczne zdjęcia – zarówno archiwalne, z czasów wojny, jak i współczesne. Wiele z nich zostało zrobionych przez autora. To dowód na to, że Leszek Adamczewski nie pisał swoich tekstów wyłącznie „za biurkiem”, ale osobiście odwiedził opisane przez siebie miejsca. Reportaże napisane są z dużą dozą pasji i dociekliwości. Autorowi nie zależy na wywołaniu sensacji i kreowaniu się na osobę, która zna „jedyną prawdę” kryjącą się w zagadkach z czasów wojny. Chodziło mu raczej o to, by pokazać, ile jeszcze wojennych tajemnic kryje w sobie śląska ziemia: w zasypanych szybach i tunelach, rozebranych torach kolejowych, nieodkopanych po wojnie skarbach, zapomnianych skrytkach, coraz mniej jednoznacznych śladach z przeszłości, niewyjaśnionych do końca relacjach świadków.
koniec
10 stycznia 2014

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Ten okrutny XX wiek: Budowle muszą runąć
Miłosz Cybowski

29 IV 2024

Zdobycie ruin klasztoru na Monte Cassino przez żołnierzy armii Andersa obrosło wieloma mitami. Jednak „Monte Cassino” Matthew Parkera bardzo dobrze pokazuje, że był to jedynie drobny epizod w walkach o przełamanie niemieckich linii obrony na południe od Rzymu.

więcej »

Jak to dobrze, że nie jesteśmy wszechwiedzący
Joanna Kapica-Curzytek

28 IV 2024

Czym tak naprawdę jest tytułowa siła? Wścibstwem czy pełnym pasji poznawaniem świata? Trzech znakomitych autorów odpowiada na te i inne pytania w tomie esejów pt. „Ciekawość”.

więcej »

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Nie tylko „złoty pociąg”
— Joanna Kapica-Curzytek

Dziedzictwo czasów wojny
— Joanna Kapica-Curzytek

Tajemnice tajemnic
— Joanna Kapica-Curzytek

Tegoż autora

Jak to dobrze, że nie jesteśmy wszechwiedzący
— Joanna Kapica-Curzytek

Studium utraty
— Joanna Kapica-Curzytek

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
— Joanna Kapica-Curzytek

Superwizja
— Joanna Kapica-Curzytek

Destrukcyjne układy
— Joanna Kapica-Curzytek

Jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa
— Joanna Kapica-Curzytek

Wspierać rozwój
— Joanna Kapica-Curzytek

Jak w operze
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wierzyć w nieprawdę
— Joanna Kapica-Curzytek

Smuga cienia
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.