Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 6 maja 2024
w Esensji w Esensjopedii

Danuta Tymowska
‹Jane Goodall›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułJane Goodall
Data wydania29 stycznia 2020
Autor
Wydawca Znak
ISBN978-83-240-5364-3
Format440s. 140×205mm; oprawa twarda
Cena44,90
Gatunekbiograficzna / wywiad / wspomnienia, non‑fiction
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Badaczka i aktywistka
[Danuta Tymowska „Jane Goodall” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
„Jane Goodall. Pani od szympansów” to porywająco napisana, wyczerpująca opowieść o niezwykłej pionierce nauki i działaczce zaangażowanej w budowanie lepszej przyszłości naszej planety.

Joanna Kapica-Curzytek

Badaczka i aktywistka
[Danuta Tymowska „Jane Goodall” - recenzja]

„Jane Goodall. Pani od szympansów” to porywająco napisana, wyczerpująca opowieść o niezwykłej pionierce nauki i działaczce zaangażowanej w budowanie lepszej przyszłości naszej planety.

Danuta Tymowska
‹Jane Goodall›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułJane Goodall
Data wydania29 stycznia 2020
Autor
Wydawca Znak
ISBN978-83-240-5364-3
Format440s. 140×205mm; oprawa twarda
Cena44,90
Gatunekbiograficzna / wywiad / wspomnienia, non‑fiction
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Jane Goodall, urodzona w 1934 roku, inspiruje ludzi na całym świecie już od kilkudziesięciu lat. Jako badaczka życia społecznego szympansów dokonała istotnego przełomu w etologii (nauce o zachowaniach zwierząt) udowadniając, że ssaki naczelne tworzą narzędzia i potrafią się nimi posługiwać. Z biegiem lat stała się zaangażowaną aktywistką, działającą na rzecz zachowania populacji szympansów w ich ekosystemach i obronę ich praw (sprzeciwiając się wykorzystywaniu tych zwierząt do badań naukowych). Wszystkie jej działania są częścią jeszcze większego projektu: budowania globalnej świadomości ekologicznej, systemu ochrony całej przyrody oraz poczucia, że wszyscy bez wyjątku mamy wpływ na naszą planetę i odpowiadamy za jej dobrostan.
O Jane Goodall i jej działalności ukazało się już w języku angielskim wiele książek, również tych dla dzieci. Nadal bardzo poczytne są dwie pozycje autorstwa jej samej, prezentujący w ujęciu popularnonaukowym wyniki jej wieloletnich badań terenowych: „W cieniu człowieka” (polskie wydanie PWN, 1974) i „Przez dziurkę od klucza” (ostatnie wznowienie: Wyd. Próśzyński i S-ka, 2019). To miła niespodzianka, że biografia „Jane Goodall. Pani od szympansów”, którą obecnie dostajemy, nie jest tłumaczeniem z angielskiego. Autorką jest Danuta Tymowska, między innymi biolożka, redaktorka w wydawnictwie PWN oraz absolwentka literatury angielskiej na uniwersytecie w Cambridge.
Książka, która trafia do naszych rąk, jest napisana z głęboką znajomością tematu, a także – co warto zauważyć – piękną polszczyzną (cóż to za uczta podczas lektury i mile zaskakujący kontrast wobec niejednego przypadku nie tyle tłumaczenia, ile przeciętnego na ogół spolszczenia, z ubogim słownictwem i polską – niepolską frazą). Opisy dalekich dla nas miejsc, w których Jane Goodall pracowała jako badaczka, są żywe, barwne i stanowią ważny element tej książki. Oto człowiek staje wobec całego bogactwa i niezwykłości przyrody, będąc w jej świecie gościem. Narrację we wspaniały sposób uzupełniają liczne wspaniałe fotografie czarno-białe i kolorowe, zarówno te z rodzinnego albumu Jane Goodall, jak i te dokumentujące jej badania i podróże po całym świecie. Już wyklejka książki ze słynnym zdjęciem młodej Jane witającej się z młodym szympansiątkiem jest intrygującym zaproszeniem do przejrzenia dalszych zdjęć i zapoznania się z całością książki.
Danuta Tymowska wyczerpująco, ale nie rozwlekle (to też wielka umiejętność!) opisuje lata dzieciństwa, młodości i początków kariery zawodowej badaczki szympansów. Jane Goodall już jako mała dziewczynka marzyła o tym, aby „wyjechać do Afryki i zajmować się zwierzętami” – czy możemy wątpić, że w życiu wszystko ma swój cel? Jane Goodall została badaczką szympansów mając zaledwie 26 lat i nie posiadając uniwersyteckiego wykształcenia (które uzupełni później, od razu uzyskując stopień doktora). Przyznam, że zawsze chciałam poznać bliżej życiową i naukową drogę dr Goodall, a ta książka mi to umożliwiła, w dodatku w formie bardzo satysfakcjonującej lektury. Otrzymałam odpowiedź także na pytania dotyczące życia prywatnego badaczki i aktywistki.
Wszystko, pamiętajmy, działo się w w latach 60. XX wieku, gdy miejsce kobiet w nauce nie było jeszcze tak oczywiste jak obecnie, zajmowano się jeszcze wtedy nawet „zachowywaniem poczucia przyzwoitości” (to dlatego Jane wyruszyła na badania do Gombe w Tanzanii z matką, a babcia oburzała się na „nieprzyzwoite” opisy zachowań szympansów, które tak mocno absorbowały młodą badaczkę). A jednak udało się Jane Goodall nie tylko utrzymać się w świecie nauki pomimo głosów krytyki, ale ten świat za sprawą metod i wyników swoich badań zrewolucjonizować. Danuta Tymowska bardzo ciekawie i wielowymiarowo opisuje, jak do tego doszło.
Dzisiaj, w dobie tak bardzo rozwiniętych technologii, gdy zrobienie zdjęcia i wysłanie go na drugi koniec planety to zaledwie ułamki sekund, z niedowierzaniem i podziwem czytamy o kłopotach Jane Goodall, by wykonać fotografie ze swoich badań. Bez nich nie była możliwa publikacja ważnego artykułu w piśmie „National Geographic”, który niejako ugruntowywałby wszystkie dokonania i stanowiłby punkt wyjścia dla kontynuacji badań (a przede wszystkim – dla zdobycia funduszy, co zawsze było jedną z najważniejszych kwestii). Odsyłam do książki po dalszy ciąg tej historii. Jakie to szczęście, że obecnie ludzie nauki takich problemów już nie mają (choć z pewnością mają zupełnie inne).
Opisy obserwacji Jane Goodall fascynują i wzruszają. To pionierskie badania, które zmieniły (i nadal jeszcze zmieniają albowiem proces ten postępuje wolno) podejście człowieka do świata przyrody. Nie jest wcale tak, że zwierzęta (szczególnie małpy naczelne) „są jak ludzie”, ale to my, ludzie, jesteśmy do nich podobni w zachowaniach. I to dlatego nie mamy i nie możemy mieć w świecie przyrody uprzywilejowanej pozycji, nie jesteśmy „właścicielami” naturalnego środowiska, w którym żyjemy.
Z biegiem lat Jane Goodall – badaczka zamieniła się w aktywistkę. Z początku była orędowniczką walki o zachowanie naturalnych siedlisk szympansów w Afryce. Z czasem przyszła walka o poprawę ich warunków w ogrodach zoologicznych, a także kampanie na rzecz zaprzestania badań naukowych na małpach naczelnych. Nie można czytać spokojnie wszystkich tych opisów nieszczęść zwierzaków, wyrządzanych okrutną ludzką ręką. Łamie to serce i nie pozwala myśleć o niczym innym. Tutaj dopiero da się dostrzec, jak bardzo potrzebny jest głos Jane Goodall na rzecz obrony zwierząt.
Może tylko szkoda, że tak stosunkowo niewiele miejsca (to ostatni rozdział) zajął autorce opis powstania organizacji i fundacji Roots and Shoots. Działalność na jej rzecz Jane Goodall uznaje za kluczową: chodzi o edukację przyszłych pokoleń, które mogłyby działać na rzecz poprawy dobrostanu naszej planety. Wśród dzieci i młodzieży, do których dociera działalność Roots and Shoots – są przecież przyszli światowi przywódcy, lokalni politycy i aktywiści organizacji pozarządowych na całym świecie. Nie ma więc ważniejszej misji, jak docieranie z przekazem proekologicznym i edukacja w tej dziedzinie. Tu przydałaby się szeroka prezentacja tego, co dokładnie i konkretnie Roots and Shoots robi, a to być może zainspirowałoby do działań także młodych ludzi w Polsce. Autorka tłumaczy nazwę Roots and Shoots na Korzonki i Kiełki, ale w Polsce pod tą nazwą organizacja nie występuje. Mamy w Warszawie stowarzyszenie Roots & Shoots Frascati Warsaw Club, działające na podstawie certyfikatu wydanego przez Jane Goodall, ale działalność tej organizacji w Polsce wydaje się jakby zarzucona i zapomniana.
Jedną z pozycji bibliograficznych, z której korzystała Danuta Tymowska jest taka o tytule: „Jane Goodall. The Woman who Redefined Man” [Jane Goodall. Kobieta, która zmieniła definicję człowieka]. I to chyba najbardziej oddaje wagę dokonań brytyjskiej badaczki. Jej mentor Louis Lekay , gdy poznał jej wyniki badań, napisał: „obecnie musimy albo zmienić definicję narzędzi albo zmienić definicję człowieka, albo też zaakceptować, że szympansy są ludźmi”. Jane Goodall radykalnie zmieniła i na nowo zdefiniowała miejsce człowieka w świecie przyrody, zrywając z antropocentryzmem i zainspirowała wielu innych, by podążali podobną drogą. Warto zapoznać się z tą fascynującą opowieścią o jednej z najbardziej niezwykłych kobiet świata.
koniec
29 kwietnia 2020

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Fakty i wyobraźnia
Joanna Kapica-Curzytek

5 V 2024

„Przepis na potwora” to książka na wysokim poziomie, popularyzująca w oryginalny sposób naukę i jej historię. W jej tle jest słynny utwór literacki, a efekt tego połączenia jest wręcz znakomity.

więcej »

PRL w kryminale: Nie bądź jak kura w Wołominie!
Sebastian Chosiński

3 V 2024

Szczęsny to ma klawe życie! Nie nudzi się nawet jednego dnia, ponieważ w peerelowskiej Warszawie zbrodnie popełniane są bez opamiętania. A że jest inteligentny i zawsze dopina swego, wzbudza podziw współpracowników i przełożonych. Miewa też magnetyczny wpływ na kobiety, chociaż nie pozwala sobie zamącać umysłu ich urodą. Dlatego też udaje mu się w końcu rozwikłać w „Dwóch włosach blond” wielce skomplikowaną intrygę kryminalną.

więcej »

Przerwane beztroskie dzieciństwo
Marcin Mroziuk

2 V 2024

Z jednej strony „Sprzedawca marzeń” to po prostu wciągająca powieść przygodowa, z drugiej zaś strony książka Katarzyny Ryrych przybliża młodym czytelnikom gęstniejącą atmosferę przed wybuchem II wojny światowej i cierpienia ludności cywilnej na jej początku.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż autora

Fakty i wyobraźnia
— Joanna Kapica-Curzytek

Jak to dobrze, że nie jesteśmy wszechwiedzący
— Joanna Kapica-Curzytek

Studium utraty
— Joanna Kapica-Curzytek

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
— Joanna Kapica-Curzytek

Superwizja
— Joanna Kapica-Curzytek

Destrukcyjne układy
— Joanna Kapica-Curzytek

Jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa
— Joanna Kapica-Curzytek

Wspierać rozwój
— Joanna Kapica-Curzytek

Jak w operze
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wierzyć w nieprawdę
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.