Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 2 maja 2024
w Esensji w Esensjopedii

Teodor Parnicki

ImięTeodor
NazwiskoParnicki

Teodor Parnicki – wspomnienie

Esensja.pl
Esensja.pl
Dokładnie sto lat temu, 5 marca 1908 roku urodził się jeden z największych, a na pewno już najoryginalniejszych pisarzy historycznych, Teodor Parnicki.

Michał Foerster

Teodor Parnicki – wspomnienie

Dokładnie sto lat temu, 5 marca 1908 roku urodził się jeden z największych, a na pewno już najoryginalniejszych pisarzy historycznych, Teodor Parnicki.

Teodor Parnicki

ImięTeodor
NazwiskoParnicki
Pisarz porównywany z Jamesem Joyce’em, autor ponad trzydziestu powieści historycznych. Debiutował w 1937 roku powieścią „Aecjusz, ostatni Rzymianin”, za którą otrzymał wyróżnienie Polskiej Akademii Literatury. Po II wojnie światowej Parnicki osiadł w Meksyku; w międzyczasie ukazała się jego kolejna książka, do dziś najpopularniejsza – „Srebrne orły”. W powieści autor poruszał tematykę powstawania państwa Bolesława Chrobrego z punktu widzenia ówczesnej średniowiecznej Europy.
Kolejne dzieła Parnickiego układają się w dwa wielkie cykle zapoczątkowane przez „Aecjusza” i „Srebrne orły”. Pierwszy to historia starożytna (głównie Rzym i Grecja), drugi – początki państwa polskiego (np. seria „Nowa baśń”). W późniejszych latach Parnicki zacznie pisać także powieści sięgające czasów powstania listopadowego („Staliśmy jak dwa sny”) czy wojny francusko-pruskiej 1870-1871.
W twórczości Parnickiego bardzo wcześnie pojawiają się elementy fantastyki1), historii alternatywnej2) i oryginalnych wyobrażeń autora na tematy historyczne (np. hipoteza o związkach między państwem Mieszka I a kultem Pierzastego Węża w Ameryce Południowej). Praktycznie od swojej trzeciej powieści („Koniec »Zgody narodów«”) pisarz rezygnuje z narracji trzecioosobowej, a także opisywania przedstawianej rzeczywistości – jego książki stają się relacjami z rozmów, przesłuchań, fragmentami listów czy dokumentów. Język narracji staje się bardzo skomplikowany, trudny w odbiorze (widać tu wpływy Joyce’a i tzw. strumienia świadomości), co w dużej mierze zniechęca do lektury późniejszych powieści autora. Jak stwierdza Krzysztof Kożuchowski, twórca strony poświęconej Parnickiemu, czytanie książek autora „Tylko Beatrycze” staje się istnym błądzeniem po labiryncie Minotaura. Z kolei niektórzy krytycy ukuli nawet określenie na trudną lekturę dzieł pisarza – „powieść paranoickoidalna”.
W 1967 r. Parnicki wrócił na stałe do Polski. Został laureatem Nagrody Państwowej, a także nagrody paryskiej „Kultury”. W 1983 r. otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Umarł pięć lat później, w Warszawie, podczas pracy nad kolejną powieścią. Jego niedokończona książka została opublikowana w 2003 roku pod tytułem „Ostatnia powieść”. Z okazji setnej rocznicy urodzin Parnickiego Wydawnictwo Literackie wydało „Dzienniki z lat osiemdziesiątych” zawierające zapis ostatnich lat życia pisarza.
W wywiadzie dla Ekspresu z 1984 r. Parnicki mówił: „Nie jestem przeciwnikiem pokrzepiania serc, ale uważam, że należy raczej pokrzepiać mózgi”. To stwierdzenie można uznać za motto jego twórczości.
koniec
5 marca 2008
1) Np. pociąg czasoprzestrzenny (powieść „Tożsamość”), którym podróżując bohaterowie mogą obserwować wydarzenia historyczne.
2) W powieści „Sam wyjdę bezbronny” cesarz Julian Apostata nie ginie w Persji i udaje mu się przeprowadzić plan zniszczenia chrześcijaństwa. Z kolei „Muza dalekich podróży” to alternatywna historia powstania listopadowego – zwyciężają Polacy, Mickiewicz zostaje ministrem kultury, a Słowacki musi udać się na emigrację.

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Okładka <i>Amazing Stories Quarterly</i> z wiosny 1929 r. to portret jednego z Małogłowych.<br/>© wikipedia

Stare wspaniałe światy: Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
Andreas „Zoltar” Boegner

11 IV 2024

Czy „Nowy wspaniały świat” Aldousa Huxleya, powieść, której tytuł wykorzystałem dla stworzenia nazwy niniejszego cyklu, oraz ikoniczna „1984” George’a Orwella bazują po części na pomysłach z „After 12.000 Years”, jednej z pierwszych amerykańskich antyutopii?

więcej »

Fantastyczne Zaodrze, czyli co nowego w niemieckiej science fiction? (24)
Andreas „Zoltar” Boegner

7 IV 2024

Kontynuując omawianie książek SF roku 2021, przedstawiam tym razem thriller wyróżniony najważniejszą nagrodą niemieckojęzycznego fandomu. Dla kontrastu przeciwstawiam mu wydawnictwo jednego z mniej doświadczonych autorów, którego pierwsza powieść pojawiła się na rynku przed zaledwie dwu laty.

więcej »

Fantastyczne Zaodrze, czyli co nowego w niemieckiej science fiction? (23)
Andreas „Zoltar” Boegner

14 III 2024

Science fiction bliskiego zasięgu to popularna odmiana gatunku, łącząca zazwyczaj fantastykę z elementami powieści sensacyjnej lub kryminalnej. W poniższych przykładach chodzi o walkę ze skutkami zmian klimatycznych oraz o demontaż demokracji poprzez manipulacje opinią publiczną – w Niemczech to ostatnio gorąco dyskutowane tematy.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.