Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 25 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Stefan Chwin
‹Panna Ferbelin›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułPanna Ferbelin
Data wydania21 lutego 2011
Autor
Wydawca Tytuł
ISBN978-83-89859-08-2
Format320s. 130×195mm; oprawa twarda
Cena48,20
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Jezus Chrystus jako gatunek literacki
[Stefan Chwin „Panna Ferbelin” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Jezus Chrystus jest także gatunkiem literackim, po który co rusz sięgają autorzy. Powodów może być sporo – chęć zmierzenia się z religią chrześcijańską, Bogiem czy dotarcia do człowieka, który wywarł wpływ na historię świata. Można też próbować pokazać, kim dla współczesnych jest Chrystus – zgodnie z pytaniem: „Za kogo ludzie uważają Syna Człowieczego?” Stefan Chwin w „Pannie Ferbelin” przedstawia właśnie, jak obecnie rozumiany jest Nazarejczyk. A raczej – nierozumiany.

Michał Foerster

Jezus Chrystus jako gatunek literacki
[Stefan Chwin „Panna Ferbelin” - recenzja]

Jezus Chrystus jest także gatunkiem literackim, po który co rusz sięgają autorzy. Powodów może być sporo – chęć zmierzenia się z religią chrześcijańską, Bogiem czy dotarcia do człowieka, który wywarł wpływ na historię świata. Można też próbować pokazać, kim dla współczesnych jest Chrystus – zgodnie z pytaniem: „Za kogo ludzie uważają Syna Człowieczego?” Stefan Chwin w „Pannie Ferbelin” przedstawia właśnie, jak obecnie rozumiany jest Nazarejczyk. A raczej – nierozumiany.

Stefan Chwin
‹Panna Ferbelin›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułPanna Ferbelin
Data wydania21 lutego 2011
Autor
Wydawca Tytuł
ISBN978-83-89859-08-2
Format320s. 130×195mm; oprawa twarda
Cena48,20
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
W „Pannie Ferbelin” dominują dwa tematy znane czytelnikom Chwina – Gdańsk i teologia. Oba występują zarówno na poziomie fabuły jak i ogólnej myśli. Oto zostajemy rzuceni w realia trochę zmyślonego, a trochę prawdziwego Gdańska z początku XX wieku. Jednocześnie Gdańsk jest też Jerozolimą z czasów Chrystusa – przynajmniej, pod względem wydarzeń, które się w nim rozegrają. Mamy więc zarówno opowieść o historii rodzinnego miasta Chwina, jak i parafrazę historii sprzed 2 tys. lat.
W Gdańsku pojawia się tajemniczy Nauczyciel z Neustadt, młody ideowiec, który rozpoczyna nauki na błoniach, przyciągając tłumy mieszczuchów. No i nie tylko ich, ale również głównej bohaterki, Marii Ferbelin, i władz miasta. Ferbelin, bo uzdrawia z choroby jej ojca, stolarza, władz natomiast z powodów politycznych. Dalsza akcja rozwija się według schematu ewangelii. Nauczyciel głosi idee wprawdzie porywające ludzi, ale będące nie w smak władzom i hierarchom. Na pierwszy rzut oka jedynym poważnym odstępstwem od opowieści znanej z ewangelii jest tytułowa panna Ferbelin i jej relacja z Nauczycielem. Wkrótce jednak przekonujemy się, że nie jest to żadna innowacja ze strony autora. Wątek Marii to również parafraza, tym razem mitologii gnostyków.
Kim jest Nauczyciel z Neustadt? Chwin dokonał ciekawego połączenia współczesnej myśli o Jezusie z myślą gnostycką. Nie oznacza to jednak, że Nauczyciel jest po prostu przeniesionym Chrystusem z apokryfów. Autor umiejętnie wplata odpowiednio przetworzone wątki gnostyckie w fabułę, niekoniecznie wkładając je w usta samego Nauczyciela. Na przykład z wypowiedzi prokuratora Hammelsa dowiadujemy się, że życie jest „wiecznym zmęczeniem”, które ukoić mogą jedynie mroki śmierci. Albo w relacji z nauk na błoniach: „Nauczyciel z Neustadt zaczął coś mówić o jakiejś Sofii, która – jak to ujął – urodziła się po to, by światło zwyciężyło ciemność”. Czy w rozmowie Nauczyciela z Marią: „Ty nigdy nie będziesz miała dziecka. Zbyt dobrze wiesz, jak straszną rzeczą jest wydać człowieka na świat”.
Kolejna ważna cecha Nauczyciela to jego moralizatorstwo. Jak można prędko się przekonać, nie zapowiada on niczego nowego, nie głosi ani Królestwa Bożego, ani końca czasów. Jezus Chwina jest raczej ideowcem, który zabłąkał się nie wiadomo skąd i nie bardzo wie, co chce powiedzieć. Widać to w jego wypowiedziach adresowanych do robotników (walka o przywileje), jak i wyobrażeniu na temat pierwszych chrześcijan. Otóż, zdaniem Nauczyciela „wzajemne zobowiązania wynikały [wśród nich] jedynie z człowieczeństwa”. Uczniowie Chrystusa byli więc tylko dobrymi ludźmi, a nie – jak czytamy w Dziejach Apostolskich – tymi, którzy nosili w sobie Ducha Świętego.
Czy zatem można w ogóle utożsamiać Nauczyciela Chwina z Jezusem? I tak i nie. Na tym polega podstawowy problem z Jezusem, którego – być może – literacko po prostu nie sposób jest uchwycić. Chwin w wywiadzie dla „Tygodnika powszechnego” (3 IV 2011) mówił o dwóch Jezusach – pokojowym i wojowniku. Ale nie jest to jedynie kwestia, że ewangelie pokazują Mesjasza z różnych stron, tylko że wymyka się On wszelkim schematom. Zarówno ówczesnych odbiorców (por. opowieść o burzeniu i odbudowaniu świątyni), jak i dzisiejszych. Mam wrażenie, że to właśnie pokazuje „Panna Ferbelin” – Jezusa, który nie jest wcale Jezusem. Jest spłaszczoną ideą, pewnym wyobrażeniem, które nie bardzo jest rozumiane przez ludzi. Innymi słowy, Nauczyciel z Neustadt jest Jezusem takim, jakiego próbujemy dopasować do naszego życia.
Takie spojrzenie pomoże nam wytłumaczyć zakończenie powieści, które nie jest – jak mogłoby się początkowo zdawać – wcale happy endem. (Uwaga, teraz będzie tzw. spoiler). Odarcie Jezusa z rzeczywistości boskiej i uczynienie z niego zwykłego człowieka odbija się na fabule książki. No bo po co Nauczyciel ma umierać, skoro jego śmierć nie przyniesie żadnego pożytku – nie będzie żadnego odkupienia? Nauczyciel nie bierze niczyich grzechów na siebie, nie pokonuje jak mesjasz śmierci, jest jedynie bezbronnym ideowcem, który zaplątał się do polityki. Co więcej, Chwin pokazuje, że zło można zwyciężać jedynie złem, a wszystkie idee są siebie warte (porwanie przez Marię).
To bardzo ponury obraz, w którym rzeczywiście jedynym ukojeniem może być pustka śmierci, „Bezradosne Niebo” Hammelsa. To jest właśnie „Dobra Nowina”, którą jesteśmy dzisiaj zaimpregnowani. Dziecięcy słodki Jezusek z lekcji religii przekształca się w nas w dziwnego gościa, który żył dawno temu i może coś tam zrobił – ale jakie to ma znaczenie dla mojego życia? Ten niewyobrażalnie radykalny przekaz Chrystusa z ewangelii zostaje sprowadzony do paru wyświechtanych moralizmów (powinniśmy się kochać, „Bóg nie potrzebuje żadnego Kościoła”), zostaje sprasowany na potrzeby współczesnej kulturowej papki. I jak tu się dziwić, że nic nas nie zadowala?
koniec
16 kwietnia 2011

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Studium utraty
Joanna Kapica-Curzytek

25 IV 2024

Powieść czeskiej pisarki „Lata ciszy” to psychologiczny osobisty dramat i zarazem przejmujący portret okresu komunizmu w Czechosłowacji.

więcej »

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
Joanna Kapica-Curzytek

21 IV 2024

„Pingwiny cesarskie” jest ciekawym zapisem realizowania naukowej pasji oraz refleksją na temat piękna i różnorodności życia na naszej planecie.

więcej »

PRL w kryminale: Biały Kapitan ze Śródmieścia
Sebastian Chosiński

19 IV 2024

Oficer MO Szczęsny, co sugeruje już zresztą samo nazwisko, to prawdziwe dziecko szczęścia. Po śledztwie opisanym w swej debiutanckiej „powieści milicyjnej” Anna Kłodzińska postanowiła uhonorować go awansem na kapitana i przenosinami do Komendy Miejskiej. Tym samym powinien się też zmienić format prowadzonych przez niego spraw. I rzeczywiście! W „Złotej bransolecie” na jego drodze staje wyjątkowo podstępny bandyta.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Esensja czyta: Luty 2012
— Jędrzej Burszta, Miłosz Cybowski, Anna Kańtoch, Joanna Kapica-Curzytek

Esensja czyta: Luty-marzec 2010
— Jędrzej Burszta, Jakub Gałka, Anna Kańtoch, Daniel Markiewicz, Marcin Mroziuk

Przypowieść o poświęceniu
— Karolina Rodzaj

Tegoż autora

Steve Jobs wielkim poetą był
— Michał Foerster

Notatki na marginesie „Mapy i terytorium”
— Michał Foerster

Chociaż nie brzmi to zbyt oryginalnie
— Michał Foerster

„Ludzie tu w ogóle nie żyją, a jedynie umierają”
— Michał Foerster

Ifigenia, czyli Albania
— Michał Foerster

Miłosz, czyli sensacje XX wieku
— Michał Foerster

Szaleństwo, którego już nie ma
— Michał Foerster

Lovecraft tkwi w szczegółach
— Michał Foerster

W co dzisiaj wierzymy?
— Michał Foerster

James Bond jest Hiszpanem
— Michał Foerster

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.