Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 27 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Anna Matwiejewa
‹Przełęcz Diatłowa›

EKSTRAKT:40%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułPrzełęcz Diatłowa
Tytuł oryginalnyПеревал Дятлова
Data wydania26 lutego 2020
Autor
PrzekładMagda Dolińska-Rydzek
Wydawca Mova
ISBN978-83-66436-97-8
Format240s. 135×205mm
Cena39,90
Gatunekhistoryczna
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Uralski realizm zepsuty przez magię
[Anna Matwiejewa „Przełęcz Diatłowa” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Ceniona i nagradzana w Rosji, w Polsce Anna Matwiejewa jest praktycznie nieznana. Czy to zmieni się za sprawą opartej na faktach i licznych dokumentach, opowiadającej o tragicznym losie wyprawy swierdłowskich turystów w góry Uralu północnego powieści „Przełęcz Diatłowa. Tajemnica dziewięciorga” – śmiem wątpić.

Sebastian Chosiński

Uralski realizm zepsuty przez magię
[Anna Matwiejewa „Przełęcz Diatłowa” - recenzja]

Ceniona i nagradzana w Rosji, w Polsce Anna Matwiejewa jest praktycznie nieznana. Czy to zmieni się za sprawą opartej na faktach i licznych dokumentach, opowiadającej o tragicznym losie wyprawy swierdłowskich turystów w góry Uralu północnego powieści „Przełęcz Diatłowa. Tajemnica dziewięciorga” – śmiem wątpić.

Anna Matwiejewa
‹Przełęcz Diatłowa›

EKSTRAKT:40%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułPrzełęcz Diatłowa
Tytuł oryginalnyПеревал Дятлова
Data wydania26 lutego 2020
Autor
PrzekładMagda Dolińska-Rydzek
Wydawca Mova
ISBN978-83-66436-97-8
Format240s. 135×205mm
Cena39,90
Gatunekhistoryczna
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Ta powieść ma już swoje lata. Powstała dwie dekady temu. Pierwotnie ukazała się w kilku częściach na łamach publikowanego w Jekaterynburgu (czyli dawnym Swierdłowsku) od końca lat 50. ubiegłego wieku miesięczniku „Ural”. Autorka dzieła, Anna Matwiejewa, była blisko związana z tym czasopismem przez całą pierwszą dekadę XXI wieku, kiedy – jako redaktor naczelny – zawiadywał nim doskonale znany w naszym kraju dramaturg Nikołaj Kolada. Wersja książkowa „Przełęczy Diatłowa” ujrzała światło dopiero w 2005 roku. Wtedy też zwrócili na nią uwagę lokalni filmowcy. Szefostwo Swierdłowskiej Wytwórni Filmowej – mimo powrotu po upadku Kraju Rad do przedrewolucyjnej nazwy miasta, instytucja ta pozostała przy szyldzie z epoki Związku Radzieckiego – wykupiło prawa do ekranizacji, zamówiło scenariusz (napisali go dramaturdzy Aleksandr Archipow i Jarosława Pulinowicz), wyznaczyło reżysera – i na tym się skończyło. Film do dzisiaj nie powstał. Przynajmniej nie rosyjski, bo swoją wersję tej historii – utrzymaną w konwencji horroru – przedstawił w 2011 roku pracujący w Hollywood Fin Renny Harlin.
Anna Aleksandrowna Matwiejewa (rocznik 1972) pochodzi – podobnie zresztą jak jej przodkowie – z Jekaterynburga; tam chodziła do szkoły średniej, tam studiowała na wydziale dziennikarstwa miejscowego uniwersytetu, tam też podjęła pracę i założyła rodzinę. Wielce prawdopodobne, że historię zakończonej tragicznie wyprawy pod kierownictwem Igora Diatłowa poznała już we wczesnej młodości. To historia, którą po dziś dzień żyje miasto, choć w ubiegłym roku od tamtych wydarzeń minęło sześćdziesiąt lat. Nieustannie jednak pojawiają się nowe książki na ten temat, a ilość tekstów prasowych i internetowych idzie w tysiące. Matwiejewej trzeba jednak oddać, że zajęła się sprawą, kiedy nie była ona jeszcze znana na całym świecie. Choć w Jekaterynburgu już wtedy głośno ją komentowano i domagano się wyjaśnienia zagadki. Sprawcą tego zamieszania był w dużej mierze były prokurator Lew Iwanow, który zimą i wiosną 1959 roku przez kilka tygodni, zanim został odsunięty od śledztwa, prowadził dochodzenie. Po upadku ZSRR zabrał głos w tej sprawie, pisząc list, w którym zasugerował, że trzydzieści lat wcześniej dopuszczono się fałszerstwa.
Iwanow wielokrotnie przywoływany jest przez Matwiejewą na kartach powieści. Podobnie jak inni uczestnicy wydarzeń. „Przełęcz Diatłowa”, choć mocno oparta na faktach, ma jednak dość specyficzny charakter. Wynika on z przynależności gatunkowej pisarstwa Anny Aleksandrowny. Krytyk literacki Wiktor Toporow (zmarły w 2013 roku) określił je mianem „uralskiego realizmu magicznego”. Na czym on polega? To można by autorytarnie stwierdzić po przeczytaniu przynajmniej kilku dzieł autorki z Jekaterynburga, tymczasem w Polsce przed „Przełęczą Diatłowa” wydano tylko jedną jej książkę – zbiór opowiadań „Lolotta i inne paryskie historie” (w Rosji opublikowany cztery lata temu). Oceniając więc na podstawie tych dwóch pozycji, można odnieść wrażenie, że Matwiejewej ów magiczny realizm służy przede wszystkim… chodzeniu na skróty. Bo po co wymyślać skomplikowane konstrukcje fabularne, skoro można pstryknąć palcem i znaleźć rozwiązanie. Nie zawsze logiczne, ale za to popychające akcję naprzód. Ot, magia!
Takich magicznych interwencji jest w „Przełęczy Diatłowa” kilka i nijak mają się one do dramatycznej historii, jaka posłużyła autorce za punkt wyjścia. Na książkę tę składają się bowiem tak naprawdę dwa osobne wątki. Pierwszy: współczesny i obyczajowy; jego główną postacią jest alter ego Anny Aleksandrowny – opuszczona przez męża dziennikarka i pisarka, wielbicielka wyścigów samochodowych, która nawet swego kota nazwała Schumi alias Schumacher (na cześć siedmiokrotnego mistrza świata Formuły 1). Drugi: historyczny i sensacyjny, w którym zajmująca się „grupą Diatłowa” bohaterka opisuje przebieg wyprawy, jej fatalny finał i podjęte tuż po odkryciu tragedii nieudolne próby jej wyjaśnienia. A jak w ogóle „wyszła” na ten temat? Wyjaśnienie tego wpisuje się właśnie w nurt realizmu magicznego i jest tak naiwne i niewiarygodne, że samo przytaczanie tego wywołuje w recenzencie poczucie… zażenowania. Podobnie jak i nawiedzające pisarkę duchy „diatłowców” i bliżej niezidentyfikowana postać pisząca za nią spore fragmenty książki. Jeśli dodamy do tego jeszcze towarzyszące narratorce perypetie miłosne (istotna rola została tu powierzona niewiernemu mężowi Wadimowi, który teraz pragnie odpokutować winy) – obraz katastrofy będzie w miarę pełny.
A jednak – przekornie – warto po książkę Matwiejewej sięgnąć; zwłaszcza jeżeli wcześniej czytało się reportażową „Tragedię na Przełęczy Diatłowa” (2020) Alice Lugen. Pod pewnymi względami „Przełęcz Diatłowa” dopełnia pozycję polskiej dziennikarki śledczej. Anna Aleksandrowna przytacza bowiem sporo dokumentów, które zostały odtajnione (oczywiście nie wszystkie) dopiero w latach 90. XX wieku i dzięki nim systematyzuje wiedzę na temat tego, co stało się na przełomie stycznia i lutego 1959 roku w czasie marszu dziewięciorga turystów na górę Otorten. Przygląda się również szesnastu najpopularniejszym hipotezom (oceniając przy tym ich „wskaźnik wiarygodności”), a na koniec przedstawia własny opis zdarzeń, jakie prowadziły do nieszczęścia, który – o dziwo! – brzmi nadzwyczaj sensownie i obiektywnie. Gdyby tylko fragmenty dokumentalne powieści nie były przetykane beznadziejnym wątkiem rodem z komedii romantycznej (z domieszką magii) – ocena dzieła Matwiejewej byłaby na pewno dużo wyższa.
koniec
29 czerwca 2020

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »

Studium utraty
Joanna Kapica-Curzytek

25 IV 2024

Powieść czeskiej pisarki „Lata ciszy” to psychologiczny osobisty dramat i zarazem przejmujący portret okresu komunizmu w Czechosłowacji.

więcej »

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
Joanna Kapica-Curzytek

21 IV 2024

„Pingwiny cesarskie” jest ciekawym zapisem realizowania naukowej pasji oraz refleksją na temat piękna i różnorodności życia na naszej planecie.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż autora

Czas zatrzymuje się dla jazzmanów
— Sebastian Chosiński

Płynąć na chmurach
— Sebastian Chosiński

Ptaki wśród chmur
— Sebastian Chosiński

„Czemu mi smutno i czemu najsmutniej…”
— Sebastian Chosiński

Pieśni wędrujące, przydrożne i roztańczone
— Sebastian Chosiński

W kosmosie też znają jazz i hip hop
— Sebastian Chosiński

Od Bacha do Hindemitha
— Sebastian Chosiński

Z widokiem na Manhattan
— Sebastian Chosiński

Duńczyk, który gra po amerykańsku
— Sebastian Chosiński

Awangardowa siła kobiet
— Sebastian Chosiński

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.