Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 27 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Blendi Fevziu
‹Hoxha›

EKSTRAKT:90%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułHoxha
Tytuł oryginalnyEnver Hoxha
Data wydania20 września 2022
Autor
PrzekładSebastian Szymański
Wydawca Prószyński i S-ka
SeriaOblicza zła
ISBN978-83-8295-159-2
Format376s. 165×240mm; oprawa twarda
Cena69,99
Gatunekbiograficzna / wywiad / wspomnienia, historyczna, non‑fiction
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Ten okrutny XX wiek: Jak stworzyć kraj, który stał się bunkrem?
[Blendi Fevziu „Hoxha” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Forma komunistycznych rządów totalitarnych, jaka w Polsce utrzymywała się do przełomu październikowego w 1956 roku, w Albanii trwała trzydzieści pięć lat dłużej. Coraz bardziej odizolowany od reszty świata kraj, przez cztery dekady rządzony był przez człowieka o wielkim ego i psychopatycznej naturze. O tym opowiada niezwykle przejmująca biografia „Hoxha. Żelazna pięść Albanii” autorstwa dziennikarza Blendiego Fevziu.

Sebastian Chosiński

Ten okrutny XX wiek: Jak stworzyć kraj, który stał się bunkrem?
[Blendi Fevziu „Hoxha” - recenzja]

Forma komunistycznych rządów totalitarnych, jaka w Polsce utrzymywała się do przełomu październikowego w 1956 roku, w Albanii trwała trzydzieści pięć lat dłużej. Coraz bardziej odizolowany od reszty świata kraj, przez cztery dekady rządzony był przez człowieka o wielkim ego i psychopatycznej naturze. O tym opowiada niezwykle przejmująca biografia „Hoxha. Żelazna pięść Albanii” autorstwa dziennikarza Blendiego Fevziu.

Blendi Fevziu
‹Hoxha›

EKSTRAKT:90%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułHoxha
Tytuł oryginalnyEnver Hoxha
Data wydania20 września 2022
Autor
PrzekładSebastian Szymański
Wydawca Prószyński i S-ka
SeriaOblicza zła
ISBN978-83-8295-159-2
Format376s. 165×240mm; oprawa twarda
Cena69,99
Gatunekbiograficzna / wywiad / wspomnienia, historyczna, non‑fiction
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Blendi Fevziu, autor wydanej w ubiegłym roku po polsku biografii Envera Hoxhy, jest moim rówieśnikiem. Można by więc powiedzieć, jako że obaj dorastaliśmy w krajach komunistycznych, iż kształtowały nas podobne okoliczności. Byłoby to jednak duże uproszczenie. Rządzona po grudniu 1981 roku przez generalski triumwirat Wojciech Jaruzelski – Czesław Kiszczak – Florian Siwicki Polska Ludowa nie była nawet w małym procencie państwem tak opresyjnym, jak Albania Hoxhy, w której stalinowską formę sprawowania władzy utrzymano aż do śmierci dyktatora. Gdy w tym bałkańskim kraju upadał komunizm, czego jaskrawym przejawem stało się zlikwidowanie znienawidzonej przez sporą część społeczeństwa Albańskiej Partii Pracy (co nastąpiło w połowie czerwca 1991 roku), nad Wisłą głową państwa był już bohater „Solidarności” Lech Wałęsa, a urząd premiera sprawował Jan Krzysztof Bielecki z centroprawicowego Kongresu Liberalno-Demokratycznego.
W tym samym roku Fevziu ukończył studia filologiczne na Uniwersytecie Tirańskim i wkrótce został dziennikarzem – najpierw prasowym, później także telewizyjnym (od 1997 roku jest gospodarzem popularnego talk show „Opinion”). Z czasem coraz bardziej zaczęła wciągać go historia Albanii w XX wieku, a skutkiem tego zainteresowania stały się kolejne książki: wydana pierwotnie w 2011 roku „Enver Hoxha” (na polski przetłumaczona jako „Hoxha. Żelazna pięść Albanii”), opowiadająca o dziejach ojczyzny Fevziu od 1912 do 2012 roku „100 lat” (2012) oraz „Ahmed Zogu. Prezydent, który został królem” (2014). Jak dotąd, na język polski przetłumaczono jedynie tę pierwszą. Biorąc pod uwagę fakt, że w stopce wydania Prószyńskiego widnieje jako data publikacji oryginału rok 2016, można podejrzewać, że jest to tłumaczenie nie z języka albańskiego, lecz angielskiego.
Kim był Enver Hoxha? Urodził się w Gjirokastrze w 1908 roku, a więc w czasach kiedy Albania stanowiła jeszcze własność chylącego się powoli ku upadkowi Imperium Osmańskiego. Przyszedł na świat w rodzinie muzułmańskiej, jego ojciec był kupcem. Dom, do którego prowadza się dzisiaj turystów odwiedzających to przepięknie położone miasto, z górującym nad nim średniowiecznym zamkiem, nie jest oryginalnym budynkiem; tamten spłonął, kiedy Enver miał sześć lat, obecny zbudowano natomiast w latach 60. Hoxha był jeszcze dzieckiem, kiedy korzystając z osłabienia Turcji w wyniku klęski poniesionej w pierwszej wojnie bałkańskiej, Albania ogłosiła niepodległość, a pierwszym premierem został Ismail Qemali. Aktywnym działaczem niepodległościowym był stryj Envera, Hysen Hoxha, który w związku z częstymi nieobecnościami w domu ojca przyszłego dyktatora, zajmował się tak naprawdę wychowaniem chłopca. I wpajaniem mu miłości do ojczyzny.
W połowie lat 20. na czele państwa, które już od kilku lat było republiką, jako prezydent stanął konserwatywny polityk Ahmed Zogu. Po trzech latach dokonał bezkrwawego zamachu stanu i ogłosił się królem. W tym czasie Enver Hoxha ukończył liceum francuskie w Korczy, wyjechał na naukę do Francji i Belgii, tam zainteresował się komunizmem i zaczął działać w opozycji antyzogistycznej. Mimo to zezwolono mu na powrót do ojczyzny. Ba! dzięki przychylnemu mu wysokiemu urzędnikowi ministerstwa edukacji otrzymał nawet etat nauczyciela – najpierw w Tiranie, później w Korczy. Tam przetrwał do 1939 roku, kiedy to Albanię zajęły wojska włoskie. Król Zogu uciekł; szkołę, w której pracował Enver, przekształcono z francuskiej we włoską, a jego samego zwolniono. Nie mając innego wyjścia, przeniósł się do stolicy, zahaczył u któregoś z krewnych i otworzył sklep z… tytoniem. Jednocześnie nawiązał bliskie kontakty z komunistami. Jako że partia dopiero raczkowała, łatwo było w niej przebić się i osiągnąć znaczącą pozycję. Hoxhy udało się wejść do Komitetu Centralnego, a z czasem zostać przywódcą ruchu.
Blendi Fevziu szczegółowo omawia zarówno ten, jak i późniejszy, znacznie bardziej dramatyczny dla rodaków Hoxhy, znaczony represjami, okres jego życia i rządów. Posiłkuje się przy tym wspomnieniami samego dyktatora, ale również ludzi, którzy znajdowali się w jego otoczeniu (i nierzadko z czasem stawali się rzeczywistymi bądź wyimaginowanymi wrogami, skazywanymi na uwięzienie bądź okrutną śmierć), jak też licznymi dokumentami. Patrzy na niego z wielu stron, dzięki czemu portret staje się wielowymiarowy i – jak można mniemać – możliwie najbliższy obiektywnej prawdy. Ambicją Fevziu jest wyjaśnienie czytelnikowi, zwłaszcza temu spoza Albanii, jak człowiek tak nijaki, w zasadzie pozbawiony charyzmy (ale na pewno nie sprytu i bezwzględności), wyrósł na przywódcę antyfaszystowskiego Ruchu Wyzwolenia Narodowego, generała Armii Narodowo-Wyzwoleńczej, przywódcę partii komunistycznej, wreszcie – bezwzględnego dyktatora Ludowej (Socjalistycznej) Republiki Albanii, przed którym drżano aż do jego śmierci w kwietniu 1985 roku.
Choć rządził krajem terytorialnie niewielkim, utrzymanie się przy władzy przez cztery dekady wymagało od niego wielkiej ekwilibrystyki. Ułatwiał mu to na pewno charakter i pragmatyzm polityczny; Hoxha bowiem nigdy nie zawiązywał sojuszów na zawsze – to, że jednego dnia było się jego najbliższym przyjacielem, nie oznaczało wcale, że następnego nie wyląduje się w ciemnej celi albo zostanie rozstrzelanym gdzieś w lesie pod Tiraną. Równie bezwzględnie postępował w polityce zagranicznej, najpierw opierając się, a potem definitywnie zrywając współpracę kolejno z Jugosławią Josipa Broz-Tity, Związkiem Radzieckim, w końcu Chinami. W efekcie niemal całkowicie odizolował kraj od świata zewnętrznego, zamieniając go w jeden wielki obóz koncentracyjny. Zwalczał wszelkie religie, konsekwentnie budując własny kult. Zwolennicy dyktatora starają się bronić go, wskazując na pozytywne aspekty władzy – likwidację analfabetyzmu czy uprzemysłowienie Albanii. Tyle że to samo stałoby się zapewne również pod rządami innych sił politycznych, które mogłyby nie mieć zapędów totalitarnych.
„Hoxha. Żelazna pięść Albanii” to fascynująca lektura, która – z punktu widzenia czytelnika polskiego – ma tylko jeden, zresztą nie tak znów wielki, mankament: niewiele można przeczytać w tej biografii o okresie okupacji włoskiej i niemieckiej (po 1939 roku), czyli na przykład o Albańskiej Partii Faszystowskiej (po 1943 roku – Nazistowskiej) bądź kolaboracyjnych rządach Mustafy Merliki i Eqrema Libohovy, który zresztą wielokrotnie czynił młodemu Enverowi Hoxhy różne dobrodziejstwa. Gdyby książkę Fevziu uzupełnić o te wiadomości – panorama dziejów Albanii za życia dyktatora byłaby pełna i perfekcyjna.
koniec
12 lipca 2023

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »

Studium utraty
Joanna Kapica-Curzytek

25 IV 2024

Powieść czeskiej pisarki „Lata ciszy” to psychologiczny osobisty dramat i zarazem przejmujący portret okresu komunizmu w Czechosłowacji.

więcej »

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
Joanna Kapica-Curzytek

21 IV 2024

„Pingwiny cesarskie” jest ciekawym zapisem realizowania naukowej pasji oraz refleksją na temat piękna i różnorodności życia na naszej planecie.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.