Można przewidywać, że po tragicznych wydarzeniach w lesie pod Smoleńskiem, które stały się początkiem – miejmy nadzieję, iż trwałego – nowego otwarcia w stosunkach polsko-rosyjskich, zwiększy się nad Wisłą zainteresowanie dawnym wschodnim (a dzisiaj już tylko północno-wschodnim) sąsiadem. Kultura rosyjska – literatura, film i teatr – od jakiegoś czasu, po wielu latach, staje się, także dzięki „Esensji”, coraz bardziej obecna w świadomości Polaków. Dla wielu naszych rodaków Rosja wciąż jeszcze stanowi jednak całkowicie niezrozumiałą i nieodgadnioną „terra incognita” – potężny i nieprzewidywalny kraj, którego należy się bać. Czy słusznie? Europejscy (a później również amerykańscy) myśliciele i naukowcy od wieków starają się rozgryźć fenomen, jakim jest to gigantyczne państwo rozciągające się na dwóch kontynentach, od Bałtyku na zachodzie po morza Beringa i Ochockie na wschodzie, od Morza Barentsa i Oceanu Arktycznego na północy po morza Czarne i Kaspijskie oraz stepy Azji Środkowej na południu. Wyzwanie to niełatwe i niewielu udało się wyjść z niego obronną ręką. Stephen Kotkin, specjalista od dziejów nowożytnych i najnowszych Europy Środkowo-Wschodniej i Azji, postanowił przyjrzeć się bliżej ostatnim dwóm dekadom Związku Radzieckiego i pierwszej dekadzie odrodzonej republikańsko-federacyjnej Rosji. Tematem tym Amerykanin interesuje się od wielu już lat, można więc uznać go za specjalistę. Po zdobyciu licencjatu na Unwiersytecie w Rochester (w stanie Nowy Jork) przeniósł się na Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley, gdzie obronił magisterkę (w 1983) oraz doktorat (w 1988 roku). Rok później został wykładowcą, a wkrótce też profesorem, Uniwersytetu w Princeton (w stanie New Jersey). Pierwszą pracą naukową, w powstaniu której brał udział, był zbiór artykułów zatytułowany „Behind the Urals. An American Worker in Russia’s City of Steel” (1989); pierwszą samodzielną książką – opracowanie na temat społecznych uwarunkowań pierestrojki („Steeltown, USSR. Soviet Society in the Gorbachev Era”, 1992). Rozgłos przyniosła mu jednak dopiero pozycja poświęcona codziennemu życiu budowniczych, a potem mieszkańców i robotników Magnitogorska, będąca jednocześnie wiwisekcją wizji sowieckiego raju w latach 30. XX wieku („Magnetic Mountain. Stalinism as a Civilization”, 1995). „Armagedon był o krok” (z podtytułem: „Rozpad Związku Radzieckiego 1970-2000”) pierwotnie ukazał się przed siedmioma laty; polskie wydanie oparte jednak zostało na wersji poprawionej z 2008 roku. Kilka miesięcy temu natomiast, we współpracy z doskonale w naszym kraju znanym Janem T. Grossem, Kotkin opublikował niewielkie objętościowo dzieło „Rok 1989. Koniec społeczeństwa nieobywatelskiego”, które również zdążyło już trafić na nasze półki księgarskie.