Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 28 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Rajko Grlić
‹Konstytucja›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułKonstytucja
Tytuł oryginalnyUstav Republike Hrvatske
Dystrybutor Aurora Films
Data premiery8 września 2017
ReżyseriaRajko Grlić
ZdjęciaBranko Linta
Scenariusz
ObsadaNebojša Glogovac, Dejan Aćimović, Ksenija Marinković, Božidar Smiljanić, Mladen Hren, Matija Cigir, Zdenko Jelčić, Robert Ugrina
MuzykaDuke Bojadziev
Rok produkcji2016
Kraj produkcjiChorwacja, Czechy, Macedonia, Słowenia
Czas trwania93 min
WWW
Gatunekdramat, komedia
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

Dobry i Niebrzydki: Homonarodowiec czyta Konstytucję

Esensja.pl
Esensja.pl
Piotr Dobry, Konrad Wągrowski
Dziś na nasze ekrany wchodzi chorwacka „Konstytucja”, a ponieważ Konstytucja RP w ostatnich miesiącach stała się dość gorącym tematem, sprawdzamy, czy bałkański film można jakoś odnosić do polskich realiów.

Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Dobry i Niebrzydki: Homonarodowiec czyta Konstytucję

Dziś na nasze ekrany wchodzi chorwacka „Konstytucja”, a ponieważ Konstytucja RP w ostatnich miesiącach stała się dość gorącym tematem, sprawdzamy, czy bałkański film można jakoś odnosić do polskich realiów.

Rajko Grlić
‹Konstytucja›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułKonstytucja
Tytuł oryginalnyUstav Republike Hrvatske
Dystrybutor Aurora Films
Data premiery8 września 2017
ReżyseriaRajko Grlić
ZdjęciaBranko Linta
Scenariusz
ObsadaNebojša Glogovac, Dejan Aćimović, Ksenija Marinković, Božidar Smiljanić, Mladen Hren, Matija Cigir, Zdenko Jelčić, Robert Ugrina
MuzykaDuke Bojadziev
Rok produkcji2016
Kraj produkcjiChorwacja, Czechy, Macedonia, Słowenia
Czas trwania93 min
WWW
Gatunekdramat, komedia
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Konrad Wągrowski: Noc. Pewien mężczyzna przebiera się w kobiece ciuchy, maluje, szminkuje, zakłada perukę. Rusza w miasto, w barze wypija drinka, rozmawiając z barmanem i wspominając dawnego kochanka. W następnej scenie widzimy, jak już w dzień, w męskim stroju, prowadzi zajęcia dla studentów, na których mówi o serbskim terrorze wobec Chorwatów w Jugosławii i nobilituje Ante Pavelica, faszystowskiego przywódcę chorwackich Ustaszy z okresu II wojny światowej i później, odpowiedzialnego m.in. za liczne zbrodnie wojenne. Gej, transwestyta i zdeklarowany chorwacki nacjonalista jednocześnie? Przychodzi mi na myśl „Fanatyk” („Believer”, 2001) i Żyd-antysemita kreowany przejmująco przez Ryana Goslinga w jednej z jego pierwszych ról.
Piotr Dobry: Albo „Kim jest Michael” i James Franco jako gej-homofob, queerowy aktywista, który został chrześcijańskim pastorem.
KW: I tak też sobie pomyślałem, że wielka szkoda, że w polskim kinie nikt nie odważy się na takie wewnętrznie sprzeczne kreacje. U nas wszystko jest zwykle albo czarno-białe, albo mdłe; brak miejsca na barwne, odważne, niestandardowe, wykraczające poza przyjęte podziały charaktery. No, chyba że liczymy dziennikarkę TVN (czy jak tam ta stacja się w filmie nazywała), która wierzy w zamach smoleński u Krauzego…
PD: Wiesz, niektóre środowiska w Polsce pewnie chętnie wyłożyłyby hajs na film o Hitlerze-lewaku, i miałbyś swojego barwnego, niestandardowego bohatera, jakiego się domagasz. Ale może nie idźmy tym tropem. Natomiast już poważnie, to nazwisko Krauze rzeczywiście kojarzy mi się ostatnio z niejednoznacznymi, zniuansowanymi postaciami, tyle że chodzi nie o „Smoleńsk” Antoniego Krauzego, lecz o „Ptaki śpiewają w Kigali” Joanny Kos-Krauze, o którym to tytule, mam nadzieję, pogadamy w okolicach premiery. Zaś generalnie masz oczywiście sporo racji, polskie kino, nawet to ambitniejsze, rzadko wykracza poza schemat charakterologiczny.
KW: I to jest bardzo smutne, bo zamiast pokazywać, że świat nie jest czarno-biały, w jakiś sposób utrwala obecny jednoznaczny podział na dwa obozy, mające ze sobą coraz mniej wspólnego, a poza tym przecież historia Polski pełna jest arcyciekawych, niejednoznacznych postaci, o których można by kręcić wybitne, zniuansowane filmy, ale nikt tego nie robi, bo boi się, że zostanie skrytykowany przez obie strony podziału.
PD: Chyba nawet nie tyle chodzi o to, że nikt takich filmów nie chce robić, ile o to, że nikt nie wyłoży na nie funduszy. Państwo na pewno nie, bo obecni ludzie od kultury wychodzą z założenia „dobrze albo wcale” i rozglądają się raczej za tematami pomnikowymi, najchętniej czymś w stylu tego legendarnego już blockbustera o Janie III Sobieskim z Melem Gibsonem.
KW: Wracając do naszego filmu, jeśli ktoś myśli, że chorwacka „Konstytucja” to kolejny film o bohaterze zmagającym się z własną tożsamością, będzie jednak w grubym błędzie. Główny bohater, Vjeko Kralj, z własną tożsamością problemów żadnych nie ma – jest tak samo zdeklarowanym gejem, jak i nacjonalistą, i nie widzi w tym żadnej sprzeczności. Nawet wówczas, gdy zostanie boleśnie pobity przez grupę młodych, którzy nie widzą miejsca dla gejów we współczesnej Chorwacji. Przypadek chce, że w szpitalu zajmuje się nim sąsiadka, z zawodu pielęgniarka, która z kolei wyszła za Serba, pracującego obecnie w chorwackiej policji i próbującego się ze swym serbskim pochodzeniem nie afiszować. Vjeko opiekuje się kalekim i upośledzonym (najprawdopodobniej po udarze) ojcem, po pobiciu nie może tego robić. Zadania podejmuje się sąsiadka, ale ma ona swój warunek – jej mąż przygotowuje się do ważnego egzaminu ze znajomości chorwackiej konstytucji, a nie jest człowiekiem zbyt łatwo przyswajającym wiedzę. Kralj ma więc mu pomóc, a ich rozmowy stają się podstawą do spojrzenia na relacje chorwacko-serbskie i całą skomplikowaną jugosłowiańską przeszłość.
PD: Tak, kamienica zamieszkiwana przez czworo bohaterów robi tu poniekąd za współczesną Chorwację w pigułce. Zaszłości etniczne wciąż nie dają o sobie zapomnieć, sąsiedzi mają inne korzenie, status społeczny, poglądy – ale są na siebie skazani. I ta złożoność ich sytuacji tudzież charakterów jest świetnie zobrazowana nie tylko na poziomie opowieści o geju-narodowcu, bo nawet na takiej podstawowej, oczywistej płaszczyźnie te postaci odbiegają od stereotypów. Wykształcony, dystyngowany profesor ma w sobie zarazem dużo jadu i cynizmu, nie tylko tego o podłożu nacjonalistycznym. Rubaszny, zwalisty policjant, który u Smarzowskiego czy Vegi non stop chlałby i napieprzał konkubinę, okazuje się wrażliwcem, kochającym mężem…
KW: No, pije także, ale te jego problemy z alkoholem w filmie pokazane są raczej nieśmiało, bez przekonania i równie dobrze mogłoby nie być w ogóle tego wątku. Dla mnie w jego postaci najciekawsze jest, że jest weteranem wojny chorwacko-serbskiej – po chorwackiej stronie, gdy do wojska zgłosił się na ochotnika, ale jego motywacją był strach i poczucie, że jako Serb w Chorwacji musi się zachowywać jeszcze bardziej po chorwacku niż autochtoni. Co zresztą, w przekonaniu Kralja, w żaden sposób nie zdejmuje z policjanta winy bycia Serbem. To mógłby być świetny temat na osobny film.
PD: To racja. W ogóle każdej z postaci można by poświęcić osobny film, rozbudowujący ich prywatne, intymne historie. Żona policjanta, poczciwa pielęgniarka, tęskni do czasów, gdy była miss mokrego podkoszulka, kokietuje profesora, dostajemy też zaskakującą scenę seksu oralnego z jej udziałem. Jest w tej bohaterce pewna przaśność, ale na pewno nie tak toporna, jak w komediach Jacka Bromskiego; jest też i siła, życiowa hardość kojarząca mi się z Violą Davis z „Płotów”. W nieodpowiednich rękach to wszystko mogłoby się zamienić w karykaturę, w katalog postaci tak skaczących ze skrajności w skrajność, że aż niewiarygodnych. Ale reżyser Rajko Grlić ma doskonałe wyczucie tonacji, tekstu, timingu, i równie doskonałych aktorów na planie. Wierzę w tych bohaterów od pierwszej do ostatniej minuty.
KW: Dodajmy do tego bardzo dobre dialogi – zarówno w krótkich, ale bardzo soczystych potyczkach słownych profesora i policjanta, szczerych rozmów małżeństwa (bardzo mi się podobał taki ludzki, choć niekoniecznie ładnie wyglądający wątek ich zazdrości o wielkie mieszkanie Krajla i marzeń o tym, że jak mu pomogą, a on popełni samobójstwo, to lokal może zapisać im), czy otwierania się Vjeko przed Mają. Wszystkie te rozmowy były naprawdę bardzo dobrze napisane.
PD: Zgadza się, nie ma tu chyba zbędnego dialogu, a większość z nich jest utrzymana w tonie takiego autentycznego humanizmu, pełnego zrozumienia dla przywar i grzeszków nawet tych w gruncie rzeczy przyzwoitych homo sapiens.
KW: Ale nie bez powodu pełny tytuł filmu brzmi „Konstytucja Republiki Chorwacji”, bo twórcy mają ambicję powiedzieć to i owo – i nie będą to rzeczy miłe – o swym kraju. Film próbuje zderzać obszerne fragmenty konstytucji z realiami. Ciekaw jestem, jak odczytywanie polskiej konstytucji mogłoby wypaść na ekranie… Jak widzisz, jakoś wciąż przychodzą mi skojarzenia z naszym krajem, też tak miałeś w czasie seansu?
PD: No ba. Powiem ci zupełnie szczerze, że gdy pierwszy raz zobaczyłem ten tytuł w zapowiedziach kinowych, przemknęło mi przez głowę, że pewnie ktoś już zdążył nakręcić dokument o sytuacji w Polsce. A jeszcze w polskim kontekście, to w czasie seansu natrętnie wracała do mnie myśl, że ten dość statyczny film to jest świetny materiał na sztukę teatralną, którą z powodzeniem można by wystawić i u nas – na przykład z Andrzejem Sewerynem jako profesorem, Andrzejem Grabowskim jako policjantem i Anną Dymną w roli pielęgniarki. Widzisz to?
KW: No, ale trzeba by było jednak inaczej położyć akcenty, bo nasza skomplikowana historia nie jest jednak odbiciem sytuacji jugosłowiańskiej, obszaru targanego przez wiele krwawych wojen, ludzi, którzy przez 70 lat (z przerwami) tworzyli jedno państwo, a potem zaczęli mordować się wyjątkowo okrutnie, by być wreszcie zmuszonymi do budowania na nowo jakichś relacji. Ale oczywiście w Polsce jest tyle ważnych antagonizmów – PRL/opozycja, komuna/Solidarność, zwolennicy Okrągłego Stołu/przeciwnicy Okrągłego Stołu, liberałowie (gospodarczy)/socjaliści, Kościół/niewierzący, dobra zmiana/gorszy sort, że spokojnie można by tak rozdzielić role, by wspólne czytanie Konstytucji RP było materiałem na świetny polityczno-społeczny dramat. To jak, piszemy?
PD: Możemy to rozważyć, bo choć miałem na myśli adaptację sceniczną w realiach jugosłowiańskich, przenosiny na grunt polski rzeczywiście mogłyby przynieść jeszcze więcej pożytku.
KW: Koniec końców film okazuje się w sumie dość nieskomplikowaną opowieścią o potrzebie dialogu, zrozumienia, o tym, że należy otwierać się na innych, poszerzać horyzonty, bo tylko w taki sposób można budować porozumienie, a owo porozumienie może przynosić wszystkim korzyści. Nie jest to specjalnie odkrywcze (podobnie jak nie jest specjalnie odkrywczy wątek tęsknoty za utraconym kochankiem, kojarzący się z „Samotnym mężczyzną” czy „Oknami”), ale przyjemne i budujące. Kino wciąż wygląda bardziej optymistycznie niż otaczający nas świat.
PD: To ładna konkluzja, ale nie zapominajmy o drugoplanowym wątku truciciela psów, który kilkakrotnie przemyka bohaterom pod nosem i pozostaje bezkarny do samego końca. Film niesie więc pozytywny przekaz, zgoda, ale mam wrażenie, że ostatnią sceną reżyser chce nam zarazem powiedzieć, że jednak nie każdy jest podatny na przemiany, jakie stają się udziałem bohaterów, i żebyśmy mimo wszystko nie zapominali o złu, które wciąż gdzieś tam się czai.
KW: Podejrzewam, że jeszcze przez wiele dekad na Bałkanach będzie można kręcić współczesne filmy o niełatwej sytuacji wewnętrznej i skomplikowanych relacjach ludzi tu mieszkających. Miejmy nadzieję jednak, że będą to filmy coraz bardziej optymistyczne.
PD: I miejmy nadzieję, że polskie kino raczej prędzej niż później weźmie przykład.
koniec
8 września 2017

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

„Kobra” i inne zbrodnie: Za rok, za dzień, za chwilę…
Sebastian Chosiński

23 IV 2024

Gdy w lutym 1967 roku Teatr Sensacji wyemitował „Cichą przystań” – ostatni odcinek „Stawki większej niż życie” – widzowie mieli prawo poczuć się osieroceni przez Hansa Klossa. Bohater, który towarzyszył im od dwóch lat, miał zniknąć z ekranów. Na szczęście nie na długo. Telewizja Polska miała już bowiem w planach powstanie serialu, na którego premierę trzeba było jednak poczekać do października 1968 roku.

więcej »

Z filmu wyjęte: Knajpa na szybciutko
Jarosław Loretz

22 IV 2024

Tak to jest, jak w najbliższej okolicy planu zdjęciowego nie ma najmarniejszej nawet knajpki.

więcej »

„Kobra” i inne zbrodnie: J-23 na tropie A-4
Sebastian Chosiński

16 IV 2024

Domino – jak wielu uważa – to takie mniej poważne szachy. Ale na pewno nie w trzynastym (czwartym drugiej serii) odcinku teatralnej „Stawki większej niż życie”. tu „Partia domina” to nadzwyczaj ryzykowna gra, która może kosztować życie wielu ludzi. O to, by tak się nie stało i śmierć poniósł jedynie ten, który na to ewidentnie zasługuje, stara się agent J-23. Nie do końca mu to wychodzi.

więcej »

Polecamy

Knajpa na szybciutko

Z filmu wyjęte:

Knajpa na szybciutko
— Jarosław Loretz

Bo biblioteka była zamknięta
— Jarosław Loretz

Wilkołaki wciąż modne
— Jarosław Loretz

Precyzja z dawnych wieków
— Jarosław Loretz

Migrujące polskie płynne złoto
— Jarosław Loretz

Eksport w kierunku nieoczywistym
— Jarosław Loretz

Eksport niejedno ma imię
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy – kontynuacja
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy
— Jarosław Loretz

Zemsty szpon
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Inne recenzje

50 najlepszych filmów 2017 roku
— Esensja

Z tego cyklu

Zemsta Dragów, czyli bokserska nostalgia
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Norwegia już nigdy nie będzie taka jak przedtem
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Duchy, diabły, wilkołaki i steampunkowe mechaniczne skrzaty
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Każdy kadr to Ameryka
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Rzeźnia dla dwojga
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Partia na party w czasach Brexitu
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Jak smakują Porgi?
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Chwała na wysokości?
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Podręczne z Kairu
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Atak paniki
— Piotr Dobry, Konrad Wągrowski

Tegoż twórcy

Co w rodzinie, to nie zginie
— Sebastian Chosiński

Romans na beczce prochu
— Łukasz Twaróg

Tegoż autora

Kosmiczny redaktor
— Konrad Wągrowski

Po komiks marsz: Maj 2023
— Sebastian Chosiński, Paweł Ciołkiewicz, Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch, Konrad Wągrowski

Statek szalony
— Konrad Wągrowski

Kobieta na szczycie
— Konrad Wągrowski

Przygody Galów za Wielkim Murem
— Konrad Wągrowski

Potwór i cudowna istota
— Konrad Wągrowski

Migające światła
— Konrad Wągrowski

Śladami Hitchcocka
— Konrad Wągrowski

Miliony sześć stóp pod ziemią
— Konrad Wągrowski

Tak bardzo chciałbym (po)zostać kumplem twym
— Konrad Wągrowski

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.