Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 28 kwietnia 2024

Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe (wybrane)

Diabeł zabierze was do domu
Gabino Iglesias
Billy Summers
Stephen King
Świat Lodu
B.V. Larson
ABBA
Jan Gradvall
Detektywi z Domu pod Dębem
Tomasz Duszyński
Gleam
Raven Kennedy
Kłamca 5. Zbiorowa tricksteria
Jakub Ćwiek
Zbrodnia przed północą
Małgorzata Rogala

więcej »

Zapowiedzi

książkowe

Kwintesencja wszystkiego
Suzie Sheehy
Maigret u pana ministra
Georges Simenon
Złowieszczy dar
Emily Thiede

więcej »

Siergiej Łukianienko
‹Zimne błyskotki gwiazd›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Zimne błyskotki gwiazd
Tytuł oryginalny	Звезды – холодные игрушки
Data wydania	maj 2003
Autor	Siergiej Łukianienko
Przekład	Ewa Skórska
Wydawca	Amber
ISBN	83-241-0335-X
Format	352s. 125×195mm
Cena	34,80
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Dokąd zmierza świat… a dokąd Rosja…?
[Siergiej Łukianienko „Zimne błyskotki gwiazd” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Dokąd zmierza świat… a dokąd Rosja…?
[Siergiej Łukianienko „Zimne błyskotki gwiazd” - recenzja]

Siergiej Łukianienko
‹Zimne błyskotki gwiazd›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Zimne błyskotki gwiazd
Tytuł oryginalny	Звезды – холодные игрушки
Data wydania	maj 2003
Autor	Siergiej Łukianienko
Przekład	Ewa Skórska
Wydawca	Amber
ISBN	83-241-0335-X
Format	352s. 125×195mm
Cena	34,80
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

W ciągu dwóch przedwakacyjnych miesięcy ukazały się w Polsce aż cztery powieści Siergieja Łukianienki. Do oficyny Amber, która – jak do tej pory – miała monopol na publikowanie książek Rosjanina, dołączyło ostatnimi czasy renomowane wydawnictwo Książka i Wiedza. Efekt tego jest taki, iż prawdziwy fan – nie chcąc pozostawać w tyle – spieszyć się musi niezwykle z przyswajaniem kolejnych dzieł autora „Jesiennych wizyt”. „Zimne błyskotki gwiazd” są ósmą z kolei książką Łukianienki na polskim rynku. Pierwsze rosyjskie wydanie tej powieści ukazało się w roku 1997 (w bardzo popularnej serii „Zwiezdnyj labirynt”); dziesięciotysięczny nakład rozszedł się tak szybko, że już kilka miesięcy później wydawca zmuszony był dodrukować kolejne dwadzieścia tysięcy. Ale i tego, jak się po czasie okazało, było za mało, albowiem w roku ubiegłym kolejne wydanie powieści pojawiło się w nakładzie piętnastu tysięcy. Iloma egzemplarzami „obdarowano” Polaków – nie wiadomo, ponieważ w III Rzeczypospolitej zdecydowana większość oficyn zrezygnowała z, w cywilizowanych krajach należącego chyba do dobrego tonu, umieszczania odpowiednich adnotacji w stopkach książek. Pewnym chyba jednak można być, iż jest to nakład, który wstydu ani autorowi, ani wydawnictwu nie przyniesie…

W hołdzie klasykom

Łukianienko, co do tego żaden z krytyków nie ma wątpliwości, to swoisty fenomen. Twórca, którego nie sposób zaszufladkować, nawet nadawszy mu – na szczęście coraz mniej obraźliwą w niektórych kręgach – etykietę „pisarza fantastycznego”. Jak różnorodne jest jego pisarstwo, można się bowiem przekonać biorąc do ręki chociażby książki już opublikowane w Polsce. Rosjanin z równą maestrią porusza się w każdej konwencji: od space opery (vide „Linia Marzeń” i „Imperatorzy iluzji”), poprzez cyberpunk („Labirynt odbić”, „Fałszywe lustra”), thriller science fiction („Jesienne wizyty”), coraz popularniejsze – od czasu wielkiego sukcesu Neila Gaimana – urban fantasy („Nocny patrol”), aż po – niemal – klasyczną odmianę tego gatunku („Zimne brzegi”). Do którego z tych gatunków zaliczyć można „Zimne błyskotki gwiazd”? Teoretycznie – ale zaznaczam: tylko teoretycznie – wybór zdaje się być oczywisty! Jeśli bowiem akcja (przynajmniej częściowo) rozgrywa się w kosmosie, a głównym tematem powieści jest kontakt ludzkości z inną Rasą (Rasami) – od razu narzucają się skojarzenia ze space operą. Książka Łukianienki wykracza jednak daleko poza klasyczny temat podróży kosmicznych i peregrynacji wszechświata. Co więcej: można odnieść wrażenie, że bohater, któremu dane jest zetknąć się w kosmosie z rasą blisko spokrewnioną z Ziemianami, tak naprawdę wcale nie przymierza się do odkrywania świata… Obcych. „Zimne błyskotki gwiazd” są powieścią bardzo mocno osadzoną w tradycji rosyjskiej i radzieckiej fantastyki, chyba najbardziej ze wszystkich znanych nam dotychczas książek Łukianienki…

Śledząc koleje losu młodego astronauty Piotra Chrumowa (nie wiem dlaczego, ale momentalnie postać ta skojarzyła mi się z Maksymem Kammererem), poznając świat – a raczej światy czy też cywilizacje – oglądane jego oczyma, wyznaczyć można wiele punktów stycznych z innymi dziełami klasyków ze wschodu. Nie musi to od razu oznaczać, że Łukianienko „zrzynał” bądź „ściągał”; świadczy to raczej o próbie oddania hołdu tym, od których pobierał nauki. A należałoby wymienić wśród nich Aleksandra Grina z jego „Migotliwym światem” (1924), Aleksandra Bielajewa – autora „Człowieka ryby” (1928), Kiryła Bułyczowa, którego „bioformanty” z „Białych skrzydeł Kopciuszka” (1974) przywodzą na myśl niezwykłe kosmiczne Rasy odmalowane przez Łukianienkę. Osobno wspomnieć trzeba o Braciach Strugackich, którym – zdaje się – „Zimne błyskotki gwiazd” zawdzięczają najwięcej. I nie chodzi tu wcale o ideę progresorstwa opisaną przez nich szeroko w trylogii o Kammererze („Przenicowany świat”, 1968; „Żuk w mrowisku”, 1979; „Fale tłumią wiatr”, 1984) i wspomnianą w kilku innych powieściach (m.in. w „Trudno być Bogiem”), ale przede wszystkim o wydźwięk ideologiczny powieści, która – przynajmniej w drugiej swej partii (obejmującej części zatytułowane „Geometrzy” i „Człowiek”) – staje się klasyczną antyutopią (dodatkowo kłania się Eugeniusz Zamiatin i powieść „My”, 1921, choć i nawiązania do literatury łagrowej, np. opowiadań kołymskich Warłama Szałamowa, też można dostrzec). Łukianienko przedstawia nam świat znacznie lepiej rozwinięty technologicznie od Ziemi – ale czy z tego powodu szczęśliwszy?

Rosyjski szowinista

Jeżeli więc nadal będziemy się upierać przy określaniu „Zimnych błyskotek gwiazd” mianem space opery, uszczegółówmy: owszem, ale taką przynależnością gatunkową charakteryzować może się jedynie pierwsza partia powieści (tzn. części zatytułowane „Licznik” oraz „Alari”). Łukianienko przedstawia w niej wszechświat zamieszkany przez wiele Ras; większość z nich w niczym nie przypomina ludzi: wojowniczy Alari wyglądają jak przerośnięte myszy, z kolei obdarzone fenomenalnymi zdolnościami matematycznymi (ale nie tylko) Liczniki podobne są do jaszczurek, natomiast Hiksoidowie – jedna z Silnych Ras rządzących Galaktyką – przypominają Chrumowowi żółwie z paszczami. Jaką rolę w całej tej menażerii odgrywają Ludzie? Niestety, tylko i wyłącznie służebną – są międzygwiezdnymi przewoźnikami i to jedynie dlatego, że Silni nie są w stanie przeżyć bez uszczerbku dla swego zdrowia skoku w hiperprzestrzeń, który zdecydowanie skraca czas podróży, co ma niebagatelne znaczenie w kontaktach handlowych. Nad stabilnością tego wszechświata czuwa Konklawe Galaktyczne, którym trzęsą Silni; młode – w podtekście czytaj: słabe – rasy posiadają w nim co najwyżej status obserwatora i są, mówiąc dosłownie, obywatelami gorszej kategorii. Nie podoba się to oczywiście Ludziom, a nade wszystko – powszechnie uważanemu na Ziemi za szowinistę – psychologowi Andriejowi Chrumowowi („dziadkowi” głównego bohatera), który swoje „pięć minut” chwały przeżył kilkanaście lat wcześniej, kiedy był „uczestnikiem pierwszych negocjacji Ziemi i Konklawe Galaktycznego”, później natomiast zasłynął m.in. jako autor „Manifestu Skazanych”, książki, której tytuł chyba bardzo trafnie oddaje kondycję ludzkości. To, nieoficjalnie odrzucane przez Ziemian, status quo może jednak ulec zmianie; Ludzie – dzięki pomocy innych słabych, na dodatek pogardzanych przez siebie ras, Alari i Liczników – stają bowiem przed ogromną szansą, ale i jednocześnie przed wielkim zagrożeniem. Czy ją wykorzystają? Czy nie ściągnie ona na Ludzi zemsty Silnych? – wszystko to zależeć będzie tak naprawdę od jednego tylko człowieka, Piotra Chrumowa.

Romantyk w kosmosie

Piotr Chrumow – na wzór Maksyma Kammerera – staje się w powieści Łukianienki niemal postacią tragiczną. Na jego barkach, choć początkowo chyba wcale sobie z tego nie zdaje sprawy, spoczywa przyszłość Ludzkości, a może i całej Galaktyki. Los – jak zwykle, bardzo kapryśny i nieprzewidywalny – stawia go przed dylematami, do rozwiązywania których nigdy nie był przygotowywany. Gdy zatem znajduje się w sytuacji, w której podjąć musi tę najważniejszą decyzję, kieruje się nie rozumem, ale – jak prawdziwy bohater romantyczny – sercem. Nie powinno nas to dziwić, wszak jest on Rosjaninem! I książka ta jest na wskroś rosyjska! Pod płaszczykiem międzygwiezdnej historii Łukianienko stara się bowiem zdiagnozować problemy jak najbardziej współczesne – problemy, z którymi boryka się społeczeństwo rosyjskie od czasu upadku Związku Radzieckiego. W Konklawe Galaktycznym można przecież, przy odrobinie (dosłownie: wystarczy odrobina!) dobrej woli, dopatrzyć się struktur Unii Europejskiej bądź Paktu Północnoatlantyckiego; Ludzie i inne słabe rasy – owi obywatele gorszej kategorii – to narodowości byłego ZSRR, odrzucone przez historię na margines, ubezwłasnowolnione, nie mające żadnego wpływu na rozwój wydarzeń w świecie. Czy więc celem tej książki było leczenie wielkoruskich kompleksów? Tak daleko idącego wniosku wolałbym nie stawiać; może postawi go ktoś inny…

Powieść, do czego Łukianienko zdążył nas już przyzwyczaić, czyta się znakomicie – to kwestia stylu, niezwykle „przyjaznego” czytelnikowi, a sprawiającego, że książkę się nie tyle nawet czyta, co połyka. Z racji pokrewieństwa gatunkowego najłatwiej przyrównać „Zimne błyskotki gwiazd” do dylogii „Linia Marzeń” – „Imperatorzy iluzji”. Tyle że Rosjanin nie pozwala sobie na powielanie schematu wykorzystanego już raz w tamtych książkach, co rusz też łamie konwencję. Key Dutch był pełnokrwistym bohaterem, od jakich roi się w powieściach sensacyjno-fantastycznych; z kolei młody Chrumow to poniekąd bohater z przypadku, wciągnięty w wir wydarzeń, od których zapewne wolałby się trzymać z daleka. W świecie dylogii to Ludzie zajmują najważniejsze miejsce w galaktyce, w „Zimnych błyskotkach gwiazd” zostają oni natomiast sprowadzeni do roli jednej z wielu ras, podporządkowanej innym, silniejszym, wyżej rozwiniętym Rasom – zmienia się więc punkt wyjścia autora. Inny też jest cel, do którego zmierza. Mniej więcej od połowy powieści Łukianienko zaczyna bowiem stawiać, chociaż nie wprost, bardzo istotne pytania natury filozoficznej: gdzie znajduje się granica człowieczeństwa i co to w ogóle oznacza „być człowiekiem”; jaką cenę może zapłacić ludzkość za postęp cywilizacyjny? Niby nic nowego, ale fakt, że pytania te wciąż pozostają aktualne – i w roku 1997, kiedy powieść została opublikowana, i teraz jeszcze, po sześciu kolejnych latach – daje do myślenia.

1 lipca 2003

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »