Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 27 kwietnia 2024

Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe (wybrane)

Diabeł zabierze was do domu
Gabino Iglesias
Billy Summers
Stephen King
Świat Lodu
B.V. Larson
ABBA
Jan Gradvall
Debit
C.J. Tudor
Gleam
Raven Kennedy
Rozbite lustro
Mercè Rodoreda
Wellness
Nathan Hill

więcej »

Zapowiedzi

książkowe

Kwintesencja wszystkiego
Suzie Sheehy
Maigret u pana ministra
Georges Simenon
Złowieszczy dar
Emily Thiede

więcej »

Kir Bułyczow
‹Żółtodziób na pustyni›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Żółtodziób na pustyni
Data wydania	27 lutego 2019
Autor	Kir Bułyczow
Wydawca	Stalker Books
Seria	Galaktyka Gutenberga
ISBN	9788366280083
Format	450s.
Cena	36,99
Gatunek	fantastyka
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Humanizm fantastycznonaukowy
[Kir Bułyczow „Żółtodziób na pustyni” - recenzja]

Sebastian Chosiński

W przeciwieństwie do dwóch innych wydanych przez wydawnictwo Solaris – jeszcze przed jego przepoczwarzeniem się w Stalker Books – tomów opowiadań Kira Bułyczowa, ubiegłoroczny „Żółtodziób na pustyni” nie zawiera ani jednego nowego tekstu, a zbiera jedynie utwory, które znalazły już swoje miejsce w innych książkach rosyjskiego mistrza bądź tematycznych antologiach. Niektóre z nich jednak od lat nie były wznawiane.

Sebastian Chosiński

Humanizm fantastycznonaukowy
[Kir Bułyczow „Żółtodziób na pustyni” - recenzja]

Kir Bułyczow
‹Żółtodziób na pustyni›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Żółtodziób na pustyni
Data wydania	27 lutego 2019
Autor	Kir Bułyczow
Wydawca	Stalker Books
Seria	Galaktyka Gutenberga
ISBN	9788366280083
Format	450s.
Cena	36,99
Gatunek	fantastyka
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Solaris alias Stalker Books często uprawia wobec prozatorskiego dorobku Kira Bułyczowa swoisty recykling. Publikując kolejne tomy opowiadań, sięga po teksty, jakie ukazały się już w Polsce przed laty. Dobrze, gdy przy okazji – vide „Nieziemsko piękna szafa” i „Ostatnie sto minut” – dorzuca dzieła wcześniej nad Wisłą nieznane; gorzej, kiedy całość kompiluje jedynie z tego, co już było tłumaczone, jak stało się to w przypadku „Żółtodzióba na pustyni” (by o trzech najnowszych woluminach „Opowiadań wybranych” nie wspomnieć). Cóż, kto chce, może uznać, że stoi za tym miłość do pisarza; kto chce, może przekonywać, że chodzi jedynie o chęć zarobienia po raz kolejny na tym samym. Pośrednio uderza to trochę w samego twórcę, który przecież nie jest tu nic winien. Z drugiej strony, także dzięki takiej polityce, twórczość Bułyczowa wciąż jest w obiegu i nie trzeba tropić jego książek w antykwariatach bądź na aukcjach internetowych. Gdyby tylko jakość edytorska dorównywała artystycznej…

W „Żółtodziobie na pustyni” zgromadzono jedenaście opowiadań i jedną mikropowieść („Cudza pamięć”), które w Związku Radzieckim ukazały się w latach 1965-1989. W Polsce większość z nich została udostępniona czytelnikom już ponad trzy, cztery dekady temu (w zbiorach „Ludzie jak ludzie”, „Retrogenetyka i inne opowiadania”, „Nie drażnić czarownika!”, „Cudza pamięć” oraz w antologiach „Kroki w nieznane 6” i „Bion”). Dwa najmłodsze teksty w tomie, pochodzące z końca lat 80. ubiegłego wieku, przetłumaczył nasz redakcyjny kolega Paweł Laudański na potrzeby antologii „Kroki w nieznane 2008” („Złotousty diabeł”) oraz „Kroki w nieznane 2013” („Zeznania Oli N.”). Jeżeli macie wszystkie te wydawnictwa, w co raczej należy wątpić, spokojnie możecie sobie „Żółtodzioba…” odpuścić; jeżeli nie – mimo wszystko warto się w niego zaopatrzyć. Wszak teksty te pochodzą z najlepszego i najbardziej twórczego okresu autora.

Przyjrzyjmy się im w ujęciu chronologicznym, a więc nieco innym niż zaproponował wydawca. Tym samym zacząć należy od – zamykających zbiór – „Pięciu opowiadań o Alisie” (1965), które były pierwszymi tekstami Bułyczowa poświęconymi nadzwyczaj rezolutnej dziewczynce i dzięki temu wychodzącej obronną ręką z największych nawet tarapatów. Choć powstawały jako literatura dla dzieci, przynoszą też sporo radości dorosłym. Wszystko za sprawą specyficznego humoru rosyjskiego pisarza i dzięki bohaterce, która w wielu sytuacjach zachowuje się jak dorosła. „Sztuka rzucania piłki” (1973) zyskała w naszym kraju niezasłużoną złą sławę za sprawą Jarosława Żamojdy, który mądry i dowcipny tekst Bułyczowa sprofanował w swoich „6 dniach Strusia” (2000). W oryginale historia czterdziestoletniego urzędnika Hermana Kolenkina, który za sprawą specyfiku zaserwowanego mu przez będącego lekarzem-fizjologiem sąsiada staje się mistrzem koszykówki, zawiera sporo ciekawych obserwacji na temat funkcjonowania współczesnego sportu (w ciągu prawie półwiecza od pierwodruku niewiele w tym względzie się zmieniło). I rodzi pytanie, jak radziecka cenzura przepuściła tekst na temat stosowania nielegalnego dopingu?

W zaledwie parostronicowym „Dialogu o Atlantydzie” (1974) Bułyczow wyjaśnia okoliczności narodzin słynnego mitu i wplątuje w całą sprawę nie tylko Platona, ale również jego niesfornego wnuka. Mityczne konotacje ma także „Bulwa” (1974) opisująca pozaziemski świat, w którym głównym dostarczycielem pożywienia i schronem dla większości istot żywych jest osiągająca gigantyczne rozmiary roślina. Marzący o zapisaniu się w historii entomologii szalony profesor Teodor Polanowski, szuka w niej (sic!) poczwarek motyla, którego hodowlę chce rozpocząć na Ziemi. Podążając jego śladem poznajemy ten niezwykły organizm, a przy okazji – to już zasługa pisarza – uczymy się szacunku do Natury. Tematyka sportowo-biologiczna powraca w „Proteście” (1975), którego główną postacią jest Kim Pietrow, członek wszechświatowego Komitetu Olimpijskiego, który wbrew swej woli zostaje wysłany na odległą planetę, aby rozpatrzyć skargę złożoną na pochodzącą z niej lekkoatletkę. Podstawowym celem autora jest jednak ukazanie różnorodności świata i przekonanie czytelników, że nasza niewiedza nie powinna rzutować na podejmowane przez nas decyzje, zwłaszcza jeśli mogą one mieć poważne konsekwencje dla innych.

Owadzie wątki pojawiają się także w „Mutancie” (1977), gdzie poznajemy… inteligentną mrówkę. Potrafiącą czytać i rozwiązującą zadania matematyczne. Empatyczną i szukającą przyjaźni, na którą jednak czyha – taki już los owada niewielkich rozmiarów – wiele niebezpieczeństw. Z kolei „Inna polana” (1977) to opowieść o świecie równoległym widzianym oczyma inteligenta-literaturoznawcy. Maurice Dolinin przez przypadek znajduje „wrota” do Moskwy, w której historia potoczyła się inaczej. Niby wszystko jest takie samo, ale Aleksander Puszkin zginął, zanim napisał „Eugeniusza Oniegina”, natomiast Michaił Lermontow żył dobrych trzydzieści lat dłużej niż miało to miejsce naprawdę. Jak się okazuje, może mieć to wpływ nie tylko na pracę naukową, ale i życie osobiste współczesnych moskwian. Tytułowy „Żółtodziób na pustyni” (1981) podejmuje niezwykle istotny – dużo bardziej nawet dzisiaj niż przed czterema dekadami – problem człowieczeństwa i relacji między homo sapiens sapiens a jego antropoidalnymi wytworami. Na szczęście Bułyczow – w przeciwieństwie chociażby do twórców filmowego „Terminatora” – prezentuje bardzo optymistyczny punkt widzenia. Dzięki temu opowiadanie przybiera zaskakująco nostalgiczny charakter.

Nieco inaczej na podobny problem autor patrzy w „Cudzej pamięci” (1981). Jej naczelnym motywem jest stworzenie (choć pewnie trafniejsze byłoby słowo „wyhodowanie”) sztucznego człowieka, który obdarzony zostaje świadomością swego twórcy. Ze wszystkimi tego, nie dającymi się przewidzieć, konsekwencjami. Bułyczow rozwija ten wątek, zderzając ze sobą postawę profesora Siergieja Rżewskiego, który karierze naukowej podporządkował całe życie, z jego „synem” Iwanem, który mając dostęp do najgłębszych zakamarków pamięci „ojca” stara się wyjaśnić pewne tajemnice z przeszłości i w miarę możliwości naprawić popełnione niegdyś przez Rżewskiego błędy. Człowiek „wyhodowany” okazuje się przy tym bardziej ludzki niż ten zrodzony z ojca i matki. Ach, zapomniałbym, ale po drodze jest jeszcze „Komu to potrzebne?” (1980) – krótka historyjka (zaliczana do cyklu „Instytut ekspertyzy”), w której Rosjanin stara się przekonać, że prace naukowców nie zawsze oderwane są od rzeczywistości i mogą przynieść wiele satysfakcji nawet zwykłym ludziom.

Pisane już w epoce Gorbaczowowskiej pierestrojki „Zeznania Oli N.” (1988) zaskakują z jednej strony katastroficzną wizją świata (czego zazwyczaj Bułyczow unikał w swojej prozie), z drugiej – wyeksponowanymi problemami ekologicznymi. Jeżeli zderzymy ten tekst z późniejszą o rok powieścią „Śmierć piętro niżej”, zrozumiemy, że nie był to jednorazowy „wyskok” autora, ale że musiała towarzyszyć mu stała obawa o to, dokąd – jako ludzkość – zmierzamy. Co prawdopodobnie było pozostałością po traumie czarnobylskiej. W czasach pandemii koronawirusa „Zeznania…” stają się jeszcze bardziej aktualne, jest tam bowiem mowa o pewnej zbierającej krwawe żniwo i nieuleczalnej chorobie. W „Złotoustym diable” (1989) Bułyczow bawi się natomiast motywami z „Mistrza i Małgorzaty” Michaiła Bułhakowa. Otóż we współczesnej Moskwie pojawia się „towarzysz D.”. Trochę nierozgarnięty, skoro gubi swój portfel, w którym – poza pieniędzmi – znajdują się również podpisane przez sześcioro mieszkańców stolicy cyrografy. Trzydziestoparoletni Saszka – „niebieski ptak” i alkoholik – jest (niekoniecznie uczciwym) znalazcą portfela. Poznawszy jego zawartość, uznaje, że mógłby przecież zrobić dobry uczynek i pomóc nieszczęśnikom uwolnić się od zobowiązań wobec Diabła. Ich reakcja na jego propozycję jest jednak więcej niż zaskakująca, co tyleż mówi o kondycji Rosjan w momencie nadchodzącego wielkimi krokami upadku Związku Radzieckiego, co ludzi w ogóle.

Teksty Bułyczowa, mimo że od powstania najpóźniejszego z nich minęło już trzydzieści lat, bronią się doskonale. Twórczość Rosjanina jest więc, jak widać, ponadczasowa – nie są jej straszne zmiany polityczne czy ekonomiczne. Ani nawet mentalnościowe. Dlaczego? Najprostsza odpowiedź na to pytanie jest następująca: bo jest szczera. Bułyczow po raz kolejny okazuje się być wielkim humanistą, który jako głównego bohatera swoich tekstów prozatorskich stawia Człowieka (tak właśnie – z wielkiej litery!). I nieistotne, czy jest to kilkuletnia Alisa Sieliezniowa, czy też dobiegający kresu życia profesor Rżewski – każdy z nich na swój sposób stara się rozwiązywać problemy, przed jakimi stajemy jako gatunek.

20 lipca 2020

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »