Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 27 kwietnia 2024

Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe (wybrane)

Diabeł zabierze was do domu
Gabino Iglesias
Billy Summers
Stephen King
Świat Lodu
B.V. Larson
Ci, którzy zostali
Hanna Greń
Czerwony świt
Pierce Brown
Dotyk śmierci
J.D. Robb
Hannibal po drugiej stronie maski
Thomas Harris
HERK
Phoenicia Rogerson

więcej »

Zapowiedzi

książkowe

Kwintesencja wszystkiego
Suzie Sheehy
Maigret u pana ministra
Georges Simenon
Złowieszczy dar
Emily Thiede

więcej »

Kir Bułyczow
‹Nieziemsko piękna szafa›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 60,0 (0,0) %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Nieziemsko piękna szafa
Data wydania	29 lipca 2014
Autor	Kir Bułyczow
Wydawca	Solaris
Seria	Galaktyka Gutenberga
ISBN	978-83-7590-190-0
Format	216s.
Cena	29,99
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Fantastyka różnych prędkości
[Kir Bułyczow „Nieziemsko piękna szafa” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Czyżby proza Kira Bułyczowa miała przeżyć kolejny renesans w naszym kraju? A wszystko to za sprawą książek Rosjanina publikowanych w serii „Galaktyka Gutenberga” wydawnictwa Solaris. „Nieziemsko piękna szafa” to jeden z dwóch wyborów opowiadań (w większości wcześniej nad Wisłą niepublikowanych), jakiego dokonał Paweł Laudański. I chociaż pochodzą one z różnych okresów twórczości pisarza, niezmiennie dowodzą jego wysokiej formy artystycznej.

Sebastian Chosiński

Fantastyka różnych prędkości
[Kir Bułyczow „Nieziemsko piękna szafa” - recenzja]

Kir Bułyczow
‹Nieziemsko piękna szafa›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 60,0 (0,0) %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Nieziemsko piękna szafa
Data wydania	29 lipca 2014
Autor	Kir Bułyczow
Wydawca	Solaris
Seria	Galaktyka Gutenberga
ISBN	978-83-7590-190-0
Format	216s.
Cena	29,99
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Twórczość prozatorska Kira Bułyczowa jest w Polsce całkiem dobrze znana. A przynajmniej tak się wydaje Polakom. W rzeczywistości, mimo że nad Wisłą, począwszy od połowy lat 70. ubiegłego wieku, ukazało się całkiem sporo książek Rosjanina, jest to wciąż zaledwie część tego, co opublikował on w ojczyźnie. Na szczęście po dłuższym okresie posuchy wydawnictwo Solaris (jedyne, które ratuje honor i nie pozwala odejść temu pisarzowi w zapomnienie), zdecydowało się, wykorzystując do tego celu kolekcjonerską serię „Galaktyka Gutenberga”, nie tylko przypomnieć młodszemu pokoleniu czytelników najwartościowsze i najbardziej znane dzieła Bułyczowa (vide „Miasto na Górze” czy dylogię „Przełęcz. Osada”), ale również wydać te, które dotąd na język Mickiewicza i Słowackiego jeszcze nie zostały przetłumaczone (jak chociażby powieści „Ostatnia wojna” i „Rezerwat dla naukowców”). Do tej drugiej grupy zaliczają się także opowiadania zawarte w dwóch tomach: „Nieziemsko piękna szafa” oraz „Ostatnie sto minut”.

Wyboru opowiadań do obu książek dokonał wieloletni współpracownik Esensji, specjalista od radzieckiej i rosyjskiej fantastyki, Paweł Laudański, co już powinno być gwarancją odpowiedniej jakości (choć zapewne dla większości czytelników będzie nią samo nazwisko autora). Do pierwszego z wymienionych tomów trafiło dziesięć tekstów opublikowanych przez Bułyczowa w latach 1968-1994. Spora rozpiętość czasowa, ale należy uczciwie przyznać, że nie znając dat publikacji, trudno byłoby uszeregować te opowiadania chronologicznie. Jaki z tego należy wyciągnąć wniosek? Na pewno nie ten, że autor nie rozwijał się; raczej dokładnie odwrotny – że już w latach 60., a więc w zasadzie na początku swej profesjonalnej kariery pisarza-beletrysty (pomijamy bowiem jego dzieła naukowe), osiągnął wielce satysfakcjonujący poziom, dla wielu jego kolegów po piórze niedostępny. I nie mogą zmienić tej oceny zdecydowanie będące wypadkami przy pracy powieść „Nadzy ludzie” (1996) czy opowiadanie „Świat bez czasu” (1997).

Teksty wypełniające „Nieziemsko piękną szafę” podzielić można na trzy grupy. Pierwsza to klasyczne science fiction, dotykające w głównej mierze tematu eksploracji Wszechświata i kontaktów z obcymi cywilizacjami. W przeciwieństwie do Braci Strugackich („Przenicowany świat”, „Drapieżność naszego wieku”), Siergieja Sniegowa (trylogia „Ludzie jak bogowie”) czy nawet współczesnego nam Siergieja Łukjanienki („Linia marzeń”, „Imperatorzy iluzji”, „Lord z planety Ziemia”), w tej dziedzinie Bułyczow nigdy nie awansował do pierwszej ligi pisarzy rosyjskich. Ale to wcale nie oznacza, że nie miał nic ciekawego do powiedzenia. Czego dowodzą zresztą teksty wybrane przez Laudańskiego. Dwa z nich – „Zwierz mi się” (1970) oraz „Śnieżka” (1973) – to w zasadzie ubrane w kostium fantastycznonaukowy opowieści o miłości. Miłości niespełnionej, na przeszkodzie której stają przede wszystkim różnice cywilizacyjne.

Głównymi bohaterami obu opowiadań są młodzi ziemscy naukowcy, którzy w czasie wykonywania swych obowiązków poznają kobiety – przedstawicielki obcych ras. I chociaż są one ludźmi, bliższe związki między nimi nie są możliwe. Co jednak ciekawe, zarówno Lina ze „Zwierz mi się”, jak i tytułowa Śnieżka są gotowe poświęcić się (nawet ryzykując życiem), by dać szansę zrodzonemu wbrew logice uczuciu. Dużo w tych tekstach nostalgii, dużo też jednak wiary w potęgę miłości, czemu Bułyczow dawał wyraz również w późniejszych latach (vide opowiadania „Białe skrzydła Kopciuszka” oraz „Wania + Dasza = Miłość”). W „Ja pierwszy was odnalazłem!” (1970) do głosu dochodzą zupełnie inne tony, znacznie bardziej minorowe. Powracająca na Ziemię ekspedycja naukowa w jednej chwili przekonuje się, jak bezsensowna była jej wyprawa. Lata wyrzeczeń, śmierć wielu kosmonautów – wszystko to okazuje się perłami rzuconymi przed wieprze. Zamiast bohaterami narodowymi stają się żywą skamienieliną, odkryciem archeologicznym z zamierzchłego świata.

Bardziej optymistyczny wydźwięk ma za to „Dwusetny jubileusz” (1985), inspirowany cyklem filmów o Planecie Małp, którym początek dała powieść francuskiego pisarza Pierre’a Boulle’a z 1963 roku. Fabuła wymyślona przez Bułyczowa przywodzi na myśl przede wszystkim czwarty obraz serii, wyreżyserowany przez Johna Lee Thompsona „Podbój Planety Małp” (1972). W ciągu trwającego dwieście lat Eksperymentu ludziom udało się wyhodować homoszympy, nadzwyczaj inteligentne małpy. Pewnego dnia jednak sytuacja zaczyna wymykać się spod kontroli; istnieje obawa, że świat pogrąży się w krwawym konflikcie. Bo czy można do końca ufać małpom, nawet jeżeli zdają się myśleć jak ludzie? Finał tej opowieści nie jest może szczególnie zaskakujący, lecz na pewno sprawia satysfakcję dzięki swemu humanistycznemu przesłaniu.

Druga grupa opowiadań to najbardziej typowa dla rosyjskiego autora przepełniona subtelną ironią fantastyka obyczajowa, pełnymi garściami czerpiąca z absurdów sowieckiej rzeczywistości (do niej należą chociażby teksty o Wielkim Guslarze). Bohaterowi „Awarii na linii” (1968) dane jest odkryć kanał, jakim archeologowie z połowy XXI wieku przerzucają cenne znaleziska z epoki Piotra Wielkiego. W pierwszej chwili ma on ogromną ochotę na przejęcie „skarbu”, ostatecznie wygrywa w nim poczucie odpowiedzialności, choć – gwoli ścisłości – nie do końca bezinteresownie. Najważniejszym elementem „Korony profesora Kozarina” (1973) jest natomiast niecodzienny wynalazek, który pozwala Nikołajowi poznać prawdziwe intencje jego żony. Nim jednak do tego dochodzi, Bułyczow serwuje czytelnikom dramatyczną opowieść na temat rozpadającego się pod ciężarem nonsensownej codzienności małżeństwa. Z kolei tekst tytułowy (1984) to nowa wersja historii Kopciuszka, którym tym razem okazuje się mieszkająca w Moskwie prowincjuszka. W opowiadaniach „obyczajowych” pisarz odnosi się do swoich bohaterów z dużą serdecznością i zarazem troską, co prawdopodobnie wynika z podobnych do nich doświadczeń życiowych.

Trzy opowiadania zamykające zbiór to fantastyczne antyutopie, w których autor rozprawia się z komunistycznym totalitaryzmem. Najbardziej przerażające jest chronologicznie najwcześniejsze z nich – „Stareńki Iwanow” (1989). To retrospektywny portret niejakiego Iwana Iwanowicza Iwanowa, który staje się dla Bułyczowa wzorcowym wręcz przykładem homo sovieticusa – aparatczyka pozbawionego zasad, całkowicie podporządkowanego władzy i gotowego w jej imieniu czynić najgorsze potworności. Nie jest on jednak przy tym żadnym idealistą, to konformista do potęgi entej, człowiek od „wykonywania rozkazów” – fundament każdej dyktatury. Późniejsze o rok „Dla ciebie, prosty Marsjaninie!” również nie pozostawia suchej nitki na minionej epoce politycznej. I niech nikogo nie zmyli ten marsjański entourage, to jedynie zabawa konwencją – opowiadanie rozwija bowiem wątki słynnej dzięki niememu filmowi Jakowa Protazanowa powieści Aleksieja Tołstoja „Aelita”. Sprawia też wrażenie literackiego rozwinięcia zdania wypowiedzianego dawno temu przez niejakiego Karola Marksa: „Im bardziej kolosalne są budowle wodne inicjowane przez państwo, tym despotyczniejszy jest jego władca”.

Myśl ta znalazła potwierdzenie w Związku Radzieckim, gdzie Stalin, począwszy od lat 30. XX wieku, inicjował tak zwaną „pieriebroskę”, czyli zmianę biegu wielkich rzek na północy kraju w taki sposób, aby skierować ich wody na cierpiące jej niedostatek południe. Z jakim skutkiem – dowiadujemy się także z opowiadania Bułyczowa. Najmłodszym, jak mogłoby się zdawać, tekstem jest wydrukowany w 1994 roku „Mój pies, Połkan”. Ale to tylko pozór. W rzeczywistości opowiadanie to powstało dwadzieścia dwa lata wcześniej. W tamtym czasie nie mogło się jednak ukazać z uwagi na swój aluzyjny charakter; w efekcie na ponad dwie dekady trafiło do pisarskiej szuflady. Stylistycznie przypomina trochę „Przełęcz” i „Osadę”; fabularnie jest to natomiast obraz wyklętej społeczności, żyjącej na pograniczu rządzonej w sposób dyktatorski cywilizacji. Ale czy na pewno? Bułyczow nie byłby sobą, gdyby nie przygotował specyficznej niespodzianki. Kluczem do zrozumienia jego przesłania jest zaś wykorzystany przez autora język oficjalnej propagandy państwowej.

Różnorodność tematyczna opowiadań, wsparta intrygującymi pomysłami i przebijającym z każdego tekstu głębokim humanizmem autora, to bezsprzecznie największa wartość „Nieziemsko pięknej szafy”. Ale należy też do tej beczki miodu dorzucić łyżeczkę dziegciu. Książka sprawia bowiem wrażenie całkowicie pozbawionej korekty, czego efektem są zdecydowanie zbyt liczne literówki i błędy językowe.

13 czerwca 2016

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »