Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 27 kwietnia 2024

Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe (wybrane)

Diabeł zabierze was do domu
Gabino Iglesias
Billy Summers
Stephen King
Świat Lodu
B.V. Larson
Debit
C.J. Tudor
Dylemat więźnia
Trenton Lee Stewart
Psy z Essex
Dan Jones
Schronisko, które spowijał mrok
Sławek Gortych
Starzyński
Grzegorz Piątek

więcej »

Zapowiedzi

książkowe

Kwintesencja wszystkiego
Suzie Sheehy
Maigret u pana ministra
Georges Simenon
Złowieszczy dar
Emily Thiede

więcej »

Georges Simenon
‹Paryski ekspres›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Paryski ekspres
Tytuł oryginalny	L’homme qui regardait passer les trains
Data wydania	22 czerwca 2011
Autor	Georges Simenon
Przekład	Krzysztof Teodorowicz
Wydawca	W.A.B.
ISBN	978-83-7414-949-5
Format	240s. 135×202mm; oprawa twarda, obwoluta
Cena	34,90
Gatunek	kryminał / sensacja / thriller
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Zboczeniec z Amsterdamu
[Georges Simenon „Paryski ekspres” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Georges Simenon był tytanem pracy. Spośród jego ponad czterystu pięćdziesięciu powieści i opowiadań, publikowanych pod własnym nazwiskiem bądź wieloma pseudonimami literackimi, do dziś najbardziej cenione są kryminały z komisarzem Maigretem w roli głównej. Słusznie! Ale niesłusznie, że przy okazji spycha się na plan dalszy jego nie mniej liczne książki psychologiczne. Takie chociażby jak „Paryski ekspres”.

Sebastian Chosiński

Zboczeniec z Amsterdamu
[Georges Simenon „Paryski ekspres” - recenzja]

Georges Simenon
‹Paryski ekspres›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Paryski ekspres
Tytuł oryginalny	L’homme qui regardait passer les trains
Data wydania	22 czerwca 2011
Autor	Georges Simenon
Przekład	Krzysztof Teodorowicz
Wydawca	W.A.B.
ISBN	978-83-7414-949-5
Format	240s. 135×202mm; oprawa twarda, obwoluta
Cena	34,90
Gatunek	kryminał / sensacja / thriller
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Choć pochodził z belgijskiego Liege i tam zaczynał karierę pisarską – będąc najpierw ambitnym młodym dziennikarzem, a następnie prozaikiem – dzisiaj kojarzony jest przede wszystkim jako jeden z najwybitniejszych przedstawicieli literatury… francuskiej. I trudno temu się dziwić, skoro tworzył właśnie w tym języku. Nie wszędzie jednak cieszy się tak wielką estymą, na jaką zasługuje. Poza Francją i ojczystą Belgią, postrzega się go najczęściej jako twórcę postaci komisarza Jules’a Maigreta, nierzadko zapominając o dziesiątkach powieści, w których postać słynnego paryskiego policjanta się nie pojawiała. A przecież także w nich – wystarczy wymienić „Wdowę Couderc” (1942) bądź „Trzy pokoje na Manhattanie” (1946) – dawał wyraz nie tylko swemu kunsztowi pisarskiemu, ale również dogłębnej znajomości psychiki ludzkiej. Do tego samego grona można dorzucić, wydany krótko przed wybuchem drugiej wojny światowej, „Paryski ekspres”. Był to zresztą okres dla Georges’a Simenona bardzo płodny; dość powiedzieć, że tylko w ciągu dwunastu miesięcy 1938 roku światło dzienne ujrzały tom opowiadań oraz dwanaście powieści podpisanych jego nazwiskiem. Jedną z nich była właśnie dramatyczna historia holenderskiego przedsiębiorcy Keesa Popingi.

Simenon wiedział jak rozpoczynać swoje powieści! Wystarczyło niekiedy przeczytać kilka pierwszych zdań książki, aby przez kolejne godziny, nie odkładając jej ani na chwilę, pożerać z wypiekami na twarzy aż do ostatniej strony. Osiągał to zresztą bardzo prostą metodą – nie siląc się na wielkie tajemnice z przeszłości, wrzucał czytelnika od razu w sam wir wydarzeń, a dopiero potem, z biegiem czasu, pozwalał sobie na czy to na retrospekcje, czy też na wyciąganie na wierzch brudów z życia swoich bohaterów. W przypadku „Paryskiego ekspresu” jest jednak nieco inaczej. Przede wszystkim dlatego, że główna postać książki, wspomniany już Kees Popinga, nie ma w swoim życiorysie żadnego epizodu, którego mógłby się wstydzić. Może poza paroma zbereźnymi myślami, ale takowe przytrafiają się przecież każdemu. Popinga mieszka w holenderskim Groningen i od wielu już lat pracuje w firmie Juliusa de Costera młodszego jako jej główny przedstawiciel i zastępca szefa. Firma zajmuje się zaś zaopatrywaniem statków we wszystko, co jest im potrzebne podczas rejsów – od olinowania po paliwo, od węgla po prowiant i alkohol. Jako że cieszy się szacunkiem klientów, jej pracownicy, a już na pewno szefostwo, nie mogą narzekać na wysokość uposażeń. W każdym razie Popingę było stać na zaprojektowanie i wybudowanie jednej z najpiękniejszych willi w Groningen, w której mieszka ze swoją żoną i dwojgiem latorośli.

Pewnego dnia jednak – a mówiąc precyzyjniej: wieczoru i nocy – wszystko ulega zmianie. Po kolacji Popinga wybiera się do portu, aby sprawdzić, czy załoga mającego lada chwila wypłynąć w morze statku Ocean III otrzymała wszystko, co zamówiła. Na miejscu okazuje się, że nie; nie pojawił się bowiem zbiornikowiec z mazutem. Zaniepokojony mężczyzna zaczyna więc poszukiwania swego przełożonego, ale nie zastaje go ani w biurze, ani w domu; przypadkowo zauważa go przez okno w gospodzie Petit Saint-Georges, co już samo w sobie jest wydarzeniem niezwykłym. Julius de Coster młodszy zaprasza swego zastępcę do stolika i, nieźle już wcięty, opowiada, co się stało, a w zasadzie – co dopiero się stanie. Z powodu nieudanych spekulacji i licznych defraudacji firma znalazła się na skraju bankructwa, które zostanie ogłoszone następnego dnia. Właściciel nie ma jednak zamiaru spokojnie czekać na ten moment, aby ostatecznie znaleźć się za kratkami. Dlatego ma zamiar upozorować samobójstwo, a następnie opuścić kraj, aby – korzystając z nowej tożsamości – zacząć od nowa w innym rejonie Europy bądź świata. W Groningen nic go już nie trzyma – ani zidiociały z powodu starości ojciec, ani zdradzająca go małżonka. Zdradza swoje plany Popindze zaś dlatego, że mimo wszystko go ceni, choć pewnie w jeszcze większym stopniu ma wobec niego po prostu wyrzuty sumienia. Upadek firmy będzie bowiem jednoznaczny z plajtą jego zastępcy; straci on zarówno wybudowany na kredyt piękny dom, jak i wszystkie oszczędności ulokowane w przedsiębiorstwie. Na pożegnanie de Coster wręcza Popindze pięćset florenów, to jest połowę gotówki, którą zabrał z kasy.

To jedno wydarzenie całkowicie odmienia bohatera. Zauważywszy, że świat, który go otaczał – czyli firma, która zapewniła mu sukces zawodowy, i szczęście rodzinne, które na nim zbudował – był jedynie pozorem, ułudą, postanawia wziąć na nim odwet. Następnego dnia rano nie idzie do pracy, a wieczorem opuszcza miasto rodzinne i wyrusza do Amsterdamu, aby w hotelu „Carlton” odnaleźć Pamelę Makinsen, ekskochankę Juliusa de Costera. Przekonany, że przecież wcale nie jest gorszy od swego byłego już szefa – w końcu nie kradł i nie oszukiwał – liczy na jej względy. Ale ona traktuje go lekceważąco i wyśmiewa, co prowadzi do tragedii. Kiedy Popinga opuszcza hotel, Pamela nie żyje. Nie chcąc wpaść w ręce policji, mężczyzna jeszcze tej samej nocy udaje się na dworzec kolejowy i pociągiem ekspresowym odjeżdża do Paryża. Następnego dnia policja francuska, na prośbę swoich holenderskich kolegów, rozpoczyna poszukiwania zabójcy, a do nagonki na Popingę przyłącza się prasa paryska, która nie szczędzi mu inwektyw typu „zboczeniec z Amsterdamu”. Mężczyzna wcale jednak nie wydaje się być przestraszony rozgłosem, więcej nawet – rozpoczyna grę z policją, pisząc do prowadzącego śledztwo komisarza Lucasa oraz gazet listy, w których prostuje pojawiające się w artykułach kłamstwa. Jednocześnie, ukrywając się w Paryżu, bez możliwości posługiwania się własnym paszportem, wdeptuje w półświatek, co wpędza go w kolejne kłopoty.

W „Paryskim ekspresie” wątek kryminalny jest mocno rozwinięty, ale nie wybija się na plan pierwszy. Jest to bowiem przede wszystkim – mówiąc w największym uproszczeniu – opowieść o zwyczajnym człowieku, któremu w bardzo krótkim czasie zawalił się świat i który postanowił odreagować to w dość specyficzny sposób. Popinga nie jest maniakalnym zbrodniarzem, jak się go przedstawia w prasie, a jednak z biegiem czasu, trochę nieświadomie, wchodzi w garnitur, jaki mu szyją media. Jak kameleon, przystosowuje się do barwy otoczenia. Bierze się to w dużym stopniu z dręczących go kompleksów, które eksplodowały, gdy podczas pamiętnej biesiady z de Costerem usłyszał od niego, że jest jedynie „godnym politowania zarządcą”, skoro nie zdołał przez osiem lat zorientować się w czynionych przez niego machlojkach. Teraz robi wszystko, by udowodnić światu, że jest inaczej – że może wodzić za nos policję, że może ukrywać się długimi miesiącami w mieście, które przecież dopiero poznaje. Ale im bardziej wierzy w swoje intelekt i nieomylność, tym bliższy jest koniec jego awanturniczej eskapady. Koniec, dodajmy, tyleż smutny, co zaskakujący. Ale, jak powiedzieliśmy już wcześniej, „Paryski ekspres” jest nade wszystko powieścią psychologiczną, a nie kryminalną. Tu trup nie musi ścielić się gęsto.

Jednym z najważniejszych, obok Popingi, bohaterów książki jest prowadzący dochodzenie w jego sprawie komisarz Lucas (co ciekawe, postać o tym nazwisku wykorzystana została przez Simenona również w cyklu o Maigrecie), który, co szczególnie intrygujące, pojawia się w powieści w zasadzie tylko raz. Później – z malutkim (ale to naprawdę malutkim) wyjątkiem w zakończeniu – jest już tylko o nim mowa; piszą też o nim gazety. Policjant do tego stopnia zaprząta umysłem Holendra, że ten nie potrafi oderwać się od myśli o francuskim stróżu prawa, który – choć niewidoczny (i dla czytelnika, i dla głównego „czarnego charakteru”) – jest niezwykle niebezpiecznym i przebiegłym przeciwnikiem. W „Paryskim ekspresie” – przypomnijmy: wydanym siedemdziesiąt pięć lat temu – zaskakują jeszcze dwie rzeczy. Wątek nagonki medialnej na Popingę, która – wypisz, wymaluj – przypomina to, z czym mamy do czynienia dzisiaj. Zwłaszcza w prasie brukowej, która nierzadko z marszu feruje surowe, bywa że niczym niepoparte i nieuzasadnione wyroki. Niezwykłe wrażenie robi także portret psychologiczny bohatera, a nade wszystko zaserwowany na finał skondensowany obraz jego postępującej dezintegracji umysłowej. Jak się okazuje, żeby być kanalią z prawdziwego zdarzenia, trzeba mieć naprawdę silną osobowość i twardy charakter! Powieść Simenona doczekała się ekranizacji sześćdziesiąt lat temu. Film zatytułowany „The Man Who Watched the Trains Go By” nakręcił Brytyjczyk Harold French, a Keesa Popingę zagrał rodak reżysera Claude Rains.

7 września 2013

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Człowiek z blizną i milicjant bez munduru
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Szczęsny szybko zaskarbił sobie sympatię czytelników, w efekcie rok po roku Anna Kłodzińska publikowała kolejne powieści, w których rozwiązywał on mniej lub bardziej skomplikowane dochodzenia. W „Srebrzystej śmierci” Białemu Kapitanowi dane jest prowadzić śledztwo w sprawie handlu… białym proszkiem.

więcej »