Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 26 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Eduard Nowikow
‹Car-ptak›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułCar-ptak
Tytuł oryginalnyТойон кыыл [Царь-птица]
ReżyseriaEduard Nowikow
ZdjęciaSiemion Amanatow
Scenariusz
ObsadaStiepan Pietrow, Zoja Popowa, Afanasij Fiodorow, Prokopij Iwanow, Prokopij Daniłow
MuzykaAndriej Gurjanow
Rok produkcji2018
Kraj produkcjiRepublika Sacha, Rosja
Czas trwania80 minut
Gatunekdramat, historyczny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

XII Sputnik nad Polską: Bardzo starzy oboje, jedną nogą w grobie…
[Eduard Nowikow „Car-ptak” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Kino jakuckie coraz odważniej podbija Europę i świat. Twórcy z Syberii wykorzystują do tego głównie egzotykę swej ojczyzny, ale również groźną i fascynującą przyrodę. A że przy okazji mają coś konkretnego do powiedzenia, nie powinno nas dziwić, że filmy z Republiki Sacha prezentują z roku na rok wyższy poziom – zarówno artystyczny, jak i realizatorski. Czego kolejnym dowodem dramat „Car-ptak” autorstwa Eduarda Nowikowa.

Sebastian Chosiński

XII Sputnik nad Polską: Bardzo starzy oboje, jedną nogą w grobie…
[Eduard Nowikow „Car-ptak” - recenzja]

Kino jakuckie coraz odważniej podbija Europę i świat. Twórcy z Syberii wykorzystują do tego głównie egzotykę swej ojczyzny, ale również groźną i fascynującą przyrodę. A że przy okazji mają coś konkretnego do powiedzenia, nie powinno nas dziwić, że filmy z Republiki Sacha prezentują z roku na rok wyższy poziom – zarówno artystyczny, jak i realizatorski. Czego kolejnym dowodem dramat „Car-ptak” autorstwa Eduarda Nowikowa.

Eduard Nowikow
‹Car-ptak›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułCar-ptak
Tytuł oryginalnyТойон кыыл [Царь-птица]
ReżyseriaEduard Nowikow
ZdjęciaSiemion Amanatow
Scenariusz
ObsadaStiepan Pietrow, Zoja Popowa, Afanasij Fiodorow, Prokopij Iwanow, Prokopij Daniłow
MuzykaAndriej Gurjanow
Rok produkcji2018
Kraj produkcjiRepublika Sacha, Rosja
Czas trwania80 minut
Gatunekdramat, historyczny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Na kino rodem z Republiki Sacha otworzyli się również organizatorzy „Sputnika nad Polską”. W ubiegłym roku widzowie w Warszawie mogli zobaczyć między innymi pełnometrażowy dokument „24 śniegi” (2015) oraz dwa obrazy fabularne: thriller „Mój zabójca” (2016) i dramat „Jego córka” (2016). W tym roku natomiast zaprezentowano obsypane laurami na wielu festiwalach kameralne dzieło Eduarda Nowikowa „Car-ptak”. Najbardziej docenili je jurorzy Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Moskwie, którzy przyznali mu statuetkę Złotego Świętego Jerzego (za najlepszy film) oraz nagrodę FIPRESCI; z kolei z Montrealu twórcy powrócili z nagrodą specjalną za „wkład artystyczny”. A to jedynie wierzchołek góry lodowej, choć uczciwie trzeba przyznać, że pozostałe przeglądy, podczas których wyróżniano jakucki obraz, już takim prestiżem się nie cieszą.
Autor filmu (rocznik 1971) pochodzi z Jakucji, ale fachu uczył się w europejskiej części Rosji. W 2001 roku ukończył Państwowy Sankt-Petersburski Uniwersytet Kina i Telewizji (specjalizacja: „reżyser-operator”), po czym wrócił do ojczyzny, by zatrudnić się w wytwórni „Sachafilm”. Zadebiutował dwa lata później dramatem „Światło w mroku”; potem był jeszcze melodramat „Plisada” (2006), po którym Nowikow zamilkł na kilka lat, poświęcając się w tym czasie pracy dla telewizji. Gdy przed paroma laty kinematografia jakucka zaczęła rosnąć w siłę, podjął kolejną próbę przebicia się do szerszej widowni. Pomóc miał mu w tym podjęty temat. „Posłaniec niebios” (2014) to biograficzna opowieść o krótkim, bo zaledwie dwudziestoletnim, życiu niezwykle popularnego w Republice Sacha piosenkarza popowego Aleksandra Samsonowa, którego pieśni cieszyły się w drugiej połowie lat 90. niewyobrażalnym wprost powodzeniem. Następnie, zapaliwszy diabłu ogarek, Nowikow postanowił postawić też świeczkę przed obliczem Pana Boga. Temu posłużył jego czwarty, zagrany w stu procentach w języku jakuckim, film – „Car-ptak”.
Scenarzysta Siemion Jermołajew (a właściwie Sien Eker) oparł się na prozie – zmarłego 1996 roku – Wasilija Jakowlewa, jednego z najbardziej cenionych literatów jakuckich. Pochodził on z chłopskiej rodziny, wykształcił się i został nauczycielem; w połowie lat 70. wydrukował pierwszą nowelę (pod pseudonimem Dałan), a potem poszło już z górki. W swych opowiadaniach i powieściach pisał o Jakucji i Jakutach, ich ciężkim życiu i represjach, jakim byli poddawani na przestrzeni kilku dekad XX wieku – tym sposobem uderzał w stalinizm. Akcja „Car-ptaka” rozgrywa się właśnie w tych czasach. Są lata 30., w Związku Radzieckim narasta terror, ale do tajgi wszystko dociera z dużym opóźnieniem. Stary Mikipper (czyli Nikifor) i jego żona Oppuos żyją tak, jak kilka pokoleń ich przodków. Mieszkają w lepiance, którą dzielą ze swoim bydłem. Wstają o świcie, kładą spać o zmroku. On poluje w lesie i łowi ryby w przeręblu, ona wyprowadza krowy i byka, przygotowuje posiłki. Ich cały świat zewnętrzny to pobliski las i przez większość czasu zamarznięte jezioro. Zdają sobie sprawę, że niebawem przyjdzie im umrzeć; martwią się więc, jak poradzi sobie, osamotnione, drugie z nich.
Mimo zakazów władz bolszewickich, są ludźmi religijnymi. Obchodzą prawosławne Boże Narodzenie, ale modlą się także do swoich szamańskich bóstw. Gdy pewnego dnia w pobliżu ich domu pojawia się orzeł – święty ptak – początkowo czują obawę, przekonani, że to złowróżbny znak. Z czasem przyzwyczajają się do niego, zaczynają nawet dokarmiać, a gdy drapieżne zwierzę wdziera się do ich domu, nie przeganiają go. Film Nowikowa nasycony jest symboliką – zarówno religijną (stojący przed chatą „słup świata”, wykorzystywany w kontaktach szamana z duchami i bóstwami; orzeł zajmujący miejsce na ołtarzyku obok ikony), jak i stricte historyczną (dwaj jakuccy komsomolcy to metafora nowych czasów, które bezpowrotnie wypierają „magiczną” przeszłość). Granice między nimi stopniowo się zresztą zacierają, co sprawia, że Mikippera coraz częściej nawiedzają senne koszmary. Przyszłość jawi mu się w coraz ciemniejszych barwach. Choć przecież pojęcie o tym, co dzieje się w Moskwie czy Leningradzie ma zerowe…
„Car-ptak” to film o odchodzeniu. Mikipper i Oppuos symbolizują stare czasy, a Fiodor i Gierasim – z dumą noszący na głowie czapki z czerwoną gwiazdą – są tymi, którzy, nawet jeżeli sobie jeszcze z tego nie zdają sprawy, ostatecznie pogrzebią ich świat. Łącznikiem między nimi staje się przyjaciel Mikippera, szaman Naykhsaan, który musi ukrywać się ze swoimi nadprzyrodzonymi umiejętnościami. Za praktykowanie szamanizmu może spotkać go bowiem sroga kara. W filmie Eduarda Nowikowa nie pojawia się terror ani opresja (komsomolcy, także Jakuci, są przyjaźni i beztroscy), a jednak widz podskórnie czuje, że towarzyszący staruszkom święty spokój powoli dobiega końca. Czuje to również święty ptak, który u nich właśnie szuka schronienia. A gdzie znajdą je oni, kiedy już podstępny wróg podejdzie pod ich dom?… Przez większość czasu na ekranie widzimy tylko dwóch aktorów: Stiepana Pietrowa (jako Mikippera) oraz Zoję Popową (Oppuos). Na nich spoczywa ciężar przykucia uwagi i wywiązują się z tego zadania znakomicie. Zwłaszcza Pietrow – nadzwyczaj charyzmatyczny i to nawet w chwilach słabości swego bohatera.
Za zdjęcia odpowiadał Siemion Amanatow, absolwent Wszechrosyjskiego Państwowego Instytut Kinematografii, który pracował także – jako jeden z trzech operatorów – przy „24 śniegach”. Ścieżka dźwiękowa wyszła natomiast spod ręki mieszkającego w Moskwie Andrieja Gurjanowa – kompozytora, inżyniera dźwięku, a nade wszystko twórcy muzyki eksperymentalnej, którego Nowikow poznał (i – jak można się domyślać – docenił) w trakcie studiów w Petersburgu.
koniec
17 listopada 2018

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Klasyka kina radzieckiego: Said – kochanek i zdrajca
Sebastian Chosiński

24 IV 2024

W trzeciej części tadżyckiego miniserialu „Człowiek zmienia skórę” Bension Kimiagarow na krótko rezygnuje z socrealistycznej formuły opowieści i przywołuje dobre wzorce środkowoazjatyckich easternów. Na ekranie pojawiają się bowiem basmacze, których celem jest zakłócenie budowy kanału. Ten wątek służy również scenarzystom do tego, by ściągnąć kłopoty na głowę głównego inżyniera Saida Urtabajewa.

więcej »

Fallout: Odc. 3. Oko w oko z potworem
Marcin Mroziuk

22 IV 2024

Nie da się ukryć, że pozbawione głowy ciało Wilziga nie prezentuje się najlepiej, jednak ważne okazuje się to, że wciąż można zidentyfikować poszukiwanego zbiega z Enklawy. Obserwując rozwój wydarzeń, możemy zaś dojść do wniosku, że przynajmniej chwilowo szczęście opuszcza Lucy, natomiast Maximus ląduje raz na wozie, raz pod wozem.

więcej »

East Side Story: Czy można mieć nadzieję w Piekle?
Sebastian Chosiński

21 IV 2024

Mariupol to prawdopodobnie najboleśniej doświadczone przez los ukraińskie miasto w toczonej od ponad dwóch lat wojnie. Oblężone przez wojska rosyjskie, przez wiele tygodni sukcesywnie niszczone ostrzałami z lądu, powietrza i morza. Miasto zamordowane po to, by złamać opór jego mieszkańców i ukarać ich za odrzucenie „ruskiego miru”. O tym opowiada dokument Maksyma Litwinowa „Mariupol. Niestracona nadzieja”.

więcej »

Polecamy

Knajpa na szybciutko

Z filmu wyjęte:

Knajpa na szybciutko
— Jarosław Loretz

Bo biblioteka była zamknięta
— Jarosław Loretz

Wilkołaki wciąż modne
— Jarosław Loretz

Precyzja z dawnych wieków
— Jarosław Loretz

Migrujące polskie płynne złoto
— Jarosław Loretz

Eksport w kierunku nieoczywistym
— Jarosław Loretz

Eksport niejedno ma imię
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy – kontynuacja
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy
— Jarosław Loretz

Zemsty szpon
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.