Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 30 kwietnia 2024

W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.

Filmy

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Aleksander Dowżenko
‹Szczors›

WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Szczors
Tytuł oryginalny	Щорс
Reżyseria	Aleksander Dowżenko
Zdjęcia	Jurij Jekielczik
Scenariusz	Aleksander Dowżenko
Obsada	Jewgienij Samojłow, Iwan Skuratow, Fiodor Iszczenko, Nina Nikitina
Muzyka	Dmitrij Kabaliewski
Rok produkcji	1939
Kraj produkcji	ZSRR
Cykl	Kino totalitarne
Czas trwania	92 min
Gatunek	dramat
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Kino totalitarne: Na czerwoną Ukrainę – prowadź, towarzyszu Szczors!
[Aleksander Dowżenko „Szczors” - recenzja]

Sebastian Chosiński

« 1 2 3

Kino totalitarne: Na czerwoną Ukrainę – prowadź, towarzyszu Szczors!
[Aleksander Dowżenko „Szczors” - recenzja]

Premiera „Szczorsa” odbyła się w wyjątkowy dzień – 1 maja 1939 roku. Stalin był z filmu bardzo zadowolony, co udowodnił nadając jego twórcom kilka nagród swego imienia (gdyby nie był, obraz zapewne nigdy nie trafiłby do rozpowszechniania). Autor nie spoczywał jednak zresztą zbyt długo na laurach. Cztery i pół miesiąca później Armia Czerwona, jako lojalny sojusznik III Rzeszy, wkroczyła na wschodnie ziemie II Rzeczypospolitej. Aleksandr Pietrowicz wraz ze swoją ekipą został wysłany w ślad za bohaterskimi krasnoarmiejcami. Zadanie miał jasne: nakręcić film dokumentalny, który pokazywałby wielką radość okazywaną przez ukraińskich i białoruskich chłopów i robotników z faktu włączenia ich do wielkiej rodziny narodów radzieckich. Tak powstało „Wyzwolenie” („Oswobożdienije”, 1940) – najbardziej haniebne, przynajmniej z polskiego punktu widzenia, dzieło Ukraińca. W czasie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej pułkownik Dowżenko – z takim stopniem wojskowym odkomenderowano go bowiem na front – kręcił kolejne propagandowe dokumenty sławiące heroizm żołnierzy spod znaku Czerwonej Gwiazdy: „Bitwa za naszu Sowietskuju Ukrainu” (1943) oraz „Strana rodnaja” i „Pobieda na Prawobierieżnoj Ukrainie” (oba z 1945 roku). Chciał nakręcić również film fabularny, ale scenariusz zatytułowany „Ukraina w ogniu” nie spodobał się ani Biuru Politycznemu Komitetu Centralnego Partii, ani generalissimusowi Stalinowi. Podobnie rzecz się miała z kolejnym projektem artysty – napisaną w 1944 roku poetycką biografią słynnego rosyjskiego hodowcy i sadownika Iwana Miczurina. Trafił jednak w zły moment. Stalin postawił bowiem wówczas na jego głównego konkurenta Trofima Łysenkę, którego uczynił nawet dyrektorem Instytutu Genetyki Akademii Nauk ZSRR, choć był on jedynie przebiegłym pseudonaukowcem i hochsztaplerem. Film „Miczurin” (1949) wprawdzie powstał, ale niewiele miał wspólnego z pierwotnymi założeniami. Po licznych zmianach i ingerencjach cenzury nie pozostało w nim nic poza nieznośnym patosem. Swoje artystyczne niepowodzenie reżyser przypłacił zawałem serca.

„Na razie daruję wam życie, zdrajcy!”

Kiedy wrócił do zdrowia zabrał się za pracę nad pamfletem politycznym „Proszczaj, Amierika!” („Żegnaj, Ameryko!”), którego pierwowzorem były wspomnienia dziennikarki Anabell Backard, która „wybrała wolność”, uciekając ze Stanów Zjednoczonych do Związku Radzieckiego. W ojczyźnie proletariatu stała się bohaterką, a jej demaskatorska książka zatytułowana „Prawda o amerykańskich dyplomatach” miała nawet zostać przeniesiona na ekran. Tuż przed ukończeniem filmu Dowżenko otrzymał jednak nakaz natychmiastowego przerwania zdjęć. Okazało się bowiem, że sprytna żurnalistka, gdy tylko rozeznała się w sytuacji, uciekła z powrotem do domu, wybierając – zamiast komunistycznego raju – kapitalistyczne piekło. Niedokończony obraz trafił na półkę, gdzie przeleżał prawie pół wieku. Publicznie pokazano go po raz pierwszy dopiero w 1995 roku. Zniechęcony reżyser zajął się teraz literaturą; zaczął pisać epopeję „Zołotyje worota”. Wykładał również na WGIK-u, czyli Wszechzwiązkowym Państwowym Instytucie Kinematografii, i co jakiś czas zwracał się do nowych władz Kraju Rad – miało to miejsce już po śmierci Stalina – o zgodę na powrót na Ukrainę, której notabene nigdy nie dostał. Na 1956 rok zaplanował realizację kolejnego filmu – „Poematu o morzu” („Poema o morie”). Tuż przed rozpoczęciem zdjęć doznał jednak kolejnego zawału i 25 listopada zmarł. Film dokończyła dwa lata później żona Dowżenki Julia Sołncewa. Poznali się prawie trzy dekady wcześniej na planie „Burzy” Pawła Dolina (filmu, który do dzisiaj się nie zachował). Aleksandr Pietrowicz był tak zafascynowany urodą niespełna trzydziestoletniej wówczas aktorki (tytułowej Aelity, marsjańskiej księżniczki, w klasycznym filmie Jakowa Protazanowa), że pozostał związany z nią – artystycznie i prywatnie – już do końca swego życia. Była jego asystentką przy „Aerogradzie” i drugą reżyserką „Szczorsa”. Po śmierci męża nie tylko dokończyła „Poemat o morzu”, ale przeniosła na ekran także inne jego scenariusze: „Powiest’ płamiennych liet” (1961), „Zaczarowannaja Diesna” (1964), „Niezabywajemoje” (1967) oraz „Zołotyje worota” (1969). Zmarła w 1989 roku.

Romantyczny bohater Nikołaj Szczors

Tytułową rolę zagrał w filmie Dowżenki Jewgienij Samojłow (notabene ojciec znanej z melodramatu Michaiła Kałatozowa „Lecą żurawie” aktorki Tatiany Samojłowej). Pochodzący z Petersburga aktor był absolwentem leningradzkiego technikum artystycznego, jego prawdziwa kariera zaczęła się jednak dopiero po przeprowadzce do Moskwy w połowie lat 30. ubiegłego wieku. W kinie zadebiutował w 1936 roku w komedii romantycznej Igora Sawczenki „Słuczajnaja wstrieczia”. Po występie w obrazie Aleksandra Pietrowicza pojawił się jeszcze między innymi w tak głośnych produkcjach, jak muzyczno-wojenna komedia Iwana Pyriewa „W szest’ czasow wiecziera poslie wojny” (1944), „Żywi i martwi” (1964) Aleksandra Stolpera oraz trzech epopejach Siergieja Bondarczuka: „Waterloo” (1970), „Oni walczyli za ojczyznę” (1975) i „Borys Godunow” (1986). Zmarł przed trzema laty, dożywając jakże słusznego wieku 94 lat. W postać jego wiernego towarzysza Wasilija Bożenki wcielił się Iwan Skuratow, urodzony na Syberii syn zesłańca. Grał głównie w teatrze, w filmie pojawiając się niezwykle rzadko. Poza „Szczorsem” warto wspomnieć jedynie o jego udziale w propagandowym „Kutuzowie” (1943) Władimira Pietrowa. Debiutantem na ekranie był odtwórca roli młodego Piotra Czyża Fiodor Iszczenko. Wielkiej kariery nie zrobił, ale chwalono jego kreacje w opartej na powieści Aleksieja Tołstoja „Gadjuce” (1965) Wiktora Iwczenki oraz wojennej komedii Leonida Bykowa „W boj idut odni stariki” (1973). Po raz ostatni stanął przed kamerą w 1977 roku; od tamtej pory cieszy się zasłużoną emeryturą. Dzisiaj ma już 97 lat. Tylko o rok młodsza jest od niego Nina Nikitina, w „Szczorsie” grająca Nastię. Później zagrała jeszcze w dramacie historycznym „Minin i Pożarski” (1939) Wsiewołoda Pudowkina oraz – to ciekawostka – włosko-radzieckiej koprodukcji Giuseppe de Santisa i Dmitrija Wasiliewa „Oni szli na Wostok” (1965), który to film opowiadał o nieszczęsnych italskich żołnierzach zmuszonych do walki z Armią Czerwoną na froncie wschodnim. W epizodach pojawili się natomiast znani później Aleksandr Chwylia (pamiętny Siemion Budionny z „Pierwszej Konnej”, potem w „Wesołym jarmarku” i „Braciach Karamazow” Iwana Pyriewa) oraz Nikołaj Kriuczkow („Czterdziesty pierwszy” i „Ballada o żołnierzu” Grigorija Czuchraja).

Niewiele jest elementów, które zasługują w „Szczorsie” na szczególną pochwałę. Na pewno jest nią jednak muzyka autorstwa Dmitrija Kabaliewskiego – majestatyczna, najczęściej zaaranżowana na orkiestrę symfoniczną i chór. Ale też kompozytor był artystą dużego formatu. Mimo że urodził się w Petersburgu, karierę zrobił w Moskwie. Ukończył stołeczne konserwatorium, na którym wykładał później – od 1932 roku – przez prawie pół wieku. Tworzył opery, suity, utwory fortepianowe i na wiolonczelę. Komponował dla teatru i filmu. Z Dowżenką współpracował już przy „Aerogradzie”, po wojnie ozdobił swoją muzyką kinową wersję „Drogi przez mękę” (1958-1959) Aleksieja Tołstoja w reżyserii Grigorija Roszala. Autorem zdjęć był natomiast Jurij Jekielczik, absolwent wydziału operatorskiego technikum filmowego w Odessie. Zadebiutował u Dowżenki, pracując przy „Iwanie”. Największym jego osiągnięciem była jednak monumentalna „Bitwa stalingradzka” (1949) Władimira Pietrowa, za którą otrzymał Nagrodę Stalinowską I stopnia. Po raz ostatni kierował zdjęciami, pomagając Michaiłowi Kałatozowowi zrealizować „Pierwyj eszelon” (1955). Zmarł rok później. Większości twórcom „Szczorsa” film ten otworzył wrota do wielkiej kariery. Czy później wykorzystali swą szansę, to już zupełnie inna sprawa. Sam Aleksandr Pietrowicz po latach musiał wspominać ten obraz z dużym rozrzewnieniem – po nim już nigdy nie osiągnął tak znaczącej pozycji, jaką zajmował wcześniej w radzieckiej kinematografii. Apoteoza kontrowersyjnego bohatera rosyjskiej wojny domowej nie przyniosła mu więc, wbrew pozorom, szczęścia. Umierał rozżalony i, choć trudno w to uwierzyć, w biedzie. Ciekawe swoją drogą, czy wiedział, że wykreowany przezeń na polecenie Stalina na komunistycznego świętego Ukrainy Nikołaj Szczors prawdopodobnie nie był nawet Ukraińcem, ale Białorusinem…

« 1 2 3

3 czerwca 2009

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Fallout: Odc. 5. Szczerość nie zawsze popłaca
Marcin Mroziuk

29 IV 2024

Brak Maximusa w poprzednim odcinku zostaje nam w znacznym stopniu zrekompensowany, bo teraz możemy obserwować jego perypetie z naprawdę dużym zainteresowaniem. Z kolei sporo do myślenia dają kolejne odkrycia, których Norm dokonuje w Kryptach 32 i 33.

więcej »

East Side Story: Ucz się (nieistniejących) języków!
Sebastian Chosiński

28 IV 2024

W czasie eksterminacji Żydów w czasie drugiej wojny światowej zdarzały się niezwykłe epizody, dzięki którym ludzie przeznaczeni na śmierć przeżywali. Czasami decydował o tym zwykły przypadek, niekiedy świadoma pomoc innych, to znów spryt i inteligencja ofiary. W przypadku „Poufnych lekcji perskiego” mamy do czynienia z każdym z tych elementów. Nie bez znaczenia jest fakt, że reżyserem filmu jest pochodzący z Ukrainy Żyd Wadim Perelman.

więcej »

Fallout: Odc. 4. Tajemnica goni tajemnicę
Marcin Mroziuk

26 IV 2024

Możemy się przekonać, że dla Lucy wędrówka w towarzystwie Ghoula nie jest niczym przyjemnym, ale jej kres oznacza dla bohaterki jeszcze większe kłopoty. Co ciekawe, jeszcze większych emocji dostarczają nam wydarzenia w Kryptach 33 i 32.

więcej »