Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 28 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Piotr Szulkin
‹Wojna światów - następne stulecie›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułWojna światów - następne stulecie
Data premiery1 lutego 1983
ReżyseriaPiotr Szulkin
ZdjęciaZygmunt Samosiuk
Scenariusz
ObsadaRoman Wilhelmi, Krystyna Janda, Mariusz Dmochowski, Jerzy Stuhr, Marek Walczewski, Bożena Dykiel, Joanna Żółkowska, Wieslaw Drzewicz, Stanislaw Gawlik
MuzykaJerzy Maksymiuk, Józef Skrzek
Rok produkcji1981
Kraj produkcjiPolska
Czas trwania96 min
GatunekSF
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

Klasyka z klasą: Marsjanie w butach „Relaks”

Esensja.pl
Esensja.pl
Konrad Wągrowski
„Wojna światów – następne stulecie” Piotra Szulkina po 30 latach od powstania nic nie traci na aktualności.

Konrad Wągrowski

Klasyka z klasą: Marsjanie w butach „Relaks”

„Wojna światów – następne stulecie” Piotra Szulkina po 30 latach od powstania nic nie traci na aktualności.

W naszym cyklu co tydzień prezentujemy wybrane tytuły należące do klasyki kina. Niekoniecznie bardzo znane, niekoniecznie obsypane nagrodami, ale z pewnością nadal warte uwagi.

Piotr Szulkin
‹Wojna światów - następne stulecie›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułWojna światów - następne stulecie
Data premiery1 lutego 1983
ReżyseriaPiotr Szulkin
ZdjęciaZygmunt Samosiuk
Scenariusz
ObsadaRoman Wilhelmi, Krystyna Janda, Mariusz Dmochowski, Jerzy Stuhr, Marek Walczewski, Bożena Dykiel, Joanna Żółkowska, Wieslaw Drzewicz, Stanislaw Gawlik
MuzykaJerzy Maksymiuk, Józef Skrzek
Rok produkcji1981
Kraj produkcjiPolska
Czas trwania96 min
GatunekSF
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Już ponad 30 lat minęło od powstania najlepszego polskiego filmu fantastycznonaukowego wszech czasów. Powiedzmy sobie jednak szczerze – konkurencja nigdy nie była wielka… Wliczając różne przedwojenne „Powietrzne torpedy” i młodzieżowe „Syntezy” czy „Wielka, większa i największa”, zbierze się w sumie pewnie około 30 tytułów, z czego wiele (weźmy „Wirus” Kidawy-Błońskiego czy słynną „Klątwę Doliny Węży” Piestraka) kwalifikuje się najwyżej na przeglądy Bardzo Złego Kina. Ale jednak bycie najlepszym wśród średniaków nadal oznacza, że jest się przynajmniej dobrym. A „Wojna światów – następne stulecie” Piotra Szulkina jest nie tylko dobra – jest nawet bardzo dobra.
Szulkinowi, podobnie zresztą jak we wcześniejszym „Golemie”, udało się w „Następnym stuleciu” upiec trzy pieczenie na jednym ogniu. Bardzo kreatywnie odniósł się do fantastycznej klasyki (czyli w tym przypadku książki H.G. Wellsa), skromnymi środkami uzyskał wiarygodną futurystyczną scenerię, ale przede wszystkim stworzył film z przesłaniem i podtekstami. Co ciekawe owo przesłanie w niczym nie straciło na aktualności po 30 latach.
Zacznijmy jednak od tego Wellsa. Przyznać należy, że jego nazwisko w czołówce i sam tytuł filmu jawi się raczej jako sprytna sztuczka mająca zwieść cenzurę, nie będąc świadomą reinterpretacją klasyki. Z Wellsa mamy tu tylko Marsjan, którzy zresztą mogą być mieszkańcami dowolnej innej planety. Inwazja – o ile można to nazwać inwazją – przebiega zupełnie inaczej. Nie mamy tu trójnogów siejących śmierć i zniszczenie, mamy Marsjan przechadzających się po ulicach miast, zachodzących do toalet oraz media i rząd ogłaszające przyjacielską wizytę przybyszów z innego świata. Czy to aby czegoś nie przypomina?
Marsjanie, czyli przybysze z czerwonej planety, przybywają niezaproszeni i przedstawiani są jako partnerzy, niosący ze sobą posłannictwo przyjaźni i współpracy. Jakakolwiek próba dyskusji z tym wizerunkiem jest traktowana przez władze z całą surowością. Jednocześnie – ponieważ, jak możemy się domyślać – Marsjanie żywią się krwią, odgórnie organizowane są jej obowiązkowe zbiórki, tak aby usatysfakcjonować oczekiwania „wypróbowanych przyjaciół”. Paralele z rolą Związku Radzieckiego są raczej oczywiste. Trudno się więc dziwić, że Szulkin udaje, że jego opowieść ma coś wspólnego z powieścią z XIX wieku, trudno też się dziwić, że najsilniejszy akcent kładzie na rolę mediów (rodzimych), które można było w tych czasach nawet w pewnym stopniu krytykować. Nie zmienia to faktu, że film, jako całość, mógł być określany jako antysocjalistyczny, i powstać mógł tylko i wyłącznie w tym krótkim okresie socjalistycznej odwilży między sierpniem 1980 i grudniem 1981 roku. Co ciekawe obraz często postrzegany jest jako profetyczna zapowiedź stanu wojennego. Marsjanie, którzy wychodzą na ulicę i zmieniają życie obywateli, wcale nie muszą pochodzić zza wschodniej granicy.
Głównym tematem jednak są media, a właściwie telewizja. Tamże pracuje główny bohater Iron Idem i właśnie kontrast między tym, co jest przekazywane w eter, tym co sądzi w rzeczywistości sam naczelny prezenter i tym, co o świecie zza kamery dowiadujemy się sami, jest motywem przewodnim. Obserwacje są dwie. Po pierwsze – media kłamią. Niby mało odkrywcze to stwierdzenie w czasach, gdy Smoleń śpiewał „I taki z tego morał wynika, aby z rezerwą przyjmować to, co mówi wieczorem spiker dziennika”. Ważne jest jednak co innego – to nie są zwykłe kłamstwa, proste do zdemaskowania przez każdego, kto widzi, jak naprawdę skonstruowany jest świat. To pełna manipulacja, wykreowana całkowicie fikcyjna, spójna rzeczywistość, co do której nigdy nie będzie się miało pewności, czy ogląda się jakąś formę prawdy, czy fikcję. Znamienna będzie ostatnia scena, w której (po zmianie rządów) oglądamy dwie wersje egzekucji Idema – telewizyjną i rzeczywistą. Nawet w takiej scenie, w której nie ma specjalnej politycznej potrzeby, by generować fikcję, pojawi się manipulacja. Nie ma więc szansy na dotarcie do faktów – media zawsze przedstawią swoją wizję.
Media, które są jednakże zależne od tego, kto nimi włada. Drugie spostrzeżenie Szulkina zahacza już o Orwella. Telewizja, nie zmieniając swej struktury, wymieniając jedynie zbędne trybiki (jak Idem), jest w stanie natychmiastowo wykonywać całkowite wolty. Oceania nigdy nie walczyła z Eurazją, a telewizja poda wam prawdę o celach wizyty Marsjan. Media są w gruncie rzeczy apolityczne, dostosowują się do tego, jaka jest koniunktura. A to już spostrzeżenie dużo bardziej uniwersalne od wizji stanu wojennego i paraleli Marsjan z bratnimi siłami ZSRR. Zadziwiający talent Szulkina do wychodzenia poza swe czasy i swe uwarunkowania i docieranie do prawd aktualnych nawet po 30 latach, to właśnie przyczyna wielkości jego kina.
Kina, które świetnie sobie również radzi z ograniczeniami finansowymi. Sceneria nie musi być wyszukana – to w końcu nadal nasza Ziemia i nasza cywilizacja. Cywilizacja jakby podlegająca rozpadowi, przeżywająca regres – a może to tylko ponurość rzeczywistości przełomu lat 70. i 80. tak dzisiaj działa? Tak czy inaczej, wizja świata pod miękką okupacją Marsjan sprawdza się doskonale. Ciekawe jednak, że również nie można zarzucić niczego samemu wyobrażeniu Marsjan – ubranie ich w puchowe kurtki i buty „Relaks” oraz pomalowanie twarzy całkowicie wystarczy w konwencji przyjętej przez Szulkina do zaakceptowania, że tak wyglądają przybysze z innej planety. Nie ma zgrzytu.
Wspomnieć należy też o kapitalnej roli Romana Wilhelmiego. To najlepszy czas w karierze tego aktora, pomiędzy jego najsłynniejszymi kreacjami telewizyjnymi – Nikodema Dyzmy i Stanisława Anioła. W „Wojnie światów” jego postać przechodzi metamorfozy między swym życiem telewizyjnym, a realnym, budząc jednocześnie odrazę i współczucie. Świetna kreacja, jedna z bardziej pamiętnych w karierze tego aktora, przypominając jak wiele straciła polska kultura z jego przedwczesną śmiercią.
koniec
6 stycznia 2012

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

„Kobra” i inne zbrodnie: Za rok, za dzień, za chwilę…
Sebastian Chosiński

23 IV 2024

Gdy w lutym 1967 roku Teatr Sensacji wyemitował „Cichą przystań” – ostatni odcinek „Stawki większej niż życie” – widzowie mieli prawo poczuć się osieroceni przez Hansa Klossa. Bohater, który towarzyszył im od dwóch lat, miał zniknąć z ekranów. Na szczęście nie na długo. Telewizja Polska miała już bowiem w planach powstanie serialu, na którego premierę trzeba było jednak poczekać do października 1968 roku.

więcej »

Z filmu wyjęte: Knajpa na szybciutko
Jarosław Loretz

22 IV 2024

Tak to jest, jak w najbliższej okolicy planu zdjęciowego nie ma najmarniejszej nawet knajpki.

więcej »

„Kobra” i inne zbrodnie: J-23 na tropie A-4
Sebastian Chosiński

16 IV 2024

Domino – jak wielu uważa – to takie mniej poważne szachy. Ale na pewno nie w trzynastym (czwartym drugiej serii) odcinku teatralnej „Stawki większej niż życie”. tu „Partia domina” to nadzwyczaj ryzykowna gra, która może kosztować życie wielu ludzi. O to, by tak się nie stało i śmierć poniósł jedynie ten, który na to ewidentnie zasługuje, stara się agent J-23. Nie do końca mu to wychodzi.

więcej »

Polecamy

Knajpa na szybciutko

Z filmu wyjęte:

Knajpa na szybciutko
— Jarosław Loretz

Bo biblioteka była zamknięta
— Jarosław Loretz

Wilkołaki wciąż modne
— Jarosław Loretz

Precyzja z dawnych wieków
— Jarosław Loretz

Migrujące polskie płynne złoto
— Jarosław Loretz

Eksport w kierunku nieoczywistym
— Jarosław Loretz

Eksport niejedno ma imię
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy – kontynuacja
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy
— Jarosław Loretz

Zemsty szpon
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Tegoż autora

Kosmiczny redaktor
— Konrad Wągrowski

Po komiks marsz: Maj 2023
— Sebastian Chosiński, Paweł Ciołkiewicz, Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch, Konrad Wągrowski

Statek szalony
— Konrad Wągrowski

Kobieta na szczycie
— Konrad Wągrowski

Przygody Galów za Wielkim Murem
— Konrad Wągrowski

Potwór i cudowna istota
— Konrad Wągrowski

Migające światła
— Konrad Wągrowski

Śladami Hitchcocka
— Konrad Wągrowski

Miliony sześć stóp pod ziemią
— Konrad Wągrowski

Tak bardzo chciałbym (po)zostać kumplem twym
— Konrad Wągrowski

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.