Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 29 kwietnia 2024

Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.

Muzyka

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

muzyczne

As Time Passes
Arild Andersen, Daniel Sommer, Rob Luft
Ghosted II
Oren Ambarchi, Johan Berthling, Andreas Werliin
The Death of Kalypso
Angles & Elle-Kari Sander with Strings
Mythical River
Elephant9
Chaos Rocks
Hawkestrel
Clouds
Randi Pontoppidan, Martin Fabricius
Path
Mathias Landæus
Twain Walking
Lis Wessberg

więcej »

Zapowiedzi

Bohemia
‹Zrnko písku›

EKSTRAKT:	90%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Zrnko písku
Wykonawca / Kompozytor	Bohemia
Data wydania	1978
Nośnik	CD
Czas trwania	59:58
Gatunek	jazz, rock
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

W składzie

Lešek Semelka, Michal Pavlíček, Vladimír Kulhánek, Jan Hála, Jan Kubík, Pavel Trnavský, Michal Kocáb, Pavel Frištenský, Jiří Tomek

Utwory
CD1
1) Chór minulých nohou v průchodu Pasáž	7:15
2) Zátiší peronních lístků	6:30
3) Sen o snu	5:53
4) Horké letní stmívání	9:09
5) Milenci před Pollockovým obrazem	7:18
6) Co mi brání	3:16
7) Vina křídel	4:58
8) King Gong	5:32
9) U studánky	5:30
10) Návštěva ve Zverexu	2:37
11) Bulgaria Express	1:40

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Tu miejsce na labirynt…: Z ziemi czeskiej do Polski
[Bohemia „Zrnko písku” - recenzja]

Sebastian Chosiński

1 2 »

Nie tylko Jazz Q i Energit broniły w latach 70. ubiegłego wieku honoru czeskiego progresywnego jazz-rocka. Na straży gatunku stała również przez trzy lata formacja o nazwie adekwatnej do kraju pochodzenia – Bohemia. Założyli ją muzycy wcześniej związani z grupami Modrý Efekt, Flamengo i Expanze. Niestety, pozostawiła po sobie tylko jeden album – „Zrnko písku”. Ale za to jaka znalazła się na nim muzyka!

Sebastian Chosiński

Tu miejsce na labirynt…: Z ziemi czeskiej do Polski
[Bohemia „Zrnko písku” - recenzja]

Bohemia
‹Zrnko písku›

EKSTRAKT:	90%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Zrnko písku
Wykonawca / Kompozytor	Bohemia
Data wydania	1978
Nośnik	CD
Czas trwania	59:58
Gatunek	jazz, rock
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

W składzie

Lešek Semelka, Michal Pavlíček, Vladimír Kulhánek, Jan Hála, Jan Kubík, Pavel Trnavský, Michal Kocáb, Pavel Frištenský, Jiří Tomek

Utwory
CD1
1) Chór minulých nohou v průchodu Pasáž	7:15
2) Zátiší peronních lístků	6:30
3) Sen o snu	5:53
4) Horké letní stmívání	9:09
5) Milenci před Pollockovým obrazem	7:18
6) Co mi brání	3:16
7) Vina křídel	4:58
8) King Gong	5:32
9) U studánky	5:30
10) Návštěva ve Zverexu	2:37
11) Bulgaria Express	1:40

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Bohemię można chyba nazwać supergrupą? W każdym razie określenie to da się spokojnie obronić w odniesieniu do połowy składu. Któż bowiem znalazł się w tym zespole? Niedawny jeszcze klawiszowiec Modrego Efektu Lešek Semelka oraz saksofonista Jan Kubík i basista Vladimír Kulhánek, którzy parę lat wcześniej udzielali się w kultowej kapeli Flamengo. Wkrótce potem dołączyło do nich trzech muzyków amatorskiej formacji Expanze, którzy jednak z biegiem czasu wyrośli na biegłych profesjonalistów. Semelka urodził się w listopadzie 1946 roku w położonych nieco ponad sto kilometrów na wschód od Pragi Pardubicach. Karierę muzyczną zaczynał jako dwudziestodwulatek w grającym rocka psychodelicznego zespole The Cardinals, z którym w latach 1968-1969 opublikował trzy single. W 1970 roku, na zaproszenie gitarzysty Radima Hladíka, dołączył do składu Modrego Efektu i w ciągu następnych pięciu lat wziął udział w nagraniu trzech albumów tej kapeli: „Nová synteza” (1971), „Nová synteza 2” (1974) oraz „Modrý Efekt & Radim Hladík” (1974). Odszedł, ponieważ pokłócił się z liderem. Długo jednak nie pozostał bezrobotny; niejako z marszu zdecydował się bowiem założyć nową grupę – i tym sposobem powstała Bohemia. Trzon pierwszego składu formacji stanowili dodatkowo gitarzysta Josef Kůstka („podkradziony” z Modrego Efektu) oraz wspomniani już powyżej Kubík i Kulhánek (najstarszy z całego grona, urodził się bowiem w 1944 roku, jeszcze za czasów istnienia Protektoratu Czech i Moraw). Obaj panowie znali się doskonale nie tylko z Flamenga, w którym występowali w latach 1970-1972 i mieli szczęście uczestniczyć w realizacji longplaya „Kuře v hodinkách” (1972), ale współpracowali również ze słowackim muzykiem Dežo Ursinym przy nagraniu jego najwartościowszej płyty – „Provisorium” (1973).

Najwcześniej, bo jeszcze w 1975 roku, wykruszył się Kůstka, niedługo potem, po nagraniu pierwszego singla, odszedł perkusista Pavel Frištenský, którego zastąpił jego imiennik – Pavel Trnavský. Jego przyjście do Bohemii rozpoczęło proces migracyjny muzyków Expanze, ponieważ w ślad za nim pod skrzydła Semelki przybyli gitarzysta Michal Pavlíček oraz klawiszowiec (odpowiadający za syntezatory) Jan Hála. Co ciekawe, Semelce początkowo wcale nie zależało tak bardzo na Pavlíčku, co na jego kompanie z grupy Jiřím Jelínku; w walce o tego ostatniego skuteczniejszy okazał się jednak Vladimír Mišik i przeciągnął go do swojego Etc…. Następnie Jelínek pojawił się jeszcze w pierwszym składzie jazz-rockowego Mahagon, po czym jego krótkie życie dobiegło końca. Zmagający się z poważnymi problemami psychicznymi (ciężka depresja i stany lękowe) muzyk popełnił samobójstwo w październiku 1977 roku, skacząc z okna; wykorzystał moment, gdy był na przepustce z kliniki psychiatrycznej. O Expanze warto jednak powiedzieć trochę więcej. Ta praska formacja powstała w 1973 roku, a założyli ją Trnavský, Jelínek oraz basista Jiří Novotný i wokalista Slobodan Popovič; potem dołączył do nich, porzucając hardrockowego Penguina, Pavlíček. Zespół specjalizował się w coverach. W swoim repertuarze miał między innymi kompozycje Franka Zappy, Wishbone Ash, Captain Beyond, z upływem czasu coraz bardziej skręcał zaś w kierunku jazz-rocka spod znaku wczesnego Weather Report. Po dwóch latach działalności, która zaowocowała nagrodami na przeglądach zespołów amatorskich, ale żadnym wydawnictwem płytowym, z kolegami pożegnał się Popovič (wyemigrował z Czechosłowacji); doszedł natomiast saksofonista Ferdinand Dremla.

Gdy przedłużał się wakat przy mikrofonie, pewnego dnia na początku 1976 roku Trnavský przyprowadził na próbę swoją ówczesną dziewczynę, wokalistkę Janę Kratochvílovą, co wywołało niesnaski i stało się gwoździem do trumny Expanze. Obrażeni na część składu perkusista i jego ukochana związali się wówczas ze znacznie bardziej znanym i doświadczonym Jazz Q Martina Kratochvíla. Trafili jednak na zły moment, ponieważ w tym samym czasie lider praskiej formacji dowiedział się o otrzymaniu długo oczekiwanego stypendium w bostońskim Berklee College of Music i na rok wybył za Ocean. W efekcie Trnavský, nie wybrzydzając, przyjął zaproszenie Semelki do Bohemii, tym bardziej że właśnie wtedy zwolnił się etat za bębnami. Grupa miała już wtedy na koncie debiutanckiego singla z piosenką „Kam jdou” oraz instrumentalnym „Bulgaria Express” (1976). W następnym roku wydała trzy małe płytki – „King Gong / U studánky” (w ramach serii „Mini Jazz Klub”), „Přístav žíznících / Návštěva ve Zverexu” i „Co mi brání / Vina křídel” – oraz nagrała materiał na pierwszy (i, jak się okazało, jednocześnie ostatni) album długogrający „Zrnko písku”. Do sprzedaży – nakładem wytwórni Panton – trafił on w 1978 roku, gdy Bohemia przeszła już praktycznie do historii.

Materiał zawiera pięć utworów – i chociaż we wszystkich słychać śpiewającego Leška Semelkę, mimo wszystko trudno nazwać je po prostu piosenkami – które łącznie trwają trzydzieści sześć minut i dwadzieścia dwie sekundy. Słowem: poniżej ówczesnego standardu. A jeżeli weźmiemy pod uwagę winylowe krążki Weather Report, których długość sięgała niekiedy prawie pięćdziesięciu minut, to można stwierdzić, że nawet zdecydowanie poniżej. Powód tego jest jednak jasny – każdy z numerów Bohemii zawartych na płycie „Zrnko písku” trwa tyle, że dorzucenie jeszcze jednego mogłoby wywołać kłopoty w tłoczeniu, co z kolei odbiłoby się prawdopodobnie na jakości technicznej wszystkich nagrań. W efekcie muzycy zdecydowali się umieścić na longplayu mniej kompozycji. Stronę A otwiera „Chór minulých nohou v průchodu Pasáž” (z tekstem, jak i wszystkie pozostałe, autorstwa Pavela Vrby) – dynamiczny kawałek, w którym równie dobrze można dostrzec wpływy muzyki fusion, jak i rocka progresywnego czy bluesa; ten ostatni słyszalny jest przede wszystkim w sposobie śpiewania Semelki, który pod wieloma względami przypomina, bo o naśladownictwie raczej mowy być nie może, Geffa Harrisona z niemiecko-brytyjskiej formacji 2066 & Then. Dopiero w drugiej części utwór ten skręca w kierunku klasycznego jazz-rocka spod znaku Weather Report; solówki na klawiszach Michala Kocába (fortepian elektryczny) oraz Jana Háli (syntezator) zdają się bowiem wyrastać bezpośrednio z inspiracji Joe Zawinulem, z kolei saksofonista Jan Kubík (notabene kompozytor tego utworu) musiał być swego czasu mocno zasłuchany w Wayne’a Shortera.

„Zátiší peronních lístků” zaczyna się od pięknej partii fletu (ponownie Kubík), który po chwili zostaje zastąpiony przez lekko „zamglony”, ale dzięki temu bardzo charakterystyczny, nostalgiczny głos Semelki. Po spokojnym wstępie następuje część znacznie dynamiczniejsza – ton nadaje niemal hardrockowo brzmiąca sekcja rytmiczna oraz dęciaki, które po wyciszeniu ustępują pola fortepianowi elektrycznemu; jego partia z kolei służy przede wszystkim wyczyszczeniu pola przed solówką gitarową, w której Michal Pavlíček po raz pierwszy może rozwinąć skrzydła i udowodnić, że choć jeszcze rok wcześniej grywał w amatorskim Expanze, poziom artystyczny prezentował już zdecydowanie zawodowy. W tym kawałku nie ma fragmentu, który by idealnie do siebie nie pasował – i nie ma znaczenia, czy dialogi prowadzą ze sobą gitarzysta z pianistą, czy też miejsce tego drugiego nagle zajmuje saksofonista. Perfekcyjna aranżacja sprawia, że cały zespół pędzi do przodu jak doskonale naoliwiona maszyna. Zapodany na zakończenie pierwszej strony „Sen o snu” (najkrótszy na całym krążku, choć i tak prawie sześciominutowy) przenosi słuchaczy w zupełnie inny świat – to trochę senna ballada, w której Pavlíček sięga po gitarę akustyczną, a Kocáb siada do zwykłego fortepianu, by oczarować partią solową, której nie powstydziliby się tacy polscy mistrzowie tego instrumentu jak Krzysztof Komeda czy Mieczysław Kosz. W finale natomiast do snu zwiewnymi dźwiękami fletu kołysze Jan Kubík.

Po przełożeniu krążka na stronę B na początek otrzymujemy dziewięciominutowy numer „Horké letní stmívání”, w którym część wokalno-instrumentalna (transowa i psychodeliczna) mocno kontrastuje z częścią czysto instrumentalną (progresywno-jazz-rockową). Dodatkowym smaczkiem tej kompozycji jest solo Kubíka na klarnecie, który – kojarząc się nade wszystko z muzyką klezmerską – nieczęsto był wykorzystywany przez składy stricte rockowe (bądź z okolic rocka). W dalszej części znajduje się także miejsce i na pełen szaleństwa dialog gitary z saksofonem, i na pochód basowy, który zamyka ten freejazzowy odlot, by ponownie – nomen omen – dopuścić do głosu wokalistę. Album zamyka zainspirowany malarstwem Jacksona Pollocka – amerykańskiego ekspresjonisty abstrakcyjnego, zmarłego w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym w 1956 roku – utwór „Milenci před Pollockovým obrazem”. Dużo w nim improwizacji snutych wokół synkopowanego rytmu; swoje „pięć minut” mają praktycznie wszyscy instrumentaliści – od gitarzysty, poprzez saksofonistę, aż po bębniarza; duet Pavela Trnavskiego (perkusja) i Jana Kubíka (saksofon) zalicza się zresztą do najmocniejszych fragmentów tego kawałka, który – chociaż liczy sobie ponad siedem minut – wydaje się tak bardzo, bardzo krótki. Jak zresztą całe „Zrnko písku”. Jak by nie było, to jedna z tych płyt, które mogłyby trwać i trwać i pewnie nigdy – albo po bardzo długim czasie – by się nie znudziły. To głównie zasługa znakomitych kompozycji, równie mistrzowskich aranżacji i wreszcie – perfekcji wykonania.

1 2 »

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Tu miejsce na labirynt…: Ente wcielenie Magmy
Sebastian Chosiński

26 IV 2024

Chociaż poprzednia płyta Rhùn, czyli „Tozïh”, ukazała się już niemal rok temu, najnowsza, której muzycy nadali tytuł „Tozzos”, wcale nie zawiera nagrań powstałych bądź zarejestrowanych później. Oba materiały są owocami tej samej sesji. Trudno dziwić się więc, że i stylistycznie są sobie bliźniacze.

więcej »

Czas zatrzymuje się dla jazzmanów
Sebastian Chosiński

25 IV 2024

Arild Andersen to w świecie europejskiego jazzu postać pomnikowa. Kontrabasista nie lubi jednak przesiadywać na cokole. Mimo że za rok będzie świętować osiemdziesiąte urodziny, wciąż koncertuje i nagrywa. Na dodatek kolejnymi produkcjami udowadnia, że jest bardzo daleki od odcinania kuponów. „As Time Passes” to nagrany z muzykami młodszymi od Norwega o kilkadziesiąt lat album, który sprawi mnóstwo radości wszystkim wielbicielom nordic-jazzu.

więcej »

Tu miejsce na labirynt…: Oniryczne żałobne misterium
Sebastian Chosiński

24 IV 2024

Martin Küchen – lider freejazzowej formacji Angles 9 – zaskakiwał już niejeden raz. Ale to, co przyszło mu na myśl w czasie pandemicznego odosobnienia, przebiło wszystko dotychczasowe. Postanowił stworzyć – opartą na starożytnym greckim micie i „Odysei” Homera – jazzową operę. Do współpracy zaprosił wokalistkę Elle-Kari Sander, kolegów z Angles oraz kwartet smyczkowy. Tak narodziło się „The Death of Kalypso”.

więcej »