Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 2 maja 2024
w Esensji w Esensjopedii

Jerzy Gruza
‹Sammy›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułSammy
Data premiery3 stycznia 1962
ReżyseriaJerzy Gruza
ZdjęciaTadeusz Jeżak, Napoleon Czerwiński, Michał Szymański
Scenariusz
ObsadaZbigniew Cybulski, Bohdan Tomaszewski, Bolesław Kielski
MuzykaBogdan Kryspin
Rok produkcji1961
Kraj produkcjiPolska
CyklTeatr Sensacji „Kobra”
Czas trwania59 min
Gatunekpsychologiczny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

„Kobra” i inne zbrodnie: Końcowe odliczanie

Esensja.pl
Esensja.pl
Nieczęsto widzowie w latach 50. i 60. ubiegłego wieku mieli okazję oglądać Zbigniewa Cybulskiego w przedstawieniach teatralnych. Każda taka rola zasługuje więc na uwagę. Wyreżyserowany przez Jerzego Gruzę „Sammy” to monodram autorstwa Brytyjczyka Kena Hughesa, w którym aktor znany przede wszystkim z „Popiołu i diamentu” wciela się w drobnego kombinatora próbującego zebrać pieniądze na spłatę długu.

Sebastian Chosiński

„Kobra” i inne zbrodnie: Końcowe odliczanie

Nieczęsto widzowie w latach 50. i 60. ubiegłego wieku mieli okazję oglądać Zbigniewa Cybulskiego w przedstawieniach teatralnych. Każda taka rola zasługuje więc na uwagę. Wyreżyserowany przez Jerzego Gruzę „Sammy” to monodram autorstwa Brytyjczyka Kena Hughesa, w którym aktor znany przede wszystkim z „Popiołu i diamentu” wciela się w drobnego kombinatora próbującego zebrać pieniądze na spłatę długu.

Jerzy Gruza
‹Sammy›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułSammy
Data premiery3 stycznia 1962
ReżyseriaJerzy Gruza
ZdjęciaTadeusz Jeżak, Napoleon Czerwiński, Michał Szymański
Scenariusz
ObsadaZbigniew Cybulski, Bohdan Tomaszewski, Bolesław Kielski
MuzykaBogdan Kryspin
Rok produkcji1961
Kraj produkcjiPolska
CyklTeatr Sensacji „Kobra”
Czas trwania59 min
Gatunekpsychologiczny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Wiele wczesnych, powstających na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku, przedstawień realizowanych w ramach Teatru Telewizji (nie dotyczy to tylko tych sensacyjnych) nie przetrwało do dzisiaj. Tym większość wartość mają te, które zachowały się w archiwach, jak chociażby „Samolot do Londynu” (1960), „Gasnący płomień” (1961) czy „Znowu «Łut Szczęścia»” (1962). Do nich zalicza się również wyemitowany na początku 1962 roku (3 stycznia) „Sammy”, którego reżyserem był Jerzy Gruza (1932-2020), w przyszłości znany głównie z komediowych seriali, jak „Wojna domowa” (1965-1966) czy „Czterdziestolatek” (1974-1977). Swoją karierę reżyserską zaczynał jednak od przedstawień teatralnych, także tych kręconych na potrzeby „małego ekranu”, co robił regularnie od 1956 roku. Należy go więc zaliczyć do pionierów.
„Sammy” to dzisiaj już mocno zapomniana sztuka, a w zasadzie monodram, brytyjskiego pisarza, scenarzysty i reżysera Kena Hughesa (1922-2001). Przed laty cieszyła się jednak wielką popularnością, podobnie zresztą jak jej autor, który ma w swoim dorobku między innymi takie filmy, jak „Proces Oscara Wilde’a” (1960), „W niewoli uczuć” (1964), parodię przygód Jamesa Bonda „Casino Royale” (1967), „Chitty Chitty Bang Bang” (1968) czy historycznego „Cromwella” (1970). „Sammy’ego” Hughes napisał dla BBC; premiera spektaklu odbyła się na początku 1958 roku. Przedstawienie szybko trafiło na deski teatrów, było też inscenizowane w telewizjach innych państw: w USA (1958, jako „Eddie”), Kanadzie (1958), Danii (1959), Szwecji (1960), Jugosławii (1961 i 1972), Finlandii (1966), Węgrzech (1968) oraz Belgii (1972). Choć pewnie to i tak nie wszystkie ekranizacje. Brakuje w tej wyliczance chociażby polskich.
A polscy twórcy zrobili aż dwa podejścia do „Sammy’go”. Dwadzieścia osiem lat po Jerzym Gruzie po tekst Kena Hughesa sięgnął bowiem Zdzisław Wardejn, który w wyreżyserowanym przez siebie spektaklu w tytułowej roli obsadził Romana Wilhelmiego. Szczerze mówiąc, nadawał się on do tej roli bardziej niż Zbigniew Cybulski (1927-1967), który pojawił się w przedstawieniu z 1962 roku. Biorąc jednak pod uwagę, jak rzadko aktor ten występował na deskach Teatru Telewizji, naprawdę nie ma co narzekać. Zwłaszcza że, grając trochę wbrew swojemu artystycznemu emploi, nie wypadł wcale źle. Może nie do końca przekonująco, ale na pewno nie kiepsko.
Godzinne przedstawienie skupia się – inaczej zresztą być nie może – na postaci Sammy’ego Ellermana, samotnego (aczkolwiek niestroniącego od towarzystwa kobiet) trzydziestoparolatka, który stara się iść przez życie, kombinując na potęgę. Do tej pory zawsze udawało mu się wyjść z opresji. Tu coś tanio kupił, tam drożej sprzedał; gdy brakowało mu pieniędzy – pożyczał. Przychodzi jednak taki moment, kiedy musi oddać nielegalnemu bukmacherowi Joemu Connerowi dwieście funtów. Których oczywiście nie ma. I pół biedy w tym, że dopóki nie odda długu, nie będzie mógł obstawiać wyścigów konnych (a jest od tego uzależniony); gorzej, że Joe żąda zwrotu kasy do konkretnej godziny. Wtedy to – można podejrzewać, że nadzwyczaj punktualnie – do drzwi mieszkania Ellermana zastukają jego ludzie, by zainkasować należność. A jeśli nie będzie miał…
Sammy doskonale wie, co mu za to grozi. Parę dni temu inny dłużnik Connera został pocięty nożem i wylądował w szpitalu. Cokolwiek by się działo, mężczyzna musi zdobyć dwieście funtów i wręczyć je bandziorom, którzy zawitają do niego o osiemnastej. Czasy ma niewiele, na dodatek nie może ruszyć się z domu, potrzebuje bowiem telefonu. Zaczyna więc obdzwaniać znajomych, włącznie ze swoim bratem Lou i kochanką Betsy, sondując, czy będą mogli mu pożyczyć – jeśli nie całość, to chociaż część potrzebnej kwoty. Ale przecież dwieście funtów nie leży na ulicy, to spora kwota. Sammy postanawia więc w typowy dla siebie sposób ubić przez telefon kilka transakcji. By doszły one do skutku, potrzebuje pomocy Harry’ego, który najszybciej jak się da przejedzie z miejsca na miejsce, dostarczy towar i odbierze pieniądze. A czas nieubłaganie płynie!
Choć Ellerman to oszust i krętacz, na dodatek bezmyślny hazardzista, Ken Hughes tak steruje fabułą, by widz czuł do niego sympatię i kibicował mu w zbieraniu pieniędzy oraz spłacie długu. Polski widz mógł jeszcze bardziej wczuć się w skórę Sammy’ego. Ubijane przez niego interesy jak żywo bowiem przypominały codzienne kombinacje dokonywane przez mieszkańców szarego Gomułkowskiego PRL-u. Tyle że zamiast amerykańskiej whisky czy zastawy stołowej do nowo otwieranego nocnego klubu, nad Wisłą planowano wielopiętrowe biznesy, by zdobyć pralkę czy części do samochodu. Widać to było doskonale w takich komediach, jak „Brunet wieczorową porą” (1976) Stanisława Barei czy „Party przy świecach” (1980) Antoniego Krauze. Ellerman jest w tym względzie równie pomysłowy, ale jeszcze bardziej zdeterminowany, bo walczy o życie. Z Connerem, o czym przekonał się jego znajomy, nie ma żartów.
Monodram Cybulskiego, mimo że trwa aż godzinę, nie nudzi się ani przez chwilę. Ograniczone miejsce i czas akcji, który jest czasem rzeczywistym, podbijają jedynie napięcie, a upływające minuty sprawiają, że widzowi zaczyna udzielać się zdenerwowanie bohatera. Kolejne dzwonki telefonu czy pukanie do drzwi niosą bowiem ze sobą bardzo konkretne zagrożenie. Co ciekawe, parę lat po premierze przedstawienia na antenie BBC Ken Hughes rozwinął fabułę sztuki; tym sposobem powstał – wyreżyserowany przez niego – kinowy dramat gangsterski „Mały światek Sammy’ego Lee” (1963). Ten jednak świata nie podbił.
koniec
5 grudnia 2023

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

„Kobra” i inne zbrodnie: Rosjan – nawet zdrajców – zabijać nie można
Sebastian Chosiński

30 IV 2024

Opowiadanie Jerzego Gierałtowskiego „Wakacje kata” ukazało się w 1970 roku. Niemal natychmiast sięgnął po nie Zygmunt Hübner, pisząc na jego podstawie scenariusz i realizując spektakl telewizyjny dla „Sceny Współczesnej”. Spektakl, który – mimo świetnych kreacji Daniela Olbrychskiego, Romana Wilhelmiego i Aleksandra Sewruka – natychmiast po nagraniu trafił do archiwum i przeleżał w nim ponad dwie dekady, do lipca 1991 roku.

więcej »

Z filmu wyjęte: Android starszej daty
Jarosław Loretz

29 IV 2024

Kości pamięci, silikonowe powłoki, sztuczna krew – już dawno temu twórcy filmowi przyzwyczaili nas do takiego wizerunku androida. Początki jednak były dość siermiężne.

więcej »

„Kobra” i inne zbrodnie: Za rok, za dzień, za chwilę…
Sebastian Chosiński

23 IV 2024

Gdy w lutym 1967 roku Teatr Sensacji wyemitował „Cichą przystań” – ostatni odcinek „Stawki większej niż życie” – widzowie mieli prawo poczuć się osieroceni przez Hansa Klossa. Bohater, który towarzyszył im od dwóch lat, miał zniknąć z ekranów. Na szczęście nie na długo. Telewizja Polska miała już bowiem w planach powstanie serialu, na którego premierę trzeba było jednak poczekać do października 1968 roku.

więcej »

Polecamy

Android starszej daty

Z filmu wyjęte:

Android starszej daty
— Jarosław Loretz

Knajpa na szybciutko
— Jarosław Loretz

Bo biblioteka była zamknięta
— Jarosław Loretz

Wilkołaki wciąż modne
— Jarosław Loretz

Precyzja z dawnych wieków
— Jarosław Loretz

Migrujące polskie płynne złoto
— Jarosław Loretz

Eksport w kierunku nieoczywistym
— Jarosław Loretz

Eksport niejedno ma imię
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy – kontynuacja
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.