Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 27 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

David Cronenberg
‹Pająk›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułPająk
Tytuł oryginalnySpider
Dystrybutor Monolith
Data premiery19 września 2003
ReżyseriaDavid Cronenberg
ZdjęciaPeter Suschitzky
Scenariusz
ObsadaRalph Fiennes, Miranda Richardson, Gabriel Byrne
MuzykaHoward Shore
Rok produkcji2002
Kraj produkcjiFrancja, Kanada, Wielka Brytania
Czas trwania98 min
WWW
Gatunekdramat
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

Kompleks Pająka
[David Cronenberg „Pająk” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Kanadyjczyk stara się penetrować zakamarki ludzkiego umysłu; we wszystkich filmach mamy do czynienia z bohaterami, których postrzeganie świata zewnętrznego ulega poważnemu zakrzywieniu. Tym samym stają oni na granicy pomiędzy rzeczywistością, a własnymi urojeniami - granicy, dodajmy, bardzo cienkiej, niewyraźnej, niedookreślonej. Oba światy zaczynają się w ich umyśle przenikać, co musi prowadzić do rozwoju choroby psychicznej.

Sebastian Chosiński

Kompleks Pająka
[David Cronenberg „Pająk” - recenzja]

Kanadyjczyk stara się penetrować zakamarki ludzkiego umysłu; we wszystkich filmach mamy do czynienia z bohaterami, których postrzeganie świata zewnętrznego ulega poważnemu zakrzywieniu. Tym samym stają oni na granicy pomiędzy rzeczywistością, a własnymi urojeniami - granicy, dodajmy, bardzo cienkiej, niewyraźnej, niedookreślonej. Oba światy zaczynają się w ich umyśle przenikać, co musi prowadzić do rozwoju choroby psychicznej.

David Cronenberg
‹Pająk›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułPająk
Tytuł oryginalnySpider
Dystrybutor Monolith
Data premiery19 września 2003
ReżyseriaDavid Cronenberg
ZdjęciaPeter Suschitzky
Scenariusz
ObsadaRalph Fiennes, Miranda Richardson, Gabriel Byrne
MuzykaHoward Shore
Rok produkcji2002
Kraj produkcjiFrancja, Kanada, Wielka Brytania
Czas trwania98 min
WWW
Gatunekdramat
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
David Cronenberg - mistrz kina grozy rodem z Kanady - lubi sięgać po dzieła literackie i przenosić je na duży ekran. Stara się jednak za każdym razem wybierać powieści czy też opowiadania mniej znane, co najwyżej cieszące się statusem kultowych w określonych środowiskach. Tak było z "Nagim lunchem" powstałym na motywach powieści Williama S. Burroughsa, tak było z "Kraksą" nakręconą według książki J. G. Ballarda, tak jest również z "Pająkiem", do którego scenariusz napisał autor literackiego pierwowzoru, pisarz w Polsce praktycznie nieznany, Patrick McGrath. Jak się jednak okazało, była to decyzja nader słuszna, albowiem powstał obraz, który bez przesady zaliczyć można do najlepszych w bogatym przecież filmowym dorobku Kanadyjczyka.
Mimo to zawieść mogą się ci, którzy postrzegają twórczość Cronenberga jedynie przez pryzmat takich filmów, jak "Pomiot", "Strefa śmierci", "Skanerzy", "Mucha" czy też wspomniana już "Kraksa". "Pająk" wpisuje się w drugi nurt jego filmowych dokonań, którego kolejnymi etapami stawały się obrazy: "Dead Ringers", "M. Butterfly", "Nagi lunch", a nawet "Existenz" Nietrudno zresztą dostrzec punkty wspólne dla wymienionych w ostatniej kolejności filmów. We wszystkich dziełach stara się bowiem Kanadyjczyk penetrować zakamarki ludzkiego umysłu; we wszystkich też mamy do czynienia z bohaterami, których postrzeganie świata zewnętrznego ulega poważnemu zakrzywieniu. Tym samym stają oni na granicy pomiędzy rzeczywistością, a własnymi urojeniami - granicy, dodajmy, bardzo cienkiej, niewyraźnej, niedookreślonej. Oba światy zaczynają się w ich umyśle przenikać, co musi prowadzić do rozwoju choroby psychicznej. Może to być spowodowane zażywaniem narkotyków czy też, jak w "Nagim lunchu", trutki na karaluchy, może być spowodowane "nadużywaniem" rzeczywistości wirtualnej, z czym mieliśmy do czynienia w "Existenz", może wreszcie znaleźć swoje podłoże w obsesji na punkcie własnej matki, co przydarza się tytułowemu bohaterowi "Pająka".
Akcja najnowszego filmu Cronenberga rozgrywa się jednocześnie na dwóch płaszczyznach czasowych: w czasie rzeczywistym i w umyśle Spidera, który przez cały czas wraca wspomnieniami do czasów dzieciństwa, kiedy to wydarzyła się w jego rodzinie ogromna tragedia. Żaden z tych światów nie przynosi mu jednak ukojenia, dlatego sam zdaje się być zawieszony gdzieś w próżni - pomiędzy tym, co jest mu obce (rzeczywistość, której w zasadzie nigdy nie poznał, gdyż całe swoje dorosłe życie spędził w szpitalu psychiatrycznym), a tym, co doskonale znane, ale wciąż jeszcze, pomimo lat, które upłynęły, wrogie (nieszczęśliwe dzieciństwo u boku znienawidzonego ojca). Spider, którego Cronenberg przedstawia nam w pierwszych kadrach filmu, to człowiek dorosły. Ale tylko fizycznie; psychicznie, mentalnie wciąż jest tym samym dzieckiem, którym był, kiedy popadł w chorobę. Opuściwszy klinikę, otrzymuje skierowanie do pensjonatu dla byłych kuracjuszy; nie jest jednak w stanie przystosować się do normalnego życia - choroba poczyniła w jego organizmie, nie tylko w samym umyśle, zbyt duże spustoszenia. Nie odzywa się więc prawie wcale do ludzi, wciąż mruczy coś niezrozumiałego pod nosem, co chwila wyciąga z kieszeni pomięty kajecik i zapisuje w nim drobnym maczkiem "litery", które nic nie znaczą. I na dodatek - wciąż "widzi" przeszłość. Ale właśnie: czy tylko "widzi"?... On to wszystko przeżywa raz jeszcze; na powrót staje się kilkunastoletnim chłopcem, który po raz kolejny musi zmierzyć się ze swoimi demonami. Potworna i nierówna to walka, z góry skazana na niepowodzenie, ponieważ tak naprawdę nic nie jest w stanie przynieść Pająkowi ukojenia.
McGrath - autor opowiadania i scenariusza - oparł intrygę o kompleks Edypa, na język psychologii przetransponowany przez Zygmunta Freuda. Chłopca łączy z matką niespotykana więź, paranoja bliska seksualnej obsesji. Stąd też wzięła się nienawiść do ojca - mężczyzny, który bruka kobiecą (matczyną) niewinność. Świadomość tego rodzi wkrótce w Pająku przekonanie, że kobieta, która dzieli łoże z ojcem, nie może być jego matką. W swoim umyśle zastępuje ją więc inną - prostytutką poznaną przez Billa Clega w barze. Czy jednak dzieje się to tylko w umyśle chłopca? Cronenberg tak prowadzi akcję, że do samego finału nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć sobie na to pytanie... Chłopiec, a jego wzorem również dorosły Spider, przez cały czas rozsnuwa dokoła pajęczą sieć; jest ona tak misterna, iż nie ma sposobu, aby w nią nie wpaść. I nie jest to jedynie proste odzwierciedlenie stanu umysłu bohatera; sieć może przecież równie dobrze symbolizować zawiłości życia i stanu psychicznego każdego z nas.
Film jest bardzo oszczędny w środkach - tak oszczędny, że przyprawia nieomal o klaustrofobię. Spider, wędrujący po zakamarkach swego chorego umysłu, przypomina nieco bohaterów Franza Kafki. Jest równie zagubiony, wystraszony, nie potrafi zrozumieć praw, które rządzą otaczającym go światem. Ogromna w tym zasługą odtwórcy roli tytułowej - Ralpha Fiennesa, który stworzył postać na długo pozostającą w pamięci widza. Dorosły Pająk w niczym nie przypomina innych schizofreników znanych z kinowych ekranów; jest wciąż nieobecny, zaniedbany, nieprzewidywalny. Nie ma w sobie ani krzty romantyzmu, jaką posiadał chociażby bohater "Pięknego umysłu". To człowiek, którego, spotkawszy na ulicy, ominęlibyśmy szerokim łukiem, głośno zadając pytanie: dlaczego znajduje się na wolności? W tle świetną kreację tworzy jednak również Gabriel Byrne (w roli Billa Clega), umiejętnie przybierający całkowicie odmienne maski: a to zmęczonego codzienną harówką ojca rodziny, a to demonicznego męża, który zdradza swoją żonę z prostytutką i nie waha się przed popełnieniem okrutnej zbrodni. Pochwalić trzeba również reżysera, który potrafił zachować daleko posuniętą powściągliwość, co wcześniej nie zawsze mu się - przede wszystkim w "Kraksie" - udawało. Cronenberg tym razem całkowicie zrezygnował z epatowania przemocą i seksem, czy też anormalnymi zachowaniami bohaterów. Aktorom pozwolił grać, a że wyjątkowo trafnie obsadził główne role - efekt okazał się znakomity. Nie mam żadnych wątpliwości, że "Pająk" to najlepszy film Kanadyjczyka od powstania "Nagiego lunchu", na dodatek z najlepszą rolą Fiennesa od czasu "Listy Schindlera".
koniec
1 października 2003

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Fallout: Odc. 4. Tajemnica goni tajemnicę
Marcin Mroziuk

26 IV 2024

Możemy się przekonać, że dla Lucy wędrówka w towarzystwie Ghoula nie jest niczym przyjemnym, ale jej kres oznacza dla bohaterki jeszcze większe kłopoty. Co ciekawe, jeszcze większych emocji dostarczają nam wydarzenia w Kryptach 33 i 32.

więcej »

Klasyka kina radzieckiego: Said – kochanek i zdrajca
Sebastian Chosiński

24 IV 2024

W trzeciej części tadżyckiego miniserialu „Człowiek zmienia skórę” Bension Kimiagarow na krótko rezygnuje z socrealistycznej formuły opowieści i przywołuje dobre wzorce środkowoazjatyckich easternów. Na ekranie pojawiają się bowiem basmacze, których celem jest zakłócenie budowy kanału. Ten wątek służy również scenarzystom do tego, by ściągnąć kłopoty na głowę głównego inżyniera Saida Urtabajewa.

więcej »

Fallout: Odc. 3. Oko w oko z potworem
Marcin Mroziuk

22 IV 2024

Nie da się ukryć, że pozbawione głowy ciało Wilziga nie prezentuje się najlepiej, jednak ważne okazuje się to, że wciąż można zidentyfikować poszukiwanego zbiega z Enklawy. Obserwując rozwój wydarzeń, możemy zaś dojść do wniosku, że przynajmniej chwilowo szczęście opuszcza Lucy, natomiast Maximus ląduje raz na wozie, raz pod wozem.

więcej »

Polecamy

Knajpa na szybciutko

Z filmu wyjęte:

Knajpa na szybciutko
— Jarosław Loretz

Bo biblioteka była zamknięta
— Jarosław Loretz

Wilkołaki wciąż modne
— Jarosław Loretz

Precyzja z dawnych wieków
— Jarosław Loretz

Migrujące polskie płynne złoto
— Jarosław Loretz

Eksport w kierunku nieoczywistym
— Jarosław Loretz

Eksport niejedno ma imię
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy – kontynuacja
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy
— Jarosław Loretz

Zemsty szpon
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Tegoż twórcy

Esensja czyta: Styczeń 2016
— Miłosz Cybowski, Jacek Jaciubek, Anna Kańtoch, Joanna Kapica-Curzytek

Esensja ogląda: Listopad 2014 (1)
— Sebastian Chosiński, Karolina Ćwiek-Rogalska, Jarosław Loretz, Jarosław Robak

Co nam w kinie gra: Mapy gwiazd
— Marta Bałaga, Urszula Lipińska, Kamil Witek

5. American Film Festival: relacja
— Kamil Witek

30. Warszawski Festiwal Filmowy: Dzień 1
— Urszula Lipińska, Karolina Ćwiek-Rogalska

Cannes 2014: Hollywood Babylon
— Marta Bałaga

Nie wszystko, co chcielibyście wiedzieć o pewnej metodzie
— Tomasz Markiewka

To nie jest kolejna recenzja...
— Bartosz Sztybor

Polemika: eXistenZ - otwarta przestrzeń
— Jarosław Różyński

Tegoż autora

Czas zatrzymuje się dla jazzmanów
— Sebastian Chosiński

Płynąć na chmurach
— Sebastian Chosiński

Ptaki wśród chmur
— Sebastian Chosiński

„Czemu mi smutno i czemu najsmutniej…”
— Sebastian Chosiński

Pieśni wędrujące, przydrożne i roztańczone
— Sebastian Chosiński

W kosmosie też znają jazz i hip hop
— Sebastian Chosiński

Od Bacha do Hindemitha
— Sebastian Chosiński

Z widokiem na Manhattan
— Sebastian Chosiński

Duńczyk, który gra po amerykańsku
— Sebastian Chosiński

Awangardowa siła kobiet
— Sebastian Chosiński

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.