Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 27 kwietnia 2024

W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.

Filmy

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Dżiga Wiertow
‹Człowiek z kamerą›

EKSTRAKT:	90%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Człowiek z kamerą
Tytuł oryginalny	Человек с киноаппаратом
Reżyseria	Dżiga Wiertow
Scenariusz	Dżiga Wiertow
Rok produkcji	1929
Kraj produkcji	ZSRR
Czas trwania	68 min
Gatunek	dokument
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Klasyka z klasą: Arcydzieło bez napisów, scenariusza, dekoracji i aktorów

Sebastian Chosiński

1 2 »

Było ich trzech. W każdym z nich ta sama krew. I jeden przyświecał im cel. Za kilka lat mieć u stóp cały świat… I tak też się stało. Bracia Kaufmanowie – Dawid, Mojżesz i Boris – zyskali sławę w świecie kinematografii. Dwaj pierwsi pracując w Związku Radzieckim, trzeci – we Francji i za Oceanem. Dawid przyjął pseudonim Dżiga Wiertow i w 1929 roku, przy wydatnej pomocy Michaiła, nakręcił „Człowieka z kamerą” – według Brytyjskiego Instytutu Filmowego najwybitniejszy dokument w dziejach.

Sebastian Chosiński

Klasyka z klasą: Arcydzieło bez napisów, scenariusza, dekoracji i aktorów

Dżiga Wiertow
‹Człowiek z kamerą›

EKSTRAKT:	90%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Człowiek z kamerą
Tytuł oryginalny	Человек с киноаппаратом
Reżyseria	Dżiga Wiertow
Scenariusz	Dżiga Wiertow
Rok produkcji	1929
Kraj produkcji	ZSRR
Czas trwania	68 min
Gatunek	dokument
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Stało się! Pierwszego sierpnia 2012 roku na stronie internetowej Brytyjskiego Instytutu Filmowego ogłoszono listę pięćdziesięciu najwybitniejszych dzieł w dziejach światowej kinematografii. W głosowaniu wzięło udział ośmiuset czterdziestu sześciu członków tej szacownej instytucji i po raz pierwszy od pięćdziesięciu lat uznali oni, że na czele listy – zamiast tradycyjnie „Obywatela Kane’a” (1941) Orsona Wellesa – powinien znaleźć się „Zawrót głowy” (1958) Alfreda Hitchcocka. Nie ma sensu sprzeczać się z tak licznym gremium – tym bardziej że Hitchcock wyprzedził Wellesa o zaledwie trzydzieści cztery głosy i jest całkiem prawdopodobne, że już przy najbliższej okazji „Obywatel Kane” powróci na należne mu miejsce. Istotniejszym jest fakt, że ósmą pozycję wywalczył sobie „Człowiek z kamerą” Dżigi Wiertowa – jeden z dwóch w całym zestawieniu, obok „Shoah” (1985) Claude’a Lanzmanna (pod koniec trzeciej dziesiątki), obraz dokumentalny i jednocześnie najwyżej sklasyfikowany film wyprodukowany w Związku Radzieckim. Dość powiedzieć, że wyprzedził zarówno „Pancernika Potiomkina” (1925) Siergieja Eisensteina (jedenasta pozycja), jak i trzy arcydzieła Andrieja Tarkowskiego: „Zwierciadło” (1974), „Andrieja Rublowa” (1966) oraz „Stalkera” (1979), które uplasowały się odpowiednio na miejscach dziewiętnastym, dwudziestym szóstym i dwudziestym dziewiątym (ex-aequo z „Shoah”). Owszem, można sprzeczać się co do zasadności przyznanych lokat, ale chyba nikt, po przeanalizowaniu całej pięćdziesiątki, nie będzie miał wątpliwości, że znalazły się w tym zestawieniu filmy różne pod względem formy i treści, ale jednoznacznie – wybitne. Dlatego też obecność „Człowieka z kamerą” absolutnie zaskakiwać nie powinna.

Bracia Kaufmanowie przyszli na świat w należącym wówczas do Carstwa Rosyjskiego Białymstoku w rodzinie żydowskiego księgarza Abla i Fejgi z domu Galpern. Najstarszy był Dawid (urodzony, zgodnie z kalendarzem gregoriańskim, 2 stycznia 1896 roku), po nim pojawili się jeszcze młodszy o półtora roku Mojżesz (później „przechrzczony” na rosyjskiego Michaiła) oraz – w 1906 roku – Boris. Po wybuchu pierwszej wojny światowej i wycofaniu się wojsk rosyjskich na wschód, wskutek klęsk pod Tannenbergiem i w bitwie nad jeziorami mazurskimi, rodzina Kaufmanów przeniosła się w głąb Rosji. Dawid – wtedy już posługujący się zrusyfikowanym imieniem Denis – próbował szczęścia najpierw w stolicy imperium, czyli Piotrogrodzie, gdzie przez jakiś czas studiował nauki medyczne w Instytucie Psychoneurologicznym, a następnie w Moskwie, gdzie trafił na tamtejszy uniwersytet. W 1917 roku, zainteresowawszy się filmem, postanowił przyjąć pseudonim artystyczny – tak narodził się Dżiga Wiertow! Po rewolucji październikowej i zwycięstwie bolszewików, Dawid alias Denis vel Dżiga postanowił – podobnie zresztą jak Michaił – pozostać w Rosji Radzieckiej; zupełnie inną drogę wybrał natomiast Boris, który najpierw wrócił z rodzicami do odrodzonej Polski, a następnie – przez Niemcy i Belgię – wyemigrował do Francji. Tam uczył się na Sorbonie, jednocześnie – od 1927 roku – próbując swych sił jako operator filmowy. Szybko zdobył uznanie, dzięki czemu dane mu było pracować z najwybitniejszymi reżyserami francuskimi okresu międzywojennego – między innymi z Jeanem Vigo („Pała ze sprawowania”, 1933; „Atalanta”, 1934), Christian-Jacque’em („Le père Lampion”, 1934) i Ablem Gance’em („Lukrecja Borgia”, 1935). W 1940 roku, po ataku Adolfa Hitlera na Francję, wstąpił do armii; gdy klęska stała się faktem – ponownie udał się na emigrację, tym razem za Ocean – pierwotnie do Kanady, by ostatecznie osiąść w Stanach Zjednoczonych. Zrobił wielką karierę w Hollywood, głównie dzięki filmom nakręconym do spółki z Elią Kazanem („Na nabrzeżach”, 1953; „Baby Doll”, 1956; „Wiosenna bujność traw”, 1961) i Sidneyem Lumetem („Dwunastu gniewnych ludzi”, 1957; „Zmierzch długodystansowca”, 1962; „Lombardzista”, 1964). Zmarł w Nowym Jorku w 1980 roku, trzy miesiące po Michaile Kaufmanie. Obu dane było jednak przeżyć o ponad ćwierć wieku najstarszego z braci – Dawida.

Dżiga Wiertow zaczynał karierę filmową jako pracownik Moskiewskiego Komitetu Kinematograficznego (Moskinokomitetu), dla którego przede wszystkim montował cotygodniowe kroniki filmowe. Długo za stołem montażowym jednak nie wysiedział; gdy wojna domowa w Rosji przybrała na sile, wyruszył w teren, by zająć się propagandą na rzecz bolszewików – nie tylko wyświetlał filmy, ale również je kręcił. Z tego okresu pochodzą „Bitwa o Carycyn” (1919), „Agitpociąg WCIK” (1921) oraz „Historia wojny domowej” (1922). Później Wiertow poświęcił się tematyce pokojowej, starając się z należnym entuzjazmem gloryfikować nowy ustrój. Temu służyły powstające w latach 1922-1924 kroniki z cyklu „Kinoprawda” (dwadzieścia trzy piętnastominutowe obrazki z życia porewolucyjnej Rosji), jak również średnio- i pełnometrażowe dokumenty (z wyraźnym zacięciem eksperymentatorskim i awangardowym): „Kino-Oko” (1924), „W sercu chłopa Lenin żyje” (1925), „Naprzód, Rady!” (1926), „Szósta część świata” (1926) oraz „Jedenasty” (1928). Do 1927 roku Dżiga pracował dla wytwórni moskiewskich – między innymi Kultkina i 3. Goskinofabriki – później przeniósł się jednak, wraz z bratem Michaiłem, na Ukrainę, aby swoje najsłynniejsze dzieło, czyli „Człowieka z kamerą”, zrealizować dla kijowskiego WUFKU (co jest skrótem od „Wsieukrainskoje Fotokinouprawlienije”). Zdjęcia powstawały przez wiele miesięcy na ulicach Moskwy, Kijowa i Odessy; później całość została – dodajmy: perfekcyjnie – zmontowana przy wydatnej pomocy Jelizawiety Swiłowej (prywatnie żony Wiertowa). Był to film niemy, pokazywano go więc z muzyką graną na żywo; dopiero pod koniec XX i na początku XXI wieku powstało kilka niezależnych ścieżek dźwiękowych autorstwa między innymi Alloy Orchestra (1995), Biosphere (1996), The Cinematic Orchestra (2002) oraz Michaela Nymana (2002), którą wykorzystano właśnie w polskiej edycji DVD filmu.

Wiertow opatrzył „Człowieka z kamerą” sporo mówiącym podtytułem „Fragment z pamiętnika operatora filmowego” oraz dodał krótkie wyjaśnienie wprowadzające widza w charakter dzieła. Poinformował w nim, że jest to film „bez napisów, scenariusza, dekoracji, aktorów itd.”, zaś podstawowym założeniem jego twórców było „stworzenie uniwersalnego, międzynarodowego języka kina w oparciu o jego całkowite oddzielenie od języka teatru i literatury”. I o ile można zgodzić się bez żadnych zastrzeżeń z ostatnią uwagą, o tyle pierwsza rodzi mimo wszystko pewne wątpliwości. Nie licząc wstępu, przez następną godzinę (i kilka minut) obraz obywa się bez dodatkowych wyjaśnień tekstowych, ale w brak scenariusza (albo chociażby jego ogólnego zarysu) trudno uwierzyć. Są bowiem w „Człowieku z kamerą” sceny, które ewidentnie zostały wcześniej opracowane i wyreżyserowane, ba! nawet jeśli nie pojawia się w nich zawodowa aktorka (co akurat jest prawdopodobne), to już na pewno była ona instruowana, jak ma się przed kamerą zachowywać. W niczym jednak nie umniejsza to rangi dzieła jako dokumentu, który służy jak najwierniejszemu przedstawieniu rzeczywistości. Z tą różnicą, że w tym przypadku jest to rzeczywistość przefiltrowana przez wyobraźnię twórcy i podporządkowana jego awangardowej wizji artystycznej. Wiertow jawi się tutaj jako filmowy wielbiciel futuryzmu – i nie tyle nawet tego oryginalnego, włoskiego, ile o proweniencji żydowsko-słowiańskiej (rosyjskiej i polskiej). Trudno stwierdzić, czy reżyser znał ogłoszony przez Tadeusza Peipera w 1922 roku manifest Awangardy Krakowskiej, ale „Człowiek z kamerą” zdaje się realizować najważniejsze jego założenia – od tytułowego hasła „Miasto. Masa. Maszyna” (pod którym krył się kult współczesnej cywilizacji) aż po wytyczne „Minimum słów, maksimum treści”. W wielu elementach zresztą dokument ten jest kontynuacją formy wypracowanej już przy okazji wcześniejszego o pięć lat „Kino-Oka”, w którym Wiertow po raz pierwszy przedstawił kamerę filmową jako przedłużenie ludzkiego oka – znacznie jednak doskonalsze, bo uzbrojone i zdolne trwale rejestrować pojawiające się obrazy.

1 2 »

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

„Kobra” i inne zbrodnie: Za rok, za dzień, za chwilę…
Sebastian Chosiński

23 IV 2024

Gdy w lutym 1967 roku Teatr Sensacji wyemitował „Cichą przystań” – ostatni odcinek „Stawki większej niż życie” – widzowie mieli prawo poczuć się osieroceni przez Hansa Klossa. Bohater, który towarzyszył im od dwóch lat, miał zniknąć z ekranów. Na szczęście nie na długo. Telewizja Polska miała już bowiem w planach powstanie serialu, na którego premierę trzeba było jednak poczekać do października 1968 roku.

więcej »

Z filmu wyjęte: Knajpa na szybciutko
Jarosław Loretz

22 IV 2024

Tak to jest, jak w najbliższej okolicy planu zdjęciowego nie ma najmarniejszej nawet knajpki.

więcej »

„Kobra” i inne zbrodnie: J-23 na tropie A-4
Sebastian Chosiński

16 IV 2024

Domino – jak wielu uważa – to takie mniej poważne szachy. Ale na pewno nie w trzynastym (czwartym drugiej serii) odcinku teatralnej „Stawki większej niż życie”. tu „Partia domina” to nadzwyczaj ryzykowna gra, która może kosztować życie wielu ludzi. O to, by tak się nie stało i śmierć poniósł jedynie ten, który na to ewidentnie zasługuje, stara się agent J-23. Nie do końca mu to wychodzi.

więcej »