East Side Story: Kara bez zbrodni i odkupienie bez winy [Jewgienij Taszkow, Aleksiej Taszkow „Trzy kobiety Dostojewskiego” - recenzja]Esensja.pl Esensja.pl „Trzy kobiety Dostojewskiego” opowiadają o dziesięciu latach życia genialnego prozaika. To czas, w którym pisarz nie tylko rozwinął skrzydła jako artysta, ale przede wszystkim przeżył trzy romanse, z których dwa zakończyły się ślubami. Film jest rodzinnym przedsięwzięciem Taszkowów - zmarłego przed dwoma tygodniami nestora rodu Jewgienija (scenariusz i reżyseria), jego żony Tatiany oraz dwóch synów - Andrieja i Aleksieja (aktorzy).
East Side Story: Kara bez zbrodni i odkupienie bez winy [Jewgienij Taszkow, Aleksiej Taszkow „Trzy kobiety Dostojewskiego” - recenzja]„Trzy kobiety Dostojewskiego” opowiadają o dziesięciu latach życia genialnego prozaika. To czas, w którym pisarz nie tylko rozwinął skrzydła jako artysta, ale przede wszystkim przeżył trzy romanse, z których dwa zakończyły się ślubami. Film jest rodzinnym przedsięwzięciem Taszkowów - zmarłego przed dwoma tygodniami nestora rodu Jewgienija (scenariusz i reżyseria), jego żony Tatiany oraz dwóch synów - Andrieja i Aleksieja (aktorzy).
Jewgienij Taszkow, Aleksiej Taszkow ‹Trzy kobiety Dostojewskiego›EKSTRAKT: | 60% |
---|
WASZ EKSTRAKT: 0,0 % |
---|
Zaloguj, aby ocenić |
---|
| Tytuł | Trzy kobiety Dostojewskiego | Tytuł oryginalny | Три женщины Достоевского | Reżyseria | Jewgienij Taszkow, Aleksiej Taszkow | Zdjęcia | Andriej Abdrakipow | Scenariusz | Jewgienij Taszkow | Obsada | Andriej Taszkow, Jelena Płaksina, Głafira Tarchanowa, Marina Aksionowa, Wiktor Rakow, Tatiana Taszkowa, Andriej Fironow, Jewgienij Antropow, Olga Antropowa, Aleksiej Taszkow | Muzyka | Jewgienij Kryłatow | Rok produkcji | 2010 | Kraj produkcji | Rosja | Czas trwania | 101 min | Gatunek | dramat | Zobacz w | Kulturowskazie | Wyszukaj w | Skąpiec.pl | Wyszukaj w | Amazon.co.uk |
Opowiadania i powieści Fiodora Michajłowicza Dostojewskiego przenoszone są na ekran niemal od zarania kina. Tym bardziej może więc dziwić fakt, że o samym pisarzu nakręcono do tej pory tak niewiele filmów. W 1932 roku powstał „Dom umarłych” Wasilija Fiodorowa, który był adaptacją przede wszystkim, choć nie tylko, autobiograficznych „Wspomnień z domu umarłych”, opowiadających o latach spędzonych na katordze. Autora „Zbrodni i kary” zagrał w nim Nikołaj Chmieliow, aktor, który trzynaście lat później zmarł na scenie teatralnej. Stało się to pierwszego listopada 1945 roku podczas próby generalnej opartego na twórczości Aleksieja Nikołajewicza Tołstoja przedstawienia „Trudne lata”, w którym Chmieliow wcielał się w rolę cara Iwana IV Groźnego. Jego serce nie wytrzymało napięcia, do czego prawdopodobnie przyczyniła się również obecność na widowni samego Józefa Stalina… Na kolejne obrazy przedstawiające postać Dostojewskiego trzeba było czekać aż do 1981 roku. Wtedy to we Francji Guy Jorré zrealizował telewizyjny dramat „Une saison dans la vie de Fedor Dostoïevski” (w pisarza wcielił się Marcel Bozzuffi), natomiast w Związku Radzieckim Aleksandr Zarchi podpisał swoim nazwiskiem znakomite „26 dni z życia Dostojewskiego” z Anatolijem Sołonicynem w roli tytułowej. Szesnaście lat później węgierski reżyser Károly Makk nakręcił – głównie za angielskie pieniądze – „Gracza”, w którym główny bohater ma twarz Irlandczyka Michaela Gambona. O tym samym okresie życia twórcy „Braci Karamazow”, znaczonym uzależnieniem od hazardu (głównie ruletki), opowiada również serbski film Slobodana Z. Jovanovicia „Dug iz Baden-Badena” sprzed dwunastu lat (Dostojewskiego zagrał w nim Nenad Jezdić). I to w zasadzie do niedawna było wszystko. Na szczęście w ubiegłym roku powstał kolejny filmowy portret słynnego pisarza, którego reżyserem był zmarły przed niespełna dwoma tygodniami Jewgienij Iwanowicz Taszkow. Taszkow urodził się w styczniu 1927 roku we wsi Bykowo nieopodal dzisiejszego Wołgogradu. Jako dwudziestotrzylatek ukończył wydział aktorski moskiewskiego Wszechzwiązkowego Państwowego Instytutu Kinematografii (WGIK), a przed ekranem zadebiutował cztery lata później w epizodycznej rólce w dramacie psychologicznym Władimira Brauna „Komandir korablia”. Jak się jednak niebawem okazało, bardziej niż aktorstwo pociągała go reżyseria. W 1955 roku został asystentem Michaiła Kałatozowa podczas pracy nad melodramatem „Pierwyj eszelon”, a następnie drugim reżyserem obrazu obyczajowego Wasilija Lewina „Powiest’ o pierwoj liubwi” (1956). Wkrótce też dostał etat w odeskiej wytwórni filmowej, gdzie zadebiutował – nakręconym do spółki z Władimirem Koczetowem – dramatem rewolucyjnym „Stranicy byłogo” (1957). Pierwszym samodzielnym dziełem Jewgienija Iwanowicza była wojenno-biograficzna „Żażda” (1959), opowiadająca o losach poety Grigorija Pożeniana, w którego zresztą wcielił się młody Wiaczesław Tichonow. Sukces reżyserowi przyniosła jednak dopiero komedia muzyczna „Prichoditie zawtra” (1962), w której główną rolę zagrała jego ówczesna żona (od jedenastu lat) Jekatierina Sawinowa. Jako młodziutka aktorka dała się poznać w „ Wesołym jarmarku” (1949). Wtedy też wpadła w oko wszechmocnemu Iwanowi Pyriewowi. Odmówiła jednak bliższych z nim stosunków, za co zapłaciła bardzo wysoką cenę – drzwi do Mosfilmu, któremu Pyriew szefował, zostały dla niej szczelnie zamknięte. Również z tego powodu zdecydowała się wraz z mężem na przeprowadzkę do Odessy, byle tylko jak najdalej od Moskwy. Cała sytuacja wpłynęła drastycznie na pogorszenie stanu psychicznego aktorki, która zapadła na schizofrenię; jakby tego było mało, przyplątała się bardzo rzadka u ludzi choroba odzwierzęca – bruceloza. W efekcie w kwietniu 1970 roku, podczas wizyty u rodziny w Nowosybirsku, Sawinowa, jak Anna Karenina, popełniła samobójstwo, rzucając się pod pociąg. Jewgienij Iwanowicz był już wtedy uznanym twórcą. Od 1967 roku zyskał możliwość pracy w Mosfilmie, dla którego, jeszcze przed śmiercią żony, nakręcił dwa cieszące się wielką popularnością seriale: wojenny „Major Wichr” (1967) oraz historyczno-sensacyjno-szpiegowski „Adiutant jego priewoschoditielstwa” (1969). Po samobójstwie Jekatieriny długo nie mógł się otrząsnąć; praca też nie przynosiła mu ulgi, zajął się więc głównie wychowaniem nastoletniego syna Andrieja. W 1973 roku zrealizował jednak dramat „Dieti Waniuszyna”; potem stanął za kamerą dopiero po pięciu latach, kiedy to zdecydował się na nakręcenie filmu obyczajowego na podstawie opowiadania Walentina Rasputina „Uroki francuzskogo”. Na jego planie poznał młodszą od siebie o trzydzieści lat aktorkę Tatianę Wasiljewą (a wcześniej Szurszykową), która niebawem została jego żoną i matką drugiego z synów – Aleksieja. Zyskawszy spokój wewnętrzny, wrócił na stałe do pracy; w latach 80. ubiegłego wieku podpisał swoim nazwiskiem dwa obrazy: serial według Fiodora Dostojewskiego „Młodzik” (1983) oraz dramat kryminalny „Łowkaczi” (1987). Znacznie więcej czasu spędzał za to w Moskiewskim Teatrze Kinoaktora, którego był głównym reżyserem od 1983 roku. Z biegiem czasu zupełnie zrezygnował z realizacji filmów; tylko jedna rzecz nie dawała mu spokoju – leżący w szufladzie od kilkunastu już lat scenariusz obrazu o Dostojewskim. Taszkow marzył o tym, aby pożegnać się z widzami portretem twórcy „Biesów”. I marzenie swoje spełnił, w dużej mierze dzięki pomocy rodziny – żony Tatiany oraz synów Andrieja i Aleksieja (ten drugi, z wykształcenia psycholog, postanowił wspomóc starego ojca, pełniąc na planie rolę współreżysera). Premiera „Trzech kobiet Dostojewskiego” odbyła się w grudniu 2010 (dzieło nie trafiło jednak do szerokiej dystrybucji); czternaście miesięcy później – piętnastego lutego 2012 roku – Jewgienij Iwanowicz zmarł w wyniku udaru mózgu. Miał osiemdziesiąt pięć lat. Film Taszkowa przedstawia dziesięć lat z życia Fiodora Michajłowicza – jego akcja zaczyna się w 1857, kończy natomiast w 1867 roku. Warto jednak wspomnieć o tym, co działo się z pisarzem wcześniej. W 1849 roku, gdy Dostojewski miał zaledwie dwadzieścia osiem lat i był początkującym prozaikiem, na rozkaz władz carskich został aresztowany za działalność w socjalistycznym Kole Pietraszewskiego. Car Mikołaj I, obawiając się, że ideały Wiosny Ludów dotrą także do rządzonej w sposób zamordystyczny Rosji, postanowił surowo ukarać młodych intelektualistów, którym marzyły się gwarantowane konstytucyjnie swobody obywatelskie. Po kilkumiesięcznym śledztwie wydano wyroki śmierci, które miały zostać wykonane dwudziestego drugiego grudnia 1849 roku. Na szczęście w ostatniej chwili władca postanowił okazać litość i złagodził karę; Dostojewski dowiedział się o tym, stojąc przed plutonem egzekucyjnym. Zamiast do piachu, powędrował na cztery lata na katorgę; spędził je w twierdzy w Omsku. Po odbyciu kary został przeniesiony do Kazachstanu i w stopniu szeregowca wcielony do 7. Syberyjskiego Batalionu Liniowego, który stacjonował w Semipałatyńsku. Spędził tam prawie sześć lat swego życia (do lipca 1859 roku). W tym czasie poznał piękną, choć chorowitą, Marię Dmitrijewnę Isajewą, żonę urzędnika celnego, której oświadczył się od razu, gdy została wdową. Dostojewski musiał być pod wielkim urokiem tej kobiety, skoro z propozycją małżeńską wybrał się z Semipałatyńska do położonego kilka tysięcy kilometrów na zachód Kuźniecka, dokąd jeszcze za życia Isajewa przeprowadziła się Maria Dmitrijewna. I właśnie od tego wydarzenia rozpoczyna się obraz Taszkowa. Pierwsza scena przedstawia pisarza, który odwiedza wdowę, aby nakłonić ją do ślubu. Ta, choć już wcześniej była „po słowie” z miejscowym nauczycielem Nikołajem Borisowiczem Wiergunowem, przyjmuje oświadczyny i wraz z Fiodorem oraz synem Isajewa, Paszą, przenosi się na wschód Kazachstanu. Małżeństwo Dostojewskiego z Marią nie okazuje się szczęśliwe. Pisarz zaprzątnięty jest głównie własnymi sprawami; za wszelką cenę stara się otrzymać zezwolenie władz na powrót z zesłania i osiedlenie się w Moskwie bądź Petersburgu. Ostatecznie w 1859 roku trafia do miasta nad Newą, gdzie mieszka również jego starszy brat Michaił – także prozaik, ale również wydawca. Fiodor angażuje się w pomoc bratu i razem z nim prowadzi czasopismo „Wriemia” (1861-1863), które niebawem zostaje jednak zamknięte przez cenzurę z powodu artykułu pochlebnego wobec Polaków (a były to, dodajmy, czasy powstania styczniowego). Po kilkumiesięcznej przerwie starszy z Dostojewskich zaczyna wydawać kolejną gazetę – „Epochę”. W tym czasie Fiodor jest już zaangażowany w romans z młodą pisarką Apolinarią (Poliną) Susłową; poznał ją, gdy pewnego dnia przyszła do redakcji z własnym opowiadaniem. Zakochany po uszy, postanawia, nie zważając na chorobę Marii, wyruszyć do Paryża, dokąd wcześniej wyjechała Polina. Po drodze zatrzymuje się w Baden-Baden, gdzie po raz pierwszy styka się z ruletką, która na długi czas staje się jego wielką namiętnością. Kiedy dociera do stolicy Francji, okazuje się, że cała wyprawa była na marne – Susłowa już go bowiem nie chce, jej sercem zawładnął inny wybranek. Dostojewski, rozgoryczony, wraca do ojczyzny – akurat po to, by stać się kolejno świadkiem śmierci żony i brata. Zaczynają się dlań teraz bardzo złe czasy. Pasierb Pasza znajduje się na garnuszku szwagierki (i jednocześnie wdowy po Michaile) Emilii Fiodorowny; Fiodor obiecuje, co prawda, że będzie pomagał rodzinie, ale gdy w lutym 1865 roku upada „Epocha”, nie ma praktycznie żadnych możliwości, by słać pieniądze najbliższym. Na dodatek sam ma wielkie długi, na poczet których zobowiązuje się w ekspresowym tempie napisać nową powieść, a rękopis przekazać Fiodorowi Timofiejewiczowi Stiełłowskiemu; jeśli tego nie zrobi, straci na długich dziewięć lat prawa do publikacji swoich dzieł.
|