Niekoniecznie jasno pisane: No to łups, Asteriksie? No to łups, Obeliksie!Marcin KnyszyńskiNiekoniecznie jasno pisane: No to łups, Asteriksie? No to łups, Obeliksie!
Wyszukaj / Kup „Asteriks” stał się fenomenem nie tylko we Francji, ale i na świecie. Najbardziej znane i lubiane są oczywiście odcinki ze scenariuszami Goscinnego, który podkreślał przy każdej nadarzającej się okazji, że jest humorystą i satyrykiem – a to przede wszystkim humor stanowi o sile tego komiksu. Z jednej strony mamy typowy slapstick, proste rozwiązania fabularne, przygodową akcję i żarty o uniwersalnym charakterze – podobnie rozumianym na całym świecie. „Asteriks” czytany w taki właśnie, oparty na pierwszej, podstawowej warstwie interpretacyjnej, daje radość każdemu – małemu, dużemu, oczytanemu i nie, Chińczykowi, Francuzowi, Amerykaninowi i Polakowi. Ale jest oczywiście również warstwa druga – wysublimowane gry słowne, podteksty kulturowe, zaawansowana karykatura, liczne odwołania popkulturowe, nawiązania do historii i komentarz do aktualnych wydarzeń. To wszystko razem, to połączenie prostoty i złożoności, niesamowita intertekstualność i nieskrywana miłość do rodzimej kultury czyni z „Asteriksa” prawdziwy, francuski skarb narodowy. Wszyscy pamiętamy najlepsze te najlepsze, charakterystyczne gagi i sceny. Niektóre z nich są wręcz znakiem firmowym serii. Bohaterowie wchodzą do karczmy i zamawiają – „Poproszę dwa dziki. O, to dla mnie też dwa dziki!”. Obeliks i jego obsesja na punkcie swojej tuszy, charakterystyczny sposób pukania do drzwi, kolekcjonowanie hełmów pokonanych Rzymian, zamiłowanie do bitki („Nie możemy się przecież bić z całym garnizonem, Obeliksie!” „Dlaczego? Czy to zabronione?”) oraz uporczywe próby skosztowania „choćby łyczka” magicznego wywaru. Częste, ostre wymiany zdań pomiędzy bohaterami („O tak, pan Asteriks jest najmądrzejszy, pan Asteriks wie wszystko…”); regularne bijatyki całej wioski, funkcjonujące na zasadzie porannej toalety i inicjowane przez insynuacje na temat świeżości ryb Ahigieniksa; czerwone nosy i pijackie czkawki (iczk!); czy wreszcie tradycyjne wiązanie Kakofoniksa (z małymi wyjątkami), które miało na celu zapobieżenie jego występom na bankiecie obowiązkowo kończącym każdy odcinek.
Wyszukaj / Kup Należy wymienić też kilka najlepszych fragmentów serii, takie „the best of Asteriks”. Bardzo oryginalny trening gladiatorów („Asteriks gladiator”); kręte i przepastne uliczki Lugdunum („Wyprawa dookoła Galii”); Sfinks pozbawiony nosa („Asteriks i Kleopatra”); zromanizowana wioska Serum i „walnięty” Asparanoiks („Walka wodzów”); organoleptyczne poszukiwania beczki z magicznym wywarem i mecz (chyba) rugby („Asteriks w Brytanii”); komedia pomyłek w „Asteriks i Goci”; zbieranina legionistów doprowadzająca do szału swoich dowódców („Asteriks legionista”); składziki węgla w „Tarczy Arwernów”; przybysze ze Skandynawii uczący latania („Asteriks i Normanowie”); Asteriks i Obeliks zmagający się z zasadami ekonomii („Asteriks i kociołek”) lub próbujący sprzedać sami siebie na targu niewolników („Laury Cezara”); terror małego hiszpańskiego chłopca wstrzymującego oddech („Asteriks w Hiszpanii”); niesamowite umiejętności Tuliusza Intrygantusa w „Niezgodzie”; orgie z roztopionym serem („Asteriks u Helwetów”); moi ulubieńcy – Korsykanie („Asteriks na Korsyce”); język ludzi interesu („Obeliks i spółka”); demolka obozów warownych na północy Galii („Asteriks u Belgów”); niekończące się waśnie na Bliskim Wschodzie („Odyseja Asteriksa”); emancypacja i damsko-męskie stereotypy w „Róży i mieczu” czy wreszcie niemowlak pijący magiczny wywar („Syn Asteriksa”). René Goscinny stwierdził w jednym z wywiadów, że często spotykał się z krzywdzącą opinią, określającą go jako „piewcę przeciętnego Francuza” – czyli ksenofoba, rasisty, szowinisty i awanturnika. Autor był od tego tak daleki jak tylko możliwe, przecież część jego rodziny od strony ojca (polskiego Żyda) zginęła w obozach koncentracyjnych. Tak, Goscinny wykpiwał narodowe przywary Francuzów, ale robił to z nieskrywaną miłością i wyczuciem – w przezabawnej karykaturze paraliżu komunikacyjnego w Lutecji (Francuzi, a Paryżanie w szczególności, mają zwyczaj masowego wyjeżdżania na wakacje w tym samym terminie co skutkuje potwornymi korkami) nie ma ani jednej złośliwej nuty. Tak, Asteriks i Obeliks dają łupnia Rzymianom, są impulsywni i często torują sobie drogę przemocą – ale to wszystko jest tylko slapstickiem, rubasznym rechotem, za którym stoją przecież o wiele poważniejsze treści. Autorzy „Asteriksa” wręcz hołdowali francuskiej kulturze – ilość gościnnych występów (takich wręcz „cameo”) ludzi filmu, literatury, muzyki a nawet polityki jest niezliczona – na przykład w odcinku „Obeliks i spółka” doradca ekonomiczny Juliusza Cezara wygląda jak Jacques Chirac. Ale nie tylko znani Francuzi występują w komiksie (ich jest najwięcej, ale ich pojawianie się w komiksie jest dość hermetyczne, skoncentrowane na kulturze Francji współczesnej Goscinnemu). Jest Winston Churchill, Beatlesi, Benito Mussolini, Flip i Flap, Zygmunt Freud, Kirk Douglas i Arnold Schwarzenegger. Aż dziw bierze, że ani razu nie pojawił się Louis de Funés – choć, może uważni czytelnicy wyprowadzą nas z błędu.
Wyszukaj / Kup Autorzy starali się trzymać zasady, wedle której odcinki z akcją osadzoną w Galii przeplatane były tymi „na wyjeździe” (tak samo postępują Ferri i Conrad – toteż w najnowszym albumie pozostaniemy „w domu” po niedawnych wojażach po całym Półwyspie Apenińskim). Wszędzie, gdzie pojawili się Galowie działała satyra Goscinnego i Uderzo. Egipcjanie mówią hieroglifami. Brytowie zawsze piją „gorącą wodę z odrobinką mleczka”, nie umieją gotować, są flegmatyczni i wynaleźli weekend. Goci (Niemcy epoki Bismarcka) są ciągle skłóceni i podzieleni, mówią gotykiem i marzą o powiększeniu swojego kraju kosztem innych. Normanowie są nieustraszeni, maja nazwiska z podobnymi końcówkami (ech, jakby u Galów było inaczej) i jedzą wszystko z dodatkiem śmietany. Grecy wyglądają śmiesznie z profilu, są wyniośli i aroganccy. Iberowie jedzą, tańczą, bawią się i poruszają taborami w rytm flamenco i z okrzykiem „olé!” na ustach. Helweci żyją w kraju sterylnej czystości, topionych serów, bezpiecznych banków, superdokładnych klepsydr. Korsykanie są leniwi, honorowi, drażliwi, długowieczni, o silnych więziach rodzinnych, kultywują vendettę i sjestę. Belgowie w sumie tacy sami jak Galowie, tylko pochłaniają jeszcze większe ilości jedzenia. I tak dalej, i tak dalej… Seria komiksowa o dzielnych Galach liczy w sumie trzydzieści siedem odcinków, wydanie specjalne o wypadku z kociołkiem oraz książeczki na podstawie filmów animowanych (jak chociażby „Dwanaście prac Asteriksa” czy ostatnio „Tajemnica magicznego wywaru”). Powstało dziesięć filmów animowanych (pierwszy już w 1967 roku) i cztery fabularne (we wszystkich rolę Obeliksa grał Gérard Depardieu). Są też gry komputerowe, park rozrywki pod Paryżem i uwielbienie fanów na całym świecie. Wszystkiego najlepszego Asteriksie! |
Najpiękniejsze w Asteriksie jest to, że radocha z czytania jego przygód z wiekiem tylko rośnie.
@Voight
Myślę, że Van Hamme i Goscinny to inna para kaloszy. Nie ujmując nic temu pierwszemu, Goscinny był po prostu geniuszem. Zwróć uwagę ile, oprócz Asteriksa, napisał Lukcy Luke'ów. Są lepsze i gorsze ale wszystkie nie schodzą poniżej pewnego poziomu.
No cóż, nie znam niestety dorobku Goscinnego poza Asteriksami (no dobra, i tymi sześcioma wydanymi u nas Iznogudami), tak więc nie mogę mieć takiego porównania, niemniej śmiem sądzić, że kiedyś tam w końcu wyprztykałby się z pomysłów. Tak czy owak geniuszu rzeczywiście mu nie odmawiam.
Każdy smok ma swój słaby punkt ukryty pod którąś z łusek. Tak było ze Smaugiem z „Hobbita”, tak było też ze smokiem z przygód Jonki, Jonka i Kleksa. A że w przypadku tego drugiego chodziło o wentyl do pompki? Na tym polegał urok komiksów Szarloty Pawel.
więcej »Większość komiksów Alejandro Jodorowsky’ego to całkowita fikcja i niczym nieskrępowana, rozbuchana fantastyka. Tym razem jednak zajmiemy się jednym z jego komiksów historycznych albo może „historycznych” – fabuła czteroczęściowej serii „Borgia” oparta jest bowiem na faktycznych postaciach i wydarzeniach, ale potraktowanych z dość dużą dezynwolturą.
więcej »W 24 zestawieniu najlepiej sprzedających się komiksów, opracowanym we współpracy z księgarnią Centrum Komiksu, czas się cofnął. Na liście znalazły się bowiem całkiem nowe przygody pewnych walecznych wojów z Mirmiłowa i ich smoka… Ale, o dziwo, nie na pierwszym miejscu.
więcej »Jedenaście lat Sodomy
— Marcin Knyszyński
Batman zdemitologizowany
— Marcin Knyszyński
Superheroizm psychodeliczny
— Marcin Knyszyński
Za dużo wolności
— Marcin Knyszyński
Nigdy nie jest tak źle, jak się wydaje
— Marcin Knyszyński
„Incal” w wersji light
— Marcin Knyszyński
Superhero na sterydach
— Marcin Knyszyński
Nowe status quo
— Marcin Knyszyński
Fabrykacja szczęśliwości
— Marcin Knyszyński
Pusta jest jego ręka! Część druga
— Marcin Knyszyński
Prezenty świąteczne 2019: Komiksy
— Esensja Komiks
Raczej cwany niż inteligentny
— Marcin Osuch
Sześćdziesiąt lat minęło a niebo wciąż na swoim miejscu...
— Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Adam Kordaś, Marcin Mroziuk, Marcin Osuch, Konrad Wągrowski
Asteriks chronologicznie: Część IV
— Marcin Knyszyński
Asteriks chronologicznie: Część III
— Marcin Knyszyński
Asteriks chronologicznie: Część II
— Marcin Knyszyński
Asteriks chronologicznie: Część I
— Marcin Knyszyński
Kadr, który…: Legionisto! Gdzie są rezerwy legionu?!
— Marcin Knyszyński
Po komiks marsz: Wrzesień 2019
— Esensja Komiks
Najlepsze komiksy 2013 r.
— Esensja
Jedenaście lat Sodomy
— Marcin Knyszyński
Batman zdemitologizowany
— Marcin Knyszyński
Superheroizm psychodeliczny
— Marcin Knyszyński
Za dużo wolności
— Marcin Knyszyński
Nigdy nie jest tak źle, jak się wydaje
— Marcin Knyszyński
„Incal” w wersji light
— Marcin Knyszyński
Superhero na sterydach
— Marcin Knyszyński
Nowe status quo
— Marcin Knyszyński
Fabrykacja szczęśliwości
— Marcin Knyszyński
Pusta jest jego ręka! Część druga
— Marcin Knyszyński
Powrót do korzeni
— Marcin Knyszyński
Laboratorium gagów
— Marcin Knyszyński
Nierówno pod skalpem
— Marcin Knyszyński
Przygody Galów za Wielkim Murem
— Konrad Wągrowski
W stepie szerokim
— Marcin Knyszyński
Galijska zmiana pokoleniowa
— Marcin Osuch
Deficyt Asteriksa w Asteriksie
— Piotr ‘Pi’ Gołębiewski
Nigdy więcej nie funduj mi fondue!
— Sebastian Chosiński
James Bond na usługach Juliusza Cezara
— Sebastian Chosiński
Pysk miał z żabia ślimaczy
— Sebastian Chosiński
Beznadziejna piątka
— Marcin Knyszyński
Oto koniec znanego nam świata
— Marcin Knyszyński
Po komiks marsz: Kwiecień 2024
— Paweł Ciołkiewicz, Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch
Miecze i sandały
— Marcin Knyszyński
Z rodzynkami, czy bez?
— Marcin Knyszyński
Hola, hola, panie Straczynski!
— Marcin Knyszyński
Żadna dziura nie jest dość głęboka
— Marcin Knyszyński
Uczta ekstremalna
— Marcin Knyszyński
Straczynski Odnowiciel
— Marcin Knyszyński
Cztery wywiady, coś tam pomiędzy i pogrzeb
— Marcin Knyszyński
Ładnie napisane.
Wspaniała seria. Od dzieciństwa byłem zaznajomiony z Kajkiem i Kokoszem, a o Asteriksie słyszałem coraz częściej, no i w połowie lat 90. postanowiłem zaryzykować. Pierwszym zeszytem, który na chybił trafił wybrałem ze sterty na stoisku komiksowym, był „na Korsyce” i, paradoksalnie, wcale nie wzbudził on mojego entuzjazmu. Zapewne dlatego, że wtedy jeszcze nie byłem w stanie wyłapać wszystkich smaczków, które składały się na styl tego cyklu. Ale potem nabyłem „gladiatora”, „legionistę” i „igrzyska olimpijskie”, no i dalej poszło, wsiąkałem coraz bardziej i dziś mogę się pochwalić posiadaniem całej „białej serii” z pierwszego wydania.
Zastanawia mnie też, czy gdyby Goscinny nie odszedł tak przedwcześnie, to czy w którymś momencie zaliczyłby jednak spadek formy (jak Van Hamme przy Thorgalu). Ja właśnie „u Belgów” uważam za jego nieco słabsze dokonanie, może dlatego, że Belgowie nie byli jednak tak wyrazistym narodem z jakimiś wybitnie charakterystycznymi cechami. Trochę nieciekawy ten odcinek. Zapewne z powodu braku wyrazistych cech praktycznie w serii nie istnieją Luzytańczycy (czyli protoplaści Portugalczyków), których zaobserwowałem może ze dwóch. :)
No a z ulubionych scen mogę wybrać motyw z „Tarczy Arwernów”, kiedy to Asteriks i Obeliks spotykają Tuliusza Chudeusza i spuszczają jemu oraz jego legionistom manto. Dopiero podczas bodaj trzeciego czytania zauważyłem, jak zmienia się wyraz twarzy murzyńskich niewolników niosących lektykę z Chudeuszem. Na pierwszym obrazku mają poważne miny, na drugim już się uśmiechają, na trzecim szczerzą się od ucha do ucha, a na czwartym zarykują się ze śmiechu. Mistrzowie drugiego planu. :D