Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 26 kwietnia 2024

PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.

Muzyka

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

muzyczne (wybrane)

As Time Passes
Arild Andersen, Daniel Sommer, Rob Luft
The Death of Kalypso
Angles & Elle-Kari Sander with Strings
Mythical River
Elephant9
Chaos Rocks
Hawkestrel
Clouds
Randi Pontoppidan, Martin Fabricius
Path
Mathias Landæus
Twain Walking
Lis Wessberg
The Night is the Night
Rotem Geffen

więcej »

muzyczne

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Skaldowie
‹Podróż magiczna›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Podróż magiczna
Wykonawca / Kompozytor	Skaldowie
Data wydania	2012
Nośnik	CD
Czas trwania	76:34
Gatunek	rock
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

W składzie

Andrzej Zieliński, Jacek Zieliński, Jerzy Tarsiński, Konrad Ratyński, Jan Budziaszek, Paweł Birula, Andrzej Puczyński, Orkiestra Smyczkowa Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, Chór Filharmonii Śląskiej, Big-Band Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach, Orkiestra i Big-Band Westdeutsche Rundfunk, Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Orkiestra Filharmonii Narodowej w Warszawie

Utwory
CD1
1) Podróż magiczna – suita baletowa [1978]	31:43
2) Zimowa bajka [1974]	14:19
3) Jak to się robi – suita filmowa [1973]	20:23
4) Concerto grosso na grupę beatową i orkiestrę [1974]	10:01
DVD1
1) Podróż magiczna – film baletowy	28:33

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Tu miejsce na labirynt…: Portret artystów z czasów dojrzałości
[Skaldowie „Podróż magiczna” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Po raz pierwszy zawierający archiwalia album Skaldów zatytułowany „Podróż magiczna” ukazał się 17 lat temu. Nowa edycja, wydana nakładem Kameleon Records, różni się jednak od tamtej znacząco. Zamiast sześciu piosenek nagranych dla radia zawiera bowiem dwie dłuższe formy instrumentalne, udanie dopełniające progresywne dokonania kapeli. Kolejnym smaczkiem jest bonusowe DVD z telewizyjną rejestracją tytułowego baletu.

Sebastian Chosiński

Tu miejsce na labirynt…: Portret artystów z czasów dojrzałości
[Skaldowie „Podróż magiczna” - recenzja]

Skaldowie
‹Podróż magiczna›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Podróż magiczna
Wykonawca / Kompozytor	Skaldowie
Data wydania	2012
Nośnik	CD
Czas trwania	76:34
Gatunek	rock
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

W składzie

Utwory
CD1
1) Podróż magiczna – suita baletowa [1978]	31:43
2) Zimowa bajka [1974]	14:19
3) Jak to się robi – suita filmowa [1973]	20:23
4) Concerto grosso na grupę beatową i orkiestrę [1974]	10:01
DVD1
1) Podróż magiczna – film baletowy	28:33

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Pierwsza połowa lat 70. ubiegłego wieku to okres wielkiej fascynacji Skaldów rockiem progresywnym. Że zespół ma ciągotki ku bardziej rozbudowanym formom, nawiązującym estetyką do muzyki klasycznej, można było dostrzec już na albumach „Od wschodu do zachodu słońca” (1970), „Ty” (1970) oraz „Wszystkim zakochanym” (1972). Z pełną mocą fascynacja ta eksplodowała jednak dopiero na fantastycznym krążku „Krywaniu, Krywaniu” (1972), na którym udało się Andrzejowi Zielińskiemu i jego kolegom stworzyć niezwykły mariaż art rocka z folklorem góralskim. Kolejną (dwudziestominutową) suitą skomponowaną przez lidera Skaldów był utwór „Stworzenia świata część druga”, którego rejestracji studyjnej dokonano dopiero w 1976 roku, choć na koncertach zespół wykonywał go już dwa lata wcześniej (vide „Live in Germany 1974”). Od „Krywania…” różnił się on zasadniczo – miejsce góralszczyzny zajęły elementy bliższe stylistyce jazz-rocka (klimaty podhalańskie pojawiły się jedynie w piosence „Nasza miłość jak wiatr halny”, która znalazła się na drugiej stronie longplaya „Stworzenia świata…”) – ale wciąż był to progres najwyższej próby. Z biegiem lat Andrzej Zieliński coraz więcej czasu zaczął jednak poświęcać tworzeniu krótszych, piosenkowych form, co było znakiem epoki. Z jednej strony bowiem rock progresywny przeżywał w drugiej połowie dekady wyraźny regres, z drugiej – zmieniały się media epoki gierkowskiej, które coraz większy nacisk kładły na sztampową sztukę estradową, wywodzącą się ze scen wielkich peerelowskich festiwali – w Opolu, Sopocie, Zielonej Górze i Kołobrzegu. Mimo to, gdy pojawiała się okazja, by skomponować i nagrać coś, co wymykało się ówczesnemu schematowi, Skaldowie nie odmawiali. Tak doszło chociażby do powstania – w 1978 roku – suity baletowej „Podróż magiczna”.

Nowa – mocno zmieniona w porównaniu z pierwszą edycją z 1996 roku – wersja płyty „Podróż magiczna” zawiera cztery dłuższe, niemal całkowicie (nie licząc wokaliz w „Jak to się robi”) instrumentalne utwory krakowskiej kapeli. Zostały one nagrane w różnych miejscach, z towarzyszeniem różnych orkiestr i big-bandów, pomiędzy 1973 a 1978 rokiem. I chociaż na albumie Kameleon Records nie zachowano układu chronologicznego, warto jego zawartość omówić w takiej właśnie kolejności. Zacząć więc należy od ilustracji muzycznej do kultowego obrazu Andrzeja Kondratiuka ze Zdzisławem Maklakiewiczem i Janem Himilsbachem w rolach głównych. Ciekawostką może być fakt, że Andrzej Zieliński został twórcą ścieżki do „Jak to się robi” trochę przypadkowo – ekipa filmowa, która pojawiła się w Zakopanem, zakwaterowała się w hotelu nieopodal miejsca zamieszkania lidera Skaldów. A że polska stolica Tatr to mimo wszystko niezbyt duże miasto, panowie oczywiście dość często na siebie wpadali. Aż wreszcie padła konkretna propozycja i starszy z braci Zielińskich zabrał się do pracy – nagrywał we własnym garażu i w salce zakopiańskiego domu kultury, w końcu całość sfinalizowano w katowickim radiu. W efekcie pracy zespołu z Wielką Orkiestrą Symfoniczną powstała dwudziestominutowa suita – tak różnorodna, jak różnorodne były zainteresowania muzyczne Skaldów. Obok momentów lżejszych – nawiązujących do, inaczej zresztą być przecież nie mogło z uwagi na miejsce akcji filmu, folkloru góralskiego, jak również zagrywek rodem ze świata country (początek utworu) – znalazły się fragmenty czysto progresywne (z wyeksponowaną rockową gitarą), jazz-rockowe i jazzowe (w których na plan pierwszy wybija się trąbka Jacka Zielińskiego).

W 1974 roku w Polsce hucznie obchodzono 30. rocznicę narodzin PRL-u. Z tej okazji organizowano mnóstwo imprez kulturalnych, których głównym celem było udowodnienie, że – nie tylko w sferze ekonomicznej – kraj nasz rośnie w siłę. Jedną z nich był konkurs dla młodych kompozytorów, w którym postanowił wziąć udział absolwent stołecznej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej (obecnego Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina) sprzed trzech lat, uczeń Grażyny Bacewicz i Andrzeja Dobrowolskiego, Jan Oleszkowicz. Napisał on „Concerto Grosso na grupę beatową i orkiestrę”, co oznacza tyle, że do wykonania swego dzieła potrzebował kapeli rockowej; jego wybór padł na Skaldów z oczywistego powodu – bracia Zielińscy mieli przecież wyższe wykształcenie muzyczne, znajomość nut była dla nich chlebem powszednim. Utwór Oleszkowicza zajął drugie miejsce w konkursie, a jego wykonanie odbyło się podczas transmitowanego przez radio koncertu „Pokolenie muzyków XXX-lecia PRL” (miał on miejsce w warszawskiej Filharmonii Narodowej 26 kwietnia 1974 roku). Kompozycja trwa „zaledwie” dziesięć minut, ale dzieje się w niej naprawdę sporo. Orkiestra, którą dyryguje legendarny Antoni Wit (notabene kolega ze studiów Andrzeja Zielińskiego), jest tu niejako przeciwstawiona „grupie beatowej”, z którą rywalizuje na niwie muzycznej. To z kolei prowadzi do wielu smaczków brzmieniowych i dźwiękowych, które zapewne z aprobatą przyjęliby i Karlheinz Stockhausen, i John Cage. Skaldowie świetnie wpisali się w całość, dzięki czemu mogli potem uzupełnić swoje curriculum vitae o jeden z najciekawszych eksperymentów rockowych tamtych czasów (zajmując tym samym chwalebne miejsce obok Czesława Niemena i SBB). Utwór został poprzedzony zapowiedzią komentatora radiowego, który – co ciekawe – przedstawiając zespół z Krakowa, popełnił dwa błędy w nazwiskach muzyków: Jerzego Tarsińskiego przerobił na „Tarasińskiego”, a Jana Budziaszka na „Budziszka”. W sumie to też jest swoisty smaczek.

Zaledwie miesiąc później Skaldowie wzięli udział w kolejnym bardzo prestiżowym i intrygującym przedsięwzięciu. Od kilku już lat cieszyli się dużą popularnością za naszą zachodnią granicą – zarówno w Niemieckiej Republice Demokratycznej (czego dowodem płyta „Krywań Sessions 1971-1973”), jak i w Republice Federalnej Niemiec. Udało im się nawiązać bliską współpracę z rozgłośnią radiową Westdeutsche Rundfunk w Kolonii, w której wielkim ich poplecznikiem został, pochodzący z Prus Wschodnich, redaktor muzyczny Hilmar Bachor (pojawiający się nawet na festiwalach w Sopocie, gdzie był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa). Bachor często zapraszał zespół do „siebie”, czego efektem był między innymi koncert w studiu radiowym WDR wyemitowany w eter 15 lutego 1974 roku (i po prawie 40 latach wydany na albumie „Live in Germany 1974”). Dziennikarz ten zaproponował także Andrzejowi Zielińskiemu skomponowanie muzyki do poematu Heinricha Heinego „Deutschland – ein Wintermärchen”; powstało tym samym dzieło – jak wspomina we wkładce do płyty lider Skaldów – utrzymane w formie oratorium beatowego, w którym „pełniący rolę solistów, śpiewający aktorzy niemieccy wychodzili po kolei i prezentowali swoje utwory”. Zieliński skrócił je potem, wycinając i łącząc w całość jedynie fragmenty instrumentalne; po tych zabiegach „Zimowa bajka” trwała jedynie nieco ponad 14 minut. Podobnie jak w przypadku „Jak to się robi”, mamy tu do czynienia z bardzo różnymi formami – mniej jest rocka, więcej za to bliskiej estetyce popu muzyki orkiestrowej i big-bandowej. Niektóre z fragmentów kompozytor wykorzystał później, przerabiając na piosenki, jak chociażby motyw przewodni wielkiego hitu Skaldów „Szanujmy wspomnienia”. Najlepsze wrażenie – z punktu widzenia fana rocka progresywnego – pozostawia po sobie dynamiczny, monumentalny wstęp, w którym dęciaki dosłownie przyprawiają o ciarki na plecach, a który następnie płynnie przechodzi w nostalgiczną, melodyjną balladę – motyw ten powraca zresztą także w ostatnich minutach utworu.

W 1976 roku Skaldowie nagrali materiał na dwie płyty długogrające, które do sprzedaży trafiły jednak dopiero na przestrzeni dwóch następnych lat: „Szanujmy wspomnienia” oraz „Stworzenia świata część druga”. W tym czasie powstawały też oczywiście kolejne utwory, które potem wypełniły album „Rezerwat miłości” (1979). Gościnnie jako wokalista pojawił się na nim Stanisław Wenglorz, zaś w roli gitarzysty zaistniał muzyk warszawskiego Exodusu Paweł Birula; z kolei klawiszowiec tego zespołu podczas sesji nagraniowej, która miała miejsce w marcu 1979 roku, użyczał Andrzejowi Zielińskiemu swoich syntezatorów. Nie był to zresztą pierwszy przypadek współpracy Skaldów z Exodusem; niespełna trzy miesiące wcześniej Birula i Andrzej Puczyński wzięli udział w realizacji suity „Podróż magiczna”. Kompozycja powstała do libretta Filipa Holszańskiego, a na scenę – w formie baletu – przenieśli ją następnie Zofia Rudnicka (choreografia) oraz Andrzej Wasylewski (reżyseria telewizyjna). W nagraniu dodatkowo udział wzięła orkiestra smyczkowa, chór oraz big-band jazzowy. Jak widać, Andrzej Zieliński w żaden sposób nie próbował powściągać swojej wyobraźni. Mówiąc językiem młodzieżowym – poszedł na całość! „Podróż…” to najdłuższy utwór w dyskografii Skaldów, jej wersja studyjna trwa prawie 32 minuty.

Całość dzieli się na 12 części, spośród których kilka może zachwycić nawet najwybredniejszych wielbicieli art rocka. Progresywne zapędy kompozytora słychać już w otwierającej suitę „Uwerturze”, choć jej brzmienie zmiękczają nieco wszechobecne dęciaki; podobnie jest w przypadku „Oliasa” (to imię głównego bohatera historii), który z kolei oparty jest na kosmicznych syntezatorach Zielińskiego. „Taniec starej kobiety” zapada w pamięć głównie dzięki uroczej partii fletu, a „Fioletowa dama” – luźno oparta na utworze, który pierwotnie trafił na longplay „Krywaniu, Krywaniu” – wprowadza elementy orientalne, które następnie kontynuowane są w „Magicznym pałacu” (dodatkowo okraszonym żeńską wokalizą). Ten sam motyw muzyczny wykorzystany został również w „Tańcu samurajów”, tyle że kompozytor wzbogacił go o instrumenty dęte. Najbardziej nowocześnie brzmi „Dyskoteka” – wbrew tytułowi jednak, w tej części pojawia się także najbardziej rockowa solówka na gitarze (co prawda na dalszym planie, ale zawsze). Dwuminutowy „Finał” natomiast prowadzi najpierw do uspokojenia, a następnie – do całkowitego wyciszenia. Po pół godzinie od rozpoczęcia „Podróż magiczna” dobiega końca. Nie jest ona na pewno szczytem możliwości kompozytorskich Andrzeja Zielińskiego; ustępuje też klasycznym progresywnym utworom grupy („Krywaniu, Krywaniu”, „Stworzenia świata część druga”). Ale należy pamiętać, że powstała już w zupełnie innej epoce. Organy Hammonda odeszły – przynajmniej na jakiś czas – do lamusa, a ich miejsce zajęły syntezatory, chętnie wykorzystywane również przez wykonawców ze świata funku, soulu i disco. Stąd niechybne skojarzenia ze znacznie lżejszą muzyką, która w końcu lat 70. święciła triumfy na estradach całego świata. Na pocieszenie można jednak dodać, że to wciąż byli Skaldowie. Brzmiący, co prawda, zupełnie inaczej niż kilka lat wcześniej, ale ciągle pozostający w znakomitej formie artystycznej.

12 lutego 2013

Skład:

Andrzej Zieliński – fortepian, syntezatory, wokaliza (3) organy Hammonda (4)
Jacek Zieliński – skrzypce, trąbka, instrumenty perkusyjne, wokaliza (3)
Jerzy Tarsiński – gitara
Konrad Ratyński – gitara basowa, wokaliza (3)
Jan Budziaszek – perkusja

Gościnnie:

Paweł Birula – dwunastostrunowa gitara (1)
Andrzej Puczyński – gitara (1)
Orkiestra Smyczkowa Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach (1)
Chór Filharmonii Śląskiej (1)
Big-Band Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach (1)
Orkiestra i Big-Band Westdeutsche Rundfunk (2)
Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach (3)
Orkiestra Filharmonii Narodowej w Warszawie (4)

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Czas zatrzymuje się dla jazzmanów
Sebastian Chosiński

25 IV 2024

Arild Andersen to w świecie europejskiego jazzu postać pomnikowa. Kontrabasista nie lubi jednak przesiadywać na cokole. Mimo że za rok będzie świętować osiemdziesiąte urodziny, wciąż koncertuje i nagrywa. Na dodatek kolejnymi produkcjami udowadnia, że jest bardzo daleki od odcinania kuponów. „As Time Passes” to nagrany z muzykami młodszymi od Norwega o kilkadziesiąt lat album, który sprawi mnóstwo radości wszystkim wielbicielom nordic-jazzu.

więcej »

Tu miejsce na labirynt…: Oniryczne żałobne misterium
Sebastian Chosiński

24 IV 2024

Martin Küchen – lider freejazzowej formacji Angles 9 – zaskakiwał już niejeden raz. Ale to, co przyszło mu na myśl w czasie pandemicznego odosobnienia, przebiło wszystko dotychczasowe. Postanowił stworzyć – opartą na starożytnym greckim micie i „Odysei” Homera – jazzową operę. Do współpracy zaprosił wokalistkę Elle-Kari Sander, kolegów z Angles oraz kwartet smyczkowy. Tak narodziło się „The Death of Kalypso”.

więcej »

Tu miejsce na labirynt…: Mityczna rzeka w jaskini lwa
Sebastian Chosiński

23 IV 2024

Po trzech latach oczekiwania wreszcie zostały spełnione marzenia wielbicieli norweskiego tria Elephant9. Nakładem Rune Grammofon ukazała się dziesiąta, wliczając w to także albumy koncertowe, płyta formacji prowadzonej przez klawiszowca Stålego Storløkkena – „Mythical River”. Dla fanów skandynawskiego jazz-rocka to pozycja obowiązkowa. Dla tych, którzy dotąd nie zetknęli się z zespołem – szansa na nowy związek, którego nie da się zerwać.

więcej »