Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 29 kwietnia 2024

Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.

Filmy

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Transmisja z Wrocławia: Swój chłopak

Paweł Pluta

Jego imię znają wszyscy. Matki straszą nim małych polityków, kiedy są niegrzeczni. Nazywa się Dyzma. Nikodem Dyzma.

Transmisja z Wrocławia: Swój chłopak

Jego imię znają wszyscy. Matki straszą nim małych polityków, kiedy są niegrzeczni. Nazywa się Dyzma. Nikodem Dyzma.

Właściwie to jakoś nigdy nie zobaczyłem tego serialu z Romanem Wilhelmim w głównej roli całego. Znam tylko oderwane kawałki, które połączone łatami z innych źródeł składają się na przybliżony obraz fabuły. I w zasadzie nie czułem jakiejś głębokiej wewnętrznej potrzeby dokładniejszego jej poznania, toteż z niezbyt wielką determinacją wybierałem się na nową wersję ekranizacji tej powieści. Determinacja znacząco wzrosła, kiedy w wielkanocny poniedziałek zostałem przy okazji świątecznej wizyty osaczony we własnym domu rodzinną dyskusją polityczno-gospodarczą. Oglądanie pani Przybylskiej wydało mi się w tej sytuacji bardzo interesującą alternatywą, zresztą to w ogóle nie jest czynność nieprzyjemna, a i pan Pazura jako specjalista od komedii całkiem się nieźle sprawdza. Czy ma to związek z pewnym podobieństwem do jednego z moich kolegów z podstawówki, nie jestem pewny.

Tym razem reżyser wyłamał się z rodzimej tradycji ostatnich lat, każącej ekranizować powieści wraz z całym układem typograficznym, spisem treści i numerami stron. Skutkuje to filmami żywo, o ile jest to w ogóle słowo możliwe do zastosowania w kontekście naszej dzisiejszej kinematografii, przypominającymi zaciętą płytę doprowadzającą do rozpaczy dziecko z dość już starego kawału powtarzanym godzinami pytaniem „Chcesz, opowiem ci bajeczkę?”. Twórca „Kariery Nikosia Dyzmy” wziął przykład z Anglików, którzy potrafią przenieść dzieła Szekspira paręset lat w przód, utrzymując równocześnie ich sens i wykonał analogiczny manewr z powieścią Dołęgi-Mostowicza. Stworzył w ten sposób bardzo interesujący, a aktualny, portret zbiorowy naszych współobywateli. To wersja dla żyjących ułudą własnej ogłady i delikatności. Realistom można otwarcie powiedzieć, że to portret nas wszystkich.

Jak wiadomo, Dyzma zupełnie przypadkowo trafia na bankiet, prosto z którego, zjechawszy bezceremonialnie bodajże wicepremiera, wchodzi w świat polityki. Czyli w świat krętactw, prywaty i w ogóle drobnomieszczańskiej nieuczciwości. To znaczy, taka jest linia oficjalna, w bardzo złym tonie jest bowiem przyznanie się do śladowego choćby zaufania do jakiegoś posła, a już w żadnym wypadku ministra. Pewne koncesje na przyzwoitość mogą zdobyć co najwyżej starannie dobrani profesorowie, najlepiej brodaci i palący fajki, bo ładnie wyglądają w telewizji podczas wywiadów i dodają splendoru dziennikowi. Ale na tym koniec, reszta jest bandą przygłupich łobuzów, w odróżnieniu oczywiście od nas, uciskanych przez nich, wysoce inteligentych wcielonych niewinności, trzymających się na dystans z powodu kwestii smaku. Gdyby ktoś potrzebował wzorcowego przykładu, to jest pewien młody, coś około czterdziestoletni, obiecujący pisarz i felietonista, który specjalizuje się w tego typu żalach. No niech mu będzie.

Na pozie tej opiera się cała koncepcja postaci Nikodema Dyzmy. Człowieka nie tylko znikąd, ale co gorsza bez żadnych atrybutów dopuszczających go do decydowania o nas. Czyli bez modnego garnituru, bez epizodu studenckiego w Cambridge, albo ostatecznie Oxfordzie, bez przodków o dostojnych nazwiskach, ani nawet bez amerykańskiego paszportu. Mniejsza o ewentualne kwalifikacje, ale krawat w jakieś szerokie dwukolorowe pasy to coś strasznego, prawdziwy światowiec nosi przecież tylko w drobne wzorki. Nawiasem mówiąc, skąd się to przekonanie bierze, nie wiem, obie koncepcje są wszak równie paskudne, a do noszenia nadają się tylko krawaty jednobarwne, ale co ja poradzę. Podobne zgorszenie sieją prowincjusze odzywający się w towarzystwie inaczej, niż pan redaktor z telewizji. Cóż to za uciecha jest do tej pory z tego, że świętej pamięci sekretarz Gierek tak śmiesznie mówił. Jakżesz tak można, z gwarą śląską na salony? Co innego z gwarą oksfordzką, albo szkocką, one są dystyngowane, a w ogóle mówi się na nie „akcenty” i wypada nimi zachwycać. Rozpoznać czy kto z Teksasu, czy z Waszyngtonu też każdy cywilizowany człowiek powinien. Odróżnianie Górala od Kaszuba nie jest konieczne, w ostateczności można po kapeluszu.

W takich oto realiach pojawia się jakiś dziwny rudy facet. Według typowej interpretacji, jego straszność polega na tym, że nic nie umie i na niczym się nie zna, a maskuje to bezczelnością, aby uniknąć rozpoznania. Ale to tylko złudzenie, chociaż nawet sam Nikodem jest przekonany o jego prawdziwości i owszem, udaje, ale to nie tyle bezczelność, co desperacja. W rzeczywistości Dyzma nie ma się przed kim maskować, nie ma najmniejszego powodu podejrzewać, że ktokolwiek wyżej od niego zna się na rzeczy lepiej niż on. Nie tylko zresztą w filmie tego nie widać, ale i poza kinem ani uświadczyć. Skoro nauczyciel polonista mógł zostać prezesem wielkiej instytucji finansowej, to właściwie jaki jest powód, dla którego grabarz nie może kierować rządową agencją? Otóż Dyzma jest straszny dlatego, że reszta jest taka sama jak on.

Jakaś wrażliwa niewiasta w recenzji w „Filmie” ciężko się oburzyła na zdanie o młodości chmurnej i durnej, która się styropianowemu ministrowi opłaciła. No niestety, tak to wygląda, nie ma się co czarować. Zamiast wspominać z łezką w oku mityczną bohaterszczyznę, radziłbym zwrócić uwagę na inny fragment dialogów. Ten mianowicie, w którym przedsiębiorca, ledwie po podstawówce, wspomina początki swoich interesów. Dość zresztą podobne do filmowych początków Dyzmy. Jak to w Boże Narodzenie i w Nowy Rok stał pod bankiem i wymieniał dolary przez kilkanaście godzin dziennie, podczas gdy ówcześni człowiekowie ze styropianu siedzieli sobie w cieple i konspirowali. Śmieszne? Nie, śmieszne to jest tylko dla kogoś, kto nie wie, że naprawdę tak się pracuje. Nie wiem, na ile jest to oparte na czyichś rzeczywistych doświadczeniach, ale wygląda bardzo prawdziwie. I jedna taka scena wystarczy, aby nabrać po piętnastu latach szacunku dla cinkciarzy.

A nie jest to jedyna ważna rzecz pokazywana na przykładzie tej fabryczki jakiegoś dziwacznego, oficjalnie jadalnego, specyfiku. Pojawia się również problem dwukrotnie tańszego importu zagranicznej konkurencji. Pewnie dla większości widzów jej neutralizacja za pomocą Sanepidu jest zabawnym obrazkiem kombinatorstwa, dla niektórych do tego oburzającym, boć to cios w samo serce wolnego handlu, tej źrenicy wolności, puszczającej do nas zalotnie oczko. Ci niektórzy mają nawet rację, to dokładnie to jest. I co mu państwo teraz zrobicie? Przecież z ekranu pada wyjaśnienie tłumaczące wszystko, konkurenci z zagranicy naprawdę są w porównaniu z nami naładowani pieniędzmi i mogą sobie urządzać cenowe blitzkriegi do woli. Państwo niektórzy zapewne wzdychają wtedy nad nieuświadomionym społeczeństwem, które nie pojmuje idei kapitalistycznej szczęśliwości przez bankructwo. Cóż, społeczeństwu pozostaje westchnąć nad nimi, nie pojmującymi idei tego, że do kapitalizmu potrzeba mieć jakieś własne zakłady przemysłowe, że nie da się wszystkiego importować. No nie wystarczy na to pieniędzy z tego jednego konia rocznie, co to go zwykł kupować u nas perkusista Rolling Stonesów; bo konie to ewentualnie mogłyby zostać.

Również i to radosne podejście do ekonomii i życia w ogóle widać, poniekąd allegorycznie, w „Karierze Nikosia Dyzmy”. Oto jego sekretarz, iście cherubinek, budzący pewnie w kobietach instynkty opiekuńcze, całe życie spędził na kursach językowych, stypendiach, stażach i dla zdrowia na uprawianiu elitarnych sportów. Cud, nie chłopak, żal się go robi, że jakiemuś grabarzowi musi usługiwać, nieprawdaż? Tylko że ten młody zdolny w życiu nie widział prawdziwego łabędzia i nie potafi mu rzucić kawałka bułki, a szczerze mówiąc nie ma powodu, dla którego miałby lepiej znać i inne realia świata. W tej konkurencji przegrywa sromotnie z Dyzmą, który może nie wie, co to jest „akumulacja”, ale wie, że łabędziowi bułkę należy rzucać tak, aby go nie zabić, zanim się nakarmi. Bodaj czy nie jest to najważniejszy, wart szczególnego zapamiętania, cytat z tego filmu. Będącego, zdaje się, że mocno wbrew oryginałowi i zapewne mimowolnie, częściowym odpowiednikiem „Gubernatora” Roberta Penna Warrena. Mimo wielu różnic, obaj bohaterowie są do siebie podobni i zapewne w taki sam sposób Dyzma będzie premierem, o jakim się nam nie śniło, jak Stark był gubernatorem.

Prawdę mówiąc, sam się dziwię, jakie rzeczy można znaleźć w niby głupiej, bo z Pazurą, komedii. Nie ujmując nic Pazurze, tak się jakoś przyjęło. A jednak, przecież to nawet nie wymaga żadnych szczególnych wolt interpretacyjnych, tylko posłuchania przez chwilę. Byle ze zrozumieniem. No i rozważenia straszliwej koncepcji, że może czasem mądrzejszy od pokazywanego w telewizji brodatego profesora z fajką bywa grabarz. Grabarze najwyraźniej umieją postępować przynajmniej z łąbędziami.

1 kwietnia 2002

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

„Kobra” i inne zbrodnie: Za rok, za dzień, za chwilę…
Sebastian Chosiński

23 IV 2024

Gdy w lutym 1967 roku Teatr Sensacji wyemitował „Cichą przystań” – ostatni odcinek „Stawki większej niż życie” – widzowie mieli prawo poczuć się osieroceni przez Hansa Klossa. Bohater, który towarzyszył im od dwóch lat, miał zniknąć z ekranów. Na szczęście nie na długo. Telewizja Polska miała już bowiem w planach powstanie serialu, na którego premierę trzeba było jednak poczekać do października 1968 roku.

więcej »

Z filmu wyjęte: Knajpa na szybciutko
Jarosław Loretz

22 IV 2024

Tak to jest, jak w najbliższej okolicy planu zdjęciowego nie ma najmarniejszej nawet knajpki.

więcej »

„Kobra” i inne zbrodnie: J-23 na tropie A-4
Sebastian Chosiński

16 IV 2024

Domino – jak wielu uważa – to takie mniej poważne szachy. Ale na pewno nie w trzynastym (czwartym drugiej serii) odcinku teatralnej „Stawki większej niż życie”. tu „Partia domina” to nadzwyczaj ryzykowna gra, która może kosztować życie wielu ludzi. O to, by tak się nie stało i śmierć poniósł jedynie ten, który na to ewidentnie zasługuje, stara się agent J-23. Nie do końca mu to wychodzi.

więcej »