Piotr Dobry

Gdybym nie wiedział, że to Spielberg robi, po samym zwiastunie pomyślałbym, że to nowy political fiction Olivera Stone’a! Jasne, że troche mnie mierzi z jednej strony ten przedoskarowy pośpiech, a z drugiej buńczuczne wypowiedzi reżysera, że „Monachium” nie będzie miało promocji (co samo w sobie jest już najlepszą promocją), ale nie zmienia to faktu, że film zapowiada się na poruszający dreszczowiec, zrealizowany w odmiennym stylu od wcześniejszych dokonań Spielberga, ale wciąż z tą samą „playbility”. Jeśli tylko Steve przezwycięży swą skłonność do nadmiernie optymistycznych zakończeń, będzie świetnie. (8)

Rany Julek, właśnie zdałem sobie sprawę, że jest dopiero początek lutego, a ja obdzieliłem już dziewiątkami tyle filmów, co przez cały zeszły rok! I tym razem nie mogę inaczej. Ciekawe, że jedni mają to za wadę, drudzy za zaletę, ale wszyscy zgodnie biorą „Monachium” za film niespielbergowski. A przecież mamy tu cały zestaw firmowych tematów Spielberga – dom, rodzina, korzenie, dojrzewanie, odpowiedzialność – tyle że umieszczonych w fabule dla dorosłych i rozegranych przy użyciu figur z poważnego kina. Zamiast E.T. czy Toma Cruise’a chroniącego dzieci przed kosmitami mamy więc płatnych zabójców, mafiosów, polityków, ale w gruncie rzeczy chodzi o przekazanie widzowi tych samych wartości – tyle że w tragicznej historii na faktach nabierają one nieporównywalnie więcej głębi, ambiwalencji niż w familijnych opowiastkach SF – tym bardziej, że do swego stałego zestawu reżyser dorzuca jeszcze pytania i wnioski podobne do tych, które niedawno podejmował Cronenberg w „Historii przemocy”. A że jest też Spielberg wciąż tym samym znakomitym storytellerem, prócz zaangażowanego dramatu otrzymujemy również dobry, emocjonujący thriller. Oklaski dla tego pana. (9)

Bartek Sztybor

Wielka niewiadoma, zapewne nie tylko dla mnie. Na „nie” przemawia tempo, które narzucił Spielberg, żeby zdążyć z „Monachium” przed Oscarami. Ale Bana, Craig i Kassovitz są gwarantem dobrego aktorstwa. Spielberg w tematyce historycznej zawsze spisywał się idealnie, ale mam dziwne przeczucie, że na tym filmie się jednak wyłoży. Ale nawet „wyłożony” Steven jest na wyższym poziomie, niż wielu reżyserów w najlepszej formie. (7)

Odzyskałem wiarę w Spielberga. Tak szczerze mówiąc, to nigdy jej nie straciłem, ale takie teksty zawsze nieźle brzmią. Spielbergowski czy niespielbergowski, fałszujący historię czy z nią zgodny, emocjonujący czy nudny? Odpowiedzi nie są tak ważne, jak stawianie samych pytań, bo jest to chyba pierwszy film Spielberga prowokujący taką dyskusję i wzbudzający tyle wątpliwości. Mnie urzekło tutaj wiele rzeczy. Świetna jest relacja między obrazem a zamierzeniami reżysera. Jest taka znakomita scena, gdzie w jednym momencie widzimy rzeczywistą telewizyjną relację z negocjacji monachijskich i jednego z terrorystów zachowującego się analogicznie do ekranowego odpowiednika. Spielberg jakby mówi, że jego historia nie wykracza poza tą telewizyjną relację i na pewno nie ma zamiaru ubarwiać prawdy. Stąd też dokumentalny styl kręcenia (pełen transwokacji i szybkich szwenków) i ciągła obecność któregoś z bohaterów w kadrze. Nie wiemy nic, czego nie dowiedziałby się Avner albo jeden z jego towarzyszy. Krążąca opinia, że „Monachium” jest filmem anty-żydowskim jest absolutną nieprawdą. Mogę się zgodzić, że pokazuje się tutaj Żydów trochę stereotypowo, ale na pewno nie negatywnie. Są oni strasznymi chytrusami, co widać w bardzo zabawnym motywie z „kolekcjonowaniem” rachunków. Ale stanowią też monolit i zamiast uciekać, wolą zostać, by zginąć, pomagając swoim braciom. Nieprzeciętne jest także aktorstwo, ze wskazaniem na kwartet Bana-Craig-Hinds-Kassovitz oraz pobocznymi Rushem i Lonsdalem. Ascetyczna muzyka Williamsa, chociaż pozbawiona kolejnego motywu przewodniego wszech czasów, jest najlepszym dokonaniem w karierze wiekowego już muzyka. Wszystko jest tutaj bliskie perfekcji, ale niestety drażni montaż. Nie wiem tylko, czy to przez pośpiech w edycji, czy może brak wystarczającej ilości materiału? Może nie powinienem obniżać oceny za taką głupotę, ale montowanie kilkunastogodzinnego materiału z wesela uczy pokory, zmusza do perfekcji i otwiera oczy na wcześniej niezauważalne rzeczy. Dlatego mam dziwne podejrzenia, że wszyscy ci, którzy zjechali „Monachium”, musieli wcześniej montować nawet kilkanaście imprez ślubnych. (8)

Konrad Wągrowski

Temat niesamowicie ważny i niesamowicie aktualny. Materiał na film sensacyjny i na dramat polityczny jednocześnie. Inaczej mówiąc ogromne możliwość, za kamerą reżyser, na którego filmy jednak czekam zawsze z utęsknieniem, na dodatek głodny pochwał krytyków po kilku ostatnich chłodniej przyjętych projektach. Może być dobrze. (8)

Rany, jakich czasów dożyliśmy! Spielberg, który stawia w filmie więcej pytań niż daje odpowiedzi. Spielberg, który każe widzom myśleć, zamiast wyłożyć w rozbudowanej końcówce wszystko, co powinni sądzić o danym filmie. Spielberg, który wprowadza do filmu dwie istotne dla fabuły, nietypowe sceny erotyczne. Spielberg, który pokazuje scenę egzekucji jaką wykonują pozytywni bohaterowie na nagiej, bezbronnej kobiecie. A jednak nie zapomina tego, czego był mistrzem – sceny egzekucji palestyńskich przywódców są bardzo silne emocjonalnie i perfekcyjnie sfilmowane. Znakomite pomysły montażowe, świetne zdjęcia Janusza Kamińskiego (zwróćcie uwagę jak inaczej filmowane są sceny w Izraelu), nietypowa muzyka Johna Williamsa, mistrzowska scenografia Europy lat 70. Tyle zachwytów, a jeszcze nie dotarłem do przesłania… Przemoc rodzi przemoc, więc czy warto tak walczyć o ten skrawek pustyni z kilkoma wyschniętymi drzewami oliwnymi? Czy właśny dom jest naprawdę wart tego wszystkiego, tak dużych kosztów? Nie ma prostej odpowiedzi, ale być nie może. Dawno nie było filmu, który aż tak prowokowałby do przemyśleń. (10)

Piotr Dobry

Bartek Bełc z Kino Świat zarzekał się podczas jakiegoś pokazu prasowego, że wbrew różnym plotkom „Brokeback Mountain” na pewno wejdzie do kin pod swym oryginalnym tytułem. A jednak dystrybutor dorzucił tę „tajemnicę”. Po co? Chyba tylko po to, by jeszcze bardziej rozsierdzić bojówkarzy Radia Maryja. Pikiety przed kinami oczywiście będą, ale mnie bardziej niż temat homoseksualnej miłości kowbojów interesuje aktorski pojedynek dwóch młodych, utalentowanych gwiazdorów. Stawiam na Gyllenhaala. (7)

W światowym kinie niezależnym wszelakie outsiderstwo jest obecnie numerem jeden spośród podejmowanych tematów. Przy czym konstrukcja wszystkich tych filmów opiera się niemal zawsze na schemacie tego typu, że pokazuje się nam nieszczęśliwego dziwaka, odmieńca lub po prostu nieudacznika, któremu należy współczuć i który w finale okazuje się lepszy od wszystkich normalsów, w jakiś tam sposób wyjątkowy, czy to bogatszy wewnętrznie, czy obdarzony jakąś ukrytą do tej pory cechą stawiającą go ponad szarą masą. W ten oto fałszywy sposób podbudowuje się różnej maści outsiderów. Ang Lee jak wszyscy ci pocieszyciele wie, że inny nie znaczy gorszy, ale już jak niewielu wie też, że inny nie znaczy lepszy. W jego filmie mamy więc dwóch wyobcowanych bohaterów, z których jeden traktuje swoje wyobcowanie jako rzecz naturalną i bardzo chciałby przejść z nim do porządku dziennego, drugi zaś miota się bezustannie między normalnością a outsiderstwem, zdając sobie sprawę, że jakiej drogi by nie wybrał, skazany jest na porażkę. Bo żyjemy niestety w tak okrutnym świecie – co udowadniał już m.in. Tim Burton w „Edwardzie Nożycorękim” – że bycie outsiderem, nieważne czy z wyboru, czy mimo woli, popłaca rzadko i częściej jest przekleństwem niźli błogosławieństwem. Piękny i mądry film, przynoszący prócz wartościowego materiału do rozważań także – za sprawą wybitnej reżyserii, znakomitych zdjęć, muzyki oraz najlepszych ról w dorobku Ledgera i Gyllenhaala – radość dla zmysłów. (9)

Piotr Dobry

Clooney po „Niebezpiecznym umyśle” znacznie urósł w moich oczach. Teraz ma szanse osiągnąć rozmiary King Konga. Już teraz ma u mnie plusy za obsadzenie w głównych rolach, zamiast swoich utytułowanych kolegów z gangu Oceana, aktorów raczej lekceważonych – Davida Strathairna, Jeffa Danielsa czy Ray’a Wise’a – oraz za realizację w czerni i bieli. Wyczuwam w tym projekcie jeden z niewielu jak do tej pory dobrych filmów o mediach, a że temat jest mi, rzecz jasna, dość bliski, już nie mogę się doczekać premiery. (8)

To niewiarygodne, ile w tym skromnym filmie udało się Clooney’owi zmieścić treści. Hołd dla dziennikarstwa z prawdziwego zdarzenia; obraz amerykańskiej telewizji lat 50.; obraz mediów jako władzy, która z równą łatwością wynosi na szczyty, co niszczy; przypomnienie, że jeden człowiek może zmienić bieg historii; a nade wszystko komentarz społeczno-polityczny do paranoi, jaka miała wtedy miejsce w USA i jaka niedawno przeżyła renesans już nie tylko w Stanach. Rzecz niebywała – wziąć kawałek skrajnie amerykańskiej historii sprzed półwiecza i wydobyć z niej przekaz znajdujący dziś zastosowanie pod każdą szerokością geograficzną. Może wyciągną z niego odpowiednie wnioski np. ci, co to w warszawskim metrze zaczynają rozglądać się wkoło i nerwowo przestępować z nogi na nogę, gdy tylko do wagonu wejdzie arab, cygan, ktokolwiek o ciemniejszej karnacji? Oczarował mnie ten film bardzo, również formą – czarno-biała fotografia i wplecenie między sceny fabularne archiwalnych materiałów przydaje mu maksymalnego realizmu, jazzowe piosenki wprawiają w błogi, melancholijny nastrój, a zachwytu dopełnia jeden z najlepszych zespołów aktorskich w dziejach kina (tak dobry, że za najsłabsze jego ogniwo, najbardziej przeszarżowaną rolę część uczestników pokazów przedpremierowych w USA uznała aktora grającego McCarthy’ego, nie orientując się, że to McCarthy we własnej osobie!). (9)