Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 26 kwietnia 2024

Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.

Filmy

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Aleksiej Bałabanow
‹Morfina›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Morfina
Tytuł oryginalny	Морфий
Reżyseria	Aleksiej Bałabanow
Zdjęcia	Aleksander Simonow
Scenariusz	Siergiej Bodrow
Obsada	Leonid Biczewicz, Ingeborga Dapkunaite, Andriej Panin, Siergiej Garmasz, Katarina Radivojevič
Rok produkcji	2008
Kraj produkcji	Rosja
Czas trwania	110 min
Gatunek	dramat
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

East Side Story: Zdradzony i odurzony
[Aleksiej Bałabanow „Morfina” - recenzja]

Sebastian Chosiński

1 2 »

Kręcąc „Morfinę”, Aleksiej Bałabanow, enfant terrible rosyjskiej kinematografii, przeniósł na ekran oparty na prozie Michaiła Bułhakowa scenariusz nieżyjącego już Siergieja Bodrowa młodszego. Powstał film, którego akcja toczy się leniwie przez ponad półtorej godziny, by w końcówce doznać nagłego przyspieszenia i doprowadzić do tragicznego, symbolicznego finału. Jak to w Rosji!

Sebastian Chosiński

East Side Story: Zdradzony i odurzony
[Aleksiej Bałabanow „Morfina” - recenzja]

Aleksiej Bałabanow
‹Morfina›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Morfina
Tytuł oryginalny	Морфий
Reżyseria	Aleksiej Bałabanow
Zdjęcia	Aleksander Simonow
Scenariusz	Siergiej Bodrow
Obsada	Leonid Biczewicz, Ingeborga Dapkunaite, Andriej Panin, Siergiej Garmasz, Katarina Radivojevič
Rok produkcji	2008
Kraj produkcji	Rosja
Czas trwania	110 min
Gatunek	dramat
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Rosyjska kinematografia bez Aleksieja Bałabanowa byłaby uboższa o co najmniej kilka wartościowych filmów, które doczekały się zresztą uznania nie tylko w ojczyźnie artysty. Bałabanow, urodzony w 1959 roku w Swierdłowsku (obecnie miasto nosi ponownie starą, przedrewolucyjną nazwę Jekaterynburg), z zawodu jest tłumaczem, absolwentem Szkoły (Instytutu) Języków Obcych w Gorkach (czyli dzisiejszym Niżnym Nowogrodzie). Po odbyciu dwuletniej służby wojskowej w jednostce powietrzno-desantowej, z którą wysłany został na wojnę do Afganistanu, w 1984 roku podjął pracę w regionalnej stacji telewizyjnej w rodzinnym Swierdłowsku jako asystent reżysera. Pięć lat później nakręcił swój pierwszy fabularny film – krótkometrażówkę „Jegor i Nastia”. To zachęciło go do ukończenia kursów reżyserii i ostatecznie przeniesienia się do oferującego dużo więcej możliwości zawodowego rozwoju Petersburga. W dawnej stolicy Rosji zrealizował swój pełnometrażowy debiut – ekranizację dramatu Samuela Becketta „Szczęśliwe dni” („Sczastliwyje dni”, 1991). Świat usłyszał o Bałabanowie po raz pierwszy, kiedy – już po związaniu się ze Studiem Filmowym „STW” – na festiwalu filmowym w Soczi zaprezentował w 1994 roku swoją wizję „Zamku” Franza Kafki. Jeszcze większy rozgłos zyskał dramat sensacyjny „Brat” (1997), który po trzech latach doczekał się, słabszej niestety kontynuacji.

W międzyczasie powstała obyczajowa opowiastka o światku petersburskiej bohemy z początków XX wieku, czyli obraz „O potworach i ludziach” („Pro urodow i ljudiej”, 1998). Natomiast sensacyjna „Wojna” z 2002 roku przywołała wspomnienia drugiej wojny czeczeńskiej. Intrygującą ciekawostką pozostaje, mający swoją premierę w tym samym roku, średniometrażowy dramat „Rzeka”. Tę opowieść o życiu syberyjskich Jakutów w końcu XIX wieku reżyser oparł na prozie polskiego pisarza, podróżnika i działacza niepodległościowego Wacława Sieroszewskiego. Niestety, w trakcie zdjęć doszło do wypadku samochodowego, w którym straciła życie odtwórczyni głównej roli Tujara Swinobojewa. Bałabanow przerwał prace i dopiero po kilkunastu miesiącach postanowił z zachowanego materiału zmontować film – niezrealizowane sceny, podobnie jak Andrzej Żuławski w „Na srebrnym globie”, autor komentował zza kadru. Następne lata nie były już tak udane pod względem artystycznym. Trzy kolejne filmy – obyczajowy „Amerykanin” („Amierikaniec”, 2004), komedia „Ciuciubabka” („Żmurki”, 2005) oraz melodramat „Mnie nie bolno” (2006) – zdecydowanie odbiegały poziomem od wcześniejszych produkcji. Za to nakręcony w 2007 roku „Ładunek 200” zrekompensował wszystkie rozczarowania. Powrót do formy nie okazał się, na szczęście, tylko chwilowy, o czym dobitnie przekonuje najnowsza produkcja Bałabanowa – zrealizowana na podstawie autobiograficznego tekstu Michaiła Bułhakowa „Morfina”. Jak się po raz kolejny okazało, reżyser świetnie radzi sobie ekranizując literaturę, zwłaszcza wtedy gdy może umieścić ją w konkretnym, bardzo wyrazistym kontekście historycznym.

Mierzenie się z twórczością Bułhakowa nie należy do najprostszych zadań, a mimo to większość rosyjskich reżyserów nie zawodziła, biorąc na warsztat dokonania autora „Mistrza i Małgorzaty”. Jeszcze w czasach Związku Radzieckiego przeniesiono na ekran dramaty poświęcone wojnie domowej: „Bieg” (1970, reż. Aleksander Ałow i Władimir Naumow) oraz „Dni Turbinów” (1976, reż. Władimir Basow). Największą popularnością cieszyła się jednak – także w Polsce Ludowej – znakomita komedia Leonida Gajdaja z 1973 roku „Iwan Wasiliewicz zmienia zawód” (oparta na sztuce „Iwan Wasiliewicz”). Późniejsze ekranizacje nie były już tak spektakularne, ale wciąż pozostają godne uwagi. I to zarówno te oparte na dziełach poważniejszych, na przykład „Zapiski młodego lekarza” (1991) Michaiła Jakżena i „Powieść teatralna” (2003) Olega Babickiego i Jurija Gołdina, jak i znacznie lżejszych, vide „Psie serce” (1988) Władimira Bortko i „Fatalne jaja” (1996) Siergieja Łomkina. Nie można też oczywiście zapominać o adaptacjach sztandarowego dzieła Bułhakowa, czyli „Mistrza i Małgorzaty”, które na ekran przenosili Jurij Kara (w 1994 roku) oraz ponownie Bortko (jedenaście lat później). „Morfina” Bałabanowa wpisuje się więc tym samym w ciąg bardzo udanych ekranizacji twórczości rosyjskiego – bo przecież jednak nie radzieckiego – klasyka.

„Morfina” – przez jednych uznawana za dłuższe opowiadanie, przez innych za mikropowieść – jest tekstem autobiograficznym. Po raz pierwszy opublikowana została w trzech częściach w 1927 roku w czasopiśmie „Miedicinskij robotnik” jako uzupełnienie poświęconego tej samej tematyce tomu opowiadań „Zapiski młodego lekarza” (pisanych w latach 1925-1927). Teksty te zawierają wspomnienia Bułhakowa z czasów I wojny światowej, kiedy to jako młody lekarz, absolwent medycyny na Uniwersytecie św. Włodzimierza w Kijowie, pracował w guberni smoleńskiej – najpierw w wiejskim szpitalu w Nikolskoje, a później w Wiaźmie. Jak wspominała po latach pierwsza żona pisarza, Tatiana Łappa, przyszły autor „Mistrza i Małgorzaty” fatalnie znosił życie na głuchej prowincji i stres związany z nabywaniem doświadczenia zawodowego. Zaowocowało to, niestety, uzależnieniem Bułhakowa od narkotyku. Kilka lat później swoimi przeżyciami obdarzył głównego bohatera „Morfiny”, dwudziestotrzyletniego doktora Michaiła Aleksiejewicza Poliakowa, który – przeżywszy osobistą tragedię (można się domyślać, że związaną z kobietą) – opuścił Moskwę i udał się do odciętej od świata miejscowości N. Opowiadanie ma formę dziennika spisywanego przez Poliakowa, Siergiej Bodrow młodszy, pisząc scenariusz, postanowił oddać jego charakter jak najwierniej – stąd też niespieszna, skupiająca się przede wszystkim na obserwacjach obyczajowych narracja. A było w tamtym czasie co obserwować, ponieważ akcję swojego dzieła pisarz umieścił w 1917 roku – kiedy Rosja miała już za sobą jedną rewolucję (lutową), druga zaś (październikowa) zbliżała się wielkimi krokami.

Poliakow, mimo stołecznego obycia, jest młodzieńcem pełnym kompleksów, nie do końca pewnym, czy poradzi sobie z niezwykle poważnymi obowiązkami, które spadły na jego barki. Jako główny lekarz malutkiego wiejskiego szpitala w N. jest dla okolicznych mieszkańców nierzadko ich „panem życia i śmierci”. Ma wprawdzie do pomocy doświadczonego felczera Anatolija Demianienkę oraz dwie siostry miłosierdzia, Annę Nikołajewnę oraz Pelagię Iwanownę, ale to przecież on ponosi największą odpowiedzialność. W dostosowaniu się do nowego miejsca pracy i zamieszkania nie pomaga także niezwykle boleśnie doskwierająca Michaiłowi Aleksiejewiczowi samotność. Jego melancholię pogłębiają jeszcze słuchane przezeń na okrągło płyty z przepięknymi rosyjskimi romansami pozostawione przez poprzedniego lekarza, który pewnego dnia bez słowa uprzedzenia, nie spakowawszy się nawet, wziął nogi za pas. Jakby tego było mało, już pierwszej nocy Poliakowa czeka traumatyczne przeżycie – mimo prowadzonej reanimacji na jego rękach umiera cierpiący na epilepsję pacjent. Na dodatek zrobiona przez siostrę Annę szczepionka wywołuje u doktora reakcję alergiczną i powoduje nieznośny ból, który zwalczyć można jedynie kolejnym zastrzykiem – tym razem z morfiny. Następne dni nie przynoszą ukojenia, ani duszy, ani ciała. Stres w pracy młody mężczyzna odreagowuje, sięgając po kolejne dawki środka uśmierzającego. Pogrąża się także w nieprzynoszących mu satysfakcji związkach z kobietami – najpierw daje się uwieść miejscowej dziedziczce, wdowie po pułkowniku, Jekatierinie Szeffer, później zaś ląduje w łóżku z siostrą Anną, co dodatkowo prowadzi do wielkich wyrzutów sumienia. Przyjdzie jednak taki moment, kiedy Poliakow, pod wpływem Anny, postanowi zerwać z nałogiem i dobrowolnie uda się do szpitala psychiatrycznego na leczenie. Stanie się to zresztą zaczątkiem kolejnej tragedii.

„Morfina” mimo wszystko nie jest, wbrew pozorom, jedynie kolejną opowieścią o człowieku uzależnionym od narkotyków. W warstwie symbolicznej Bułhakow, Bodrow i Bałabanow sięgają znacznie głębiej. Jest to możliwe dzięki kontekstowi historycznemu. Osobista tragedia Michaiła Aleksiejewicza nakłada się bowiem na tragedię całego potężnego kraju, który – przeżywszy w ciągu niespełna roku dwie rewolucje – stopniowo pogrąża się w krwawej wojnie domowej. Poliakow zostaje wciągnięty w wir wydarzeń niechcący, zdecydowanie wolałby trzymać się na uboczu. Okazuje się to jednak niemożliwe, gdy nagle, z dnia na dzień, bliscy mu ludzie, dotychczasowi współpracownicy – jak chociażby felczer Lew Gorenburg, który zostaje bolszewickim komisarzem – opowiadają się po jednej ze stron konfliktu. Osaczony ze wszystkich stron, wyniszczony przez nałóg młody lekarz nie widzi dla siebie ratunku. Niezwykle przejmująca jest zwłaszcza finałowa scena filmu, kiedy to – uciekający przed poszukującymi go czekistami – Poliakow chroni się w kinie. Widzowie zaśmiewają się do rozpuku, oglądając jakąś głupawą komedię; nastrój ten udziela się także Michaiłowi Aleksiejewiczowi, który jednak, jak się okazuje – kompletnie odurzony morfiną – widzi rzeczywistość zupełnie inaczej. To pcha go do podjęcia ostatniej, najbardziej dramatycznej decyzji.

1 2 »

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Fallout: Odc. 4. Tajemnica goni tajemnicę
Marcin Mroziuk

26 IV 2024

Możemy się przekonać, że dla Lucy wędrówka w towarzystwie Ghoula nie jest niczym przyjemnym, ale jej kres oznacza dla bohaterki jeszcze większe kłopoty. Co ciekawe, jeszcze większych emocji dostarczają nam wydarzenia w Kryptach 33 i 32.

więcej »

Klasyka kina radzieckiego: Said – kochanek i zdrajca
Sebastian Chosiński

24 IV 2024

W trzeciej części tadżyckiego miniserialu „Człowiek zmienia skórę” Bension Kimiagarow na krótko rezygnuje z socrealistycznej formuły opowieści i przywołuje dobre wzorce środkowoazjatyckich easternów. Na ekranie pojawiają się bowiem basmacze, których celem jest zakłócenie budowy kanału. Ten wątek służy również scenarzystom do tego, by ściągnąć kłopoty na głowę głównego inżyniera Saida Urtabajewa.

więcej »

Fallout: Odc. 3. Oko w oko z potworem
Marcin Mroziuk

22 IV 2024

Nie da się ukryć, że pozbawione głowy ciało Wilziga nie prezentuje się najlepiej, jednak ważne okazuje się to, że wciąż można zidentyfikować poszukiwanego zbiega z Enklawy. Obserwując rozwój wydarzeń, możemy zaś dojść do wniosku, że przynajmniej chwilowo szczęście opuszcza Lucy, natomiast Maximus ląduje raz na wozie, raz pod wozem.

więcej »