Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 26 kwietnia 2024

Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.

Filmy

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Edmond Keosajan
‹Nieuchwytni mściciele›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Nieuchwytni mściciele
Tytuł oryginalny	Неуловимые мстители
Reżyseria	Edmond Keosajan
Zdjęcia	Fiodor Dobronrawow
Scenariusz	Siergiej Jermolinski, Edmond Keosajan
Obsada	Wasilij Wasiljew, Wiktor Kosych, Walentina Kurdiukowa, Michaił Mietiołkin, Jefim Kopelian, Boris Siczkin, Władimir Trieszczałow, Giennadij Juchtin, Inna Czurikowa, Lew Swierdlin, Władimir Biełokurow, Nadieżda Fiedosowa, Sawielij Kramarow, Gleb Striżenow, Iwan Byczkow, Nikołaj Gorłow
Muzyka	Boris Mokrousow
Rok produkcji	1966
Kraj produkcji	ZSRR
Czas trwania	74 minuty
Gatunek	historyczny, przygodowy
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Klasyka kina radzieckiego: Diablęta, których boją się anarchiści
[Edmond Keosajan „Nieuchwytni mściciele” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Chyba mało kto spodziewał się, włącznie z samym reżyserem, że największym sukcesem komercyjnym Ormianina Edmonda Keosajana będzie sequel niemego awanturniczo-przygodowego obrazu o „czerwonych diablętach” – grupie nastolatków walczących w czasie wojny domowej w Rosji z „czarnymi” i „białymi”. Nowa wersja tej opowieści, nakręcona w 1966 roku, otrzymała miano „Nieuchwytnych mścicieli” i okazała się początkiem trylogii.

Sebastian Chosiński

Klasyka kina radzieckiego: Diablęta, których boją się anarchiści
[Edmond Keosajan „Nieuchwytni mściciele” - recenzja]

Edmond Keosajan
‹Nieuchwytni mściciele›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Nieuchwytni mściciele
Tytuł oryginalny	Неуловимые мстители
Reżyseria	Edmond Keosajan
Zdjęcia	Fiodor Dobronrawow
Scenariusz	Siergiej Jermolinski, Edmond Keosajan
Obsada	Wasilij Wasiljew, Wiktor Kosych, Walentina Kurdiukowa, Michaił Mietiołkin, Jefim Kopelian, Boris Siczkin, Władimir Trieszczałow, Giennadij Juchtin, Inna Czurikowa, Lew Swierdlin, Władimir Biełokurow, Nadieżda Fiedosowa, Sawielij Kramarow, Gleb Striżenow, Iwan Byczkow, Nikołaj Gorłow
Muzyka	Boris Mokrousow
Rok produkcji	1966
Kraj produkcji	ZSRR
Czas trwania	74 minuty
Gatunek	historyczny, przygodowy
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Kinematografia radziecka najwięcej uwagi poświęcała dwóm wojnom: Wielkiej Ojczyźnianej (z lat 1941-1945) i domowej, która toczyła się począwszy od wybuchu Wielkiej Rewolucji Październikowej 7 listopada 1917 do października 1922 roku, kiedy to wojska komunistyczne zajęły Władywostok, przepędzając stamtąd oddziały „białych” pod dowództwem generała Michała Diterichsa. O tym konflikcie, choć bardzo różnych jego aspektach, opowiadały między innymi tak znane filmy, jak „Czapajew” (1934) Gieorgija i Siergieja Wasiljewów, „Szczors” (1939) Ołeksandra Dowżenki, „Pierwsza Konna” (1941) Jefima Dzigana i Gieorgija Bieriezki, „Czterdziesty pierwszy” (1956) Grigorija Czuchraja, „Cichy Don” (1958) Siergieja Gierasimowa, „Trzeba przejść i przez ogień” (1967) Gleba Panfiłowa, „Białe słońce pustyni” (1970) Władimira Motyla, a z nowszych, powstałych już po rozpadzie Związku Radzieckiego, „Panowie oficerowie: Ratujcie Imperatora” (2008) Olega Fomina, „Żyła sobie baba” (2011) Andrieja Smirnowa, „Rola” (2013) Konstantina Łopuszanskiego czy „Udar słoneczny” (2014) Nikity Michałkowa. Jeżeli więc także dzisiaj, sto lat od tamtych wydarzeń, jest to temat wciąż przykuwający uwagę widzów, to tym bardziej interesował on obywateli Kraju Rad w czasach, gdy żyli jeszcze weterani walk z admirał Aleksandrem Kołczakiem czy generałem baronem Piotrem Wrangelem.

Jednym z pierwszych, a może w ogóle chronologicznie pierwszym filmem nakręconym w Związku Radzieckim, który został poświęcony wojnie domowej, były zrealizowane w 1923 roku w Gruzji „Czerwone diablęta” Iwana Perestianiego. Były one ekranizacją wydanej rok wcześniej powieści Pawła Blachina (1887-1961), gorliwego komunisty i aktywnego działacza partyjnego, budującego zręby władzy włościańsko-proletariackiej w Rosji. Niemy jeszcze film, nakręcony w westernowej stylistyce spodobał się publiczności. Do tego stopnia, że trzy lata później Perestiani hurtowo nakręcił aż cztery jego kontynuacje: „Sawur-Mogiła”, „Zbrodnia kniahini Szirwanskiej”, „Kara kniahini Szirwanskiej” oraz „Iłan Dilli”. Żaden z nich nie dorównywał jednak pierwowzorowi i ostatecznie reżyser dał sobie spokój z tym wątkiem w swojej twórczości. Odkopał go cztery dekady później Ormianin Edmond Garieginowicz Keosajan. Gdy Perestiani kręcił swoje filmy, nie było go jeszcze na świecie; urodził się bowiem dopiero w 1936 roku w ówczesnym Leninakanie, dzisiejszym Giumri, drugim co do wielkości – po stolicy Erywaniu – mieście Armenii.

Po zdobyciu matury, jako osiemnastolatek, Edmond Garieginowicz wyjechał do Moskwy, aby podjąć studia ekonomiczne; po dwóch latach powrócił jednak do ojczyzny i zapisał się do erywańskiego Instytutu Teatralnego, po czym ponownie spakował manatki i – z dyplomem w ręku – zapisał się do Wszechzwiązkowego Państwowego Instytutu Kinematografii (WGIK), który ukończył w 1964 roku. W czasie studiów reżyserskich nakręcił dwie bardzo wysoko oceniane krótkometrażówki: „Schody” (1962), które nagrodzono na przeglądzie w Monte Carlo, oraz „Trzy godziny jazdy” (1963), uhonorowane na festiwalu w Cannes. Debiutem pełnometrażowym Keosajana był rozgrywający się w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej dramat obyczajowy „Gdzie jesteś, Maksymie?” (1964). Rok później powstała komedia liryczna „Miłosne kłopoty” (względnie „Kucharka”, bo pod takim tytułem wyświetlaną ją w Polsce Ludowej), wreszcie w 1966 roku – eastern (czyli wschodni western) „Nieuchwytni mściciele”. Mimo zmienionego tytułu, była to ekranizacja tych samych „Czerwonych diabląt”, które przyniosły sławę i popularność Iwanowi Perestianiemu.

Nie inaczej stało się w przypadku Edmonda Garieginowicza. Nakręcony na południu Ukrainy obraz okazał się wielkim sukcesem komercyjnym. Po premierze, jaka miała miejsce 29 kwietnia 1967 roku, obejrzało go w całym Kraju Rad 54,5 miliona widzów! W dużej mierze była to zasługa, pochodzącego z Wilna, scenarzysty Siergieja Jermolinskiego (1900-1984) – dramaturga i dziennikarza, który jako młody mężczyzna dał się porwać kinu (współpracował między innymi z Julijem Rajzmanem). To też uratowało go w latach 40., kiedy z uwagi na swą zażyłość z Michaiłem Bułhakowem, został aresztowany i zesłany do łagru. Ujęli się wówczas za nim u szefa kazachstańskiego NKWD reżyser Siergiej Eisenstein i aktor Nikołaj Czerkasow, którzy wyprosili jego zwolnienie i zgodę na przyjazd do Ałmatów, dokąd na początku Wielkiej Wojny Ojczyźnianej ewakuowano radzieckich kinematografistów. Mając w ręku tekst Jermolinskiego, Keosajan wycisnął z niego, ile tylko się dało, a wydatnie pomógł mu w tym znakomity operator Fiodor Dobronrawow (1921-2014) – w przyszłości pracujący z Akirą Kurosawą przy „Dersu Uzale” (1975) – którego zdjęcia idealnie pasowałyby do spaghetti-westernów Sergia Leone.

Film, jak informują napisy wstępne, poświęcony został „młodym bohaterom wojny domowej”. Jego akcję umieszczono w obwodzie chersońskim Ukrainy w maju 1920 roku. Na tym terenie grasowały przede wszystkim zaliczane do „czarnych” wojska anarchisty Nestora Machno, które siały zresztą nie mniejszy terror niż „biali” czy – choć o tym akurat Keosajan nie mógł powiedzieć głośno – „czerwoni”. Machnowcy napadali na wsie, grabili i mordowali, nie bacząc na to, że mogą przyczynić się do śmierci z głodu tych, których podobno „wyzwalają”. Szczególnym okrucieństwem charakteryzuje się ataman Gnat Burnasz i będący jego prawą ręką Sidor Luty, który w chutorze Zbrujewka z zimną krwią zabija „czerwonego” chłopa Szczusa. Jego dzieci – syn Dańka i córka Ksanka – poprzysięgają mu zemstę. Pomagają im w tym inne wojenne sieroty, Jaszka-Cygan i były gimnazjalista Walerka Mieszczeriakow, jedyny z całej czwórki, który potrafi czytać. W miarę swoich możliwości, pomysłowości i odwagi – dwóch ostatnich, jak się okazuje, im nie brakuje – starają się utrudnić życie „machnowcom”.

Gdy „czarni” ze zrabowanym bydłem przejeżdżają nocą przez wiejski cmentarz, „diablęta” wcielają się w duchy i przeganiają zabobonnych i zastrachanych anarchistów (którzy w większości są zacofanymi chłopami), a uwolnione zwierzęta oddają ich prawowitym właścicielom, dołączając do podarunku kartkę z napisem „Mściciele”. Ich sława w okolicy szybko rośnie, tym bardziej że z czasem stają się coraz bardziej zuchwali. Przychodzi nawet taki moment, kiedy dzięki sprzyjającym okolicznościom podejmują próbę infiltracji bandy Burnasza i Lutego od środka. Wiąże się to oczywiście z ogromnym ryzykiem, ale cóż mają do stracenia? Film Keosajana to mieszanka francuskiej opowieści awanturniczo-przygodowej spod znaku „płaszcza i szpady” z amerykańskim i włoskim westernem. Edmond Garieginowicz najzupełniej świadomie sięgnął po najbardziej charakterystyczne atrybuty opowieści z Dzikiego Zachodu: pojedynki strzeleckie, pościgi konne, napady na dyliżanse i pociągi. To wszystko znajdziemy w legendarnych filmach Johna Forda i to samo oferowali widzom radzieckim „Nieuchwytni mściciele”. Czy w takim razie można się dziwić, że dzieło Ormianina osiągnęło tak oszałamiający sukces?

Dla władz był on tym milej widziany, że poza wpływami z biletów oddziaływał też propagandowo na obywateli – i to na pewno skuteczniej niż dziesiątki kompletnie niestrawnych filmów o przodownikach pracy i uczciwych komunistach. Po premierze dzieła Keosajana co drugi nastolatek w Związku Radzieckim chciał być „mścicielem” i gonić z kraju anarchistów i imperialistów. Trudno dziwić się więc, że twórcy postanowili zdyskontować popularność swoich bohaterów i w następnych latach dokręcili dwie kolejne części: „Nowe przygody nieuchwytnych” (1968) oraz „Korona carów rosyjskich” (1970). We wszystkich trzech obrazach role młodych bohaterów zagrali ci sami aktorzy. W Dańkę wcielił się zmarły w 2011 roku Witia (Wiktor) Kosych („Ojciec żołnierza”), w jego siostrę Ksankę – robiąca karierę jako gimnastyczka sportowa Wala (Walentina) Kurdiukowa, w Jaszkę-Cygana – Wasia (Wasilij) Wasiljew, który przez kilka lat po urodzeniu żył w taborze romskim, wreszcie w Walerkę – Misza (Michaił) Mietiołkin. Żaden z nich nie zrobił wielkiej kariery w kinematografii, ale starsi widzowie w Rosji i innych krajach postradzieckich doskonale znają do dzisiaj każdego z nich.

Wśród dorosłych aktorów zobaczyć możemy między innymi Jefima Kopeliana (1912-1975) jako Burnasza oraz Władimira Trieszczałowa (1937-1998) w roli Lutego, którzy popularność zawdzięczali głównie dziełu Ormianina. Ale byli i tacy, dla których stało się ono jedynie odskocznią do dalszej kariery. Jak chociażby dla Giennadija Juchtina („Ballada o żołnierzu”, „Bracia Karamazow”, „Syberiada”), który wcielił się w Ignata, pomocnika Lutego, dla Inny Czurikowej („Chodząc po Moskwie”, „Początek”, „Temat”), która podarowała swoje twarz i głos występującej w Zbrujewce pieśniarce, czy Sawielija Kramarowa („Dwanaście krzeseł”, „Hełm Aleksandra Macedońskiego”, „Iwan Wasiljewicz zmienia zawód”), którego charakterystyczna mimika nadała charakter postaci Iljuchy Wieriechowa, członka bandy „machnowców”. Sam reżyser po wielkim sukcesie swojej trylogii na dekadę wrócił do Armenii. Tam nakręcił komedię romantyczną „Mężczyźni” (w Polsce znaną jako „Pechowy zalotnik”, 1972), melodramat „Wąwóz zapomnianych baśni” (1974), dramat społeczny „Kiedy nadejdzie wrzesień…” (1975), epopeję historyczną o walce Ormian z Turkami w XVIII wieku „Gwiazda nadziei” (1978) oraz komedię „Legenda o bufonie” (1980). Dwa ostatnie filmy zrealizował w Moskwie, a były to wojenna opowieść o belgijskim ruchu oporu „Tam, gdzie płacze wilga” (1982) oraz rozliczeniowe „Wniebowstąpienie” (1988) o ofiarach stalinowskich represji. Edmond Garieginowicz Keosajan zmarł z powodu raka krtani 19 kwietnia 1994 roku w Moskwie i tam też został pochowany.

18 września 2019

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Fallout: Odc. 4. Tajemnica goni tajemnicę
Marcin Mroziuk

26 IV 2024

Możemy się przekonać, że dla Lucy wędrówka w towarzystwie Ghoula nie jest niczym przyjemnym, ale jej kres oznacza dla bohaterki jeszcze większe kłopoty. Co ciekawe, jeszcze większych emocji dostarczają nam wydarzenia w Kryptach 33 i 32.

więcej »

Klasyka kina radzieckiego: Said – kochanek i zdrajca
Sebastian Chosiński

24 IV 2024

W trzeciej części tadżyckiego miniserialu „Człowiek zmienia skórę” Bension Kimiagarow na krótko rezygnuje z socrealistycznej formuły opowieści i przywołuje dobre wzorce środkowoazjatyckich easternów. Na ekranie pojawiają się bowiem basmacze, których celem jest zakłócenie budowy kanału. Ten wątek służy również scenarzystom do tego, by ściągnąć kłopoty na głowę głównego inżyniera Saida Urtabajewa.

więcej »

Fallout: Odc. 3. Oko w oko z potworem
Marcin Mroziuk

22 IV 2024

Nie da się ukryć, że pozbawione głowy ciało Wilziga nie prezentuje się najlepiej, jednak ważne okazuje się to, że wciąż można zidentyfikować poszukiwanego zbiega z Enklawy. Obserwując rozwój wydarzeń, możemy zaś dojść do wniosku, że przynajmniej chwilowo szczęście opuszcza Lucy, natomiast Maximus ląduje raz na wozie, raz pod wozem.

więcej »